Zwitserlaand
| Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra Confoederatio Helvetica | ||
 |
 | |
 Ligging van Zwitserlaand
| ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Duuts 64%, Frans 19%, Italiaans 8%, Retoromaans 1% | |
| Höyvdstad | Gien, Bern is de bondsstad | |
| Regeringsform | Drekte demokrasie, Federale rippebliek, bondsstaot | |
| Godsdeenst | Katteliek 46%, Protestans 40% | |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water |
41.285 km² 3,7% | |
| Inwoanertal - Dichtheid |
7,3 miljoen 176 inw./km² | |
| Koordinaten | 46° 45′ N, 8° 0′ O
| |
| Oaverige | ||
| Volksleed | Zwitserse Psalm | |
| Münteynheid | Zwitserse frank (CHF)
| |
| Tydzone | +1 | |
| Nationale feystdag | 1 augustus | |
| Web | Kode | Tel. | .ch | CHE | 41 | |
Zwitserlaand is ien van de Europese lanen die niet tot de Europese Unie beheurt. De laanstälen van Zwitserlaand bint Duuts, Frans, Italiaans en Retoromaans. De buurlanen van Zwitserlaand bint Duutslaand, Italië, Frankriek, Liechtenstein en Oostenriek. 't Laand stiet ok bekend onder zien Latiense naam Confoederatio Helvetica (CH).
41% van de Zwitsers is rooms-katteliek, 40% griffermeerd, 2,5% is lid van een Freikirche (protestanse karke zonder biezondere baand mit de overheid), 5,5% beheurt tot een aandere kärkgenootskop of aandere godsdienst en 11% is niet an-esleuten bi'j een religie. Van de butenlaanders in Zwitserlaand is 44% rooms-katteliek, 5% Grifformeerd, 17% Orthodox, 18% islamitisch en 2% is niet an-esleuten bi'j een religie.
Geografie
[bewark | bronkode bewarken]Steden
[bewark | bronkode bewarken]Bern is allinnig de facto heufdstad, want officieel hef Zwitserlaand gien heufdstad. De stad wördt Bundesstadt of la ville fédérale eneumd. De discussie of Zwitserlaand een heufdstad möt hebben is al zo old as 't laand zelf.
Buten Bern bint aandere belangrieke stejen onder aandere:
Meren/revieren
[bewark | bronkode bewarken]De grootste meren in Zwitserlaand bint: 't Bojenmeer en 't Meer van Genève, mar disse beiden meren wörden edield mit aandere lanen. 't Grootste gehiel in Zwitserlaand liggende meer is 't Meer van Neuchâtel.
De veurnaamste revieren bint de Rien mit zien ziedrevier de Aare, en veerder de Rhône en de Inn, die alle in Zwitserlaand ontspringen.
De meren hebt een belangrieke toeristische weerde. Jaorlijks bezuken honderdduzenden luui de meren. Behalven de grote meren, bestaon der ok nog kleinere meren, ok al bint ze väke nog groot. De bekendste bint 't Meer van Zurich, Vierwoldstejenmeer, Meer van Thun, Meer van Brienz, Meer van Maggiore en 't Meer van Lugano. De leste twee enuumde wäteren wörden geografisch edield mit Italië. 't Vierwoldstejenmeer is mit heur 3 miljoen toeristen per jaor zelfs 't drokst bezochte meer van Europa.
In Zwitserlaand bin der de wäterscheiding tussen de Noordzee, de Zwarte Zee, de Adriatische Zee en de Middellaanse Zee.
Taolen
[bewark | bronkode bewarken]
Der besteyt ouk een artikel "Toalen ien Svitzerlaand" mid meyr informaty oaver dit underwarp
Bestuurlijke indieling
[bewark | bronkode bewarken]'t Laansbestuur is iezig decentraal eregeld, mit een grote maote van autenomie veur de gemientes en de kantons. 't Laand hef officieel 26 kantons, waorvan 6 op historische gronden bestaon as halfkanton (d.w.z. mit een ehalveerde stemme in de Kantonsraod).
| Aargau - Aarau | Graubünden - Chur | Solothurn - Solothurn |
| Appenzell Ausserrhoden - Herisau | Jura - Delémont | Thurgau - Frauenfeld |
| Appenzell Innerrhoden - Appenzell | Luzern - Luzern | Ticino - Bellinzona |
| Bazel-Landschap - Liestal | Neuchâtel - Neuchâtel | Uri - Altdorf |
| Bazel-Stad - Bazel | Nidwalden - Stans | Wallis (Frans: Valais) - Sion (Duuts: Sitten) |
| Bern - Bern | Obwalden - Sarnen | Vaud - Lausanne |
| Fribourg (Duuts: Freiburg) - Fribourg | Sankt Gallen - Sankt Gallen | Zug - Zug |
| Genève - Genève | Schaffhausen - Schaffhausen | Zürich - Zürich |
| Glarus - Glarus | Schwyz - Schwyz |
Van disse kantons bint de meeste Duutstälig. Genève, Vaud, Neuchâtel en Jura bint Franstälig, Wallis, Fribourg en Bern zowel Frans- as Duutstalig, Ticino Italiaanstälig en Graubünden Duuts-, Italiaans- en Retoromaanstälig.
Uutgaonde verwiezingen
[bewark | bronkode bewarken]
|
Commons: Zwitserlaand - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
|
Disse pagina is eskreven in 't Attems |