Knakenmark

Dat Knakenmark (lat. Medulla ossium) is dat wichtigste Blood billen Organ bi’n Minschen. Disse Funkschoon fangt ruchweg to’n Enn vun’n veerten Embryonalmaand an, den Anfang vun de medullären Phaas. Dat Knakenmark füllt de Hollrüüm vun de Knaken (Markhöhl un Hollrüüm vun de Spongiosa). In’t Mark warrt meist all Bloodzellenoorden vun’n Minschen billt.

Dat Blood billn Knakenmark kummt bi Neeborene in de markhöhlen vun meist all Knaken vör, wiel dat bi’n utwassen Minschen blots noch in’t Bostbeen, in de Rippen, in de Schädelknaken, in de Slötelbenen, in de Warvelkörpers, in’t Becken un in de stammwärts richten Ennen vun de Böverarm- un Böverschenkelknaken to finnen is. En utwassen Minsch hett in’n Dörsnitt üm un bi 2.600 g Knakenmark, wat ruchweg 4,6 % vun’t Liefgewicht oder dat dubbelte Gewicht vun de Lebber is. Ruchweg de Hälft dorvun besteiht ut dat rote Knakenmark, de Rest vör allen ut Fettmark. In’t Knakenmark befinnt sik ungefähr en Teihntel vun’t hele Blood vun een Minsch.

Anners as dat faken glöövt warrt, is dat Rüchmark (lat.: Medulla spinalis) aver keen Knakenmark, man fienföhlig Nervengeweev.

Anatoomsch Opbo

De Hollrüüm binnen de Knaken sünd vun en fiene Schicht Binngeweev, den Endost utkleedt. Vun disse Schicht geiht retikulär Binngeweev ut, dat de Hollrüüm dörtütt, un vun Bloodfatten nehrt warrt, de in de Knaken ringaht (Vasa nutriciae) un sik dor to langtogen Kavernen (Sinusoiden) utwiet. De Wannen vun disse Kavernen warrt vun en sünner’t Geweev billt, dat utsütt as’n Epithel, aver vun Retikulumzellen billt warrt.

De Opgaav vun dit Geweev is nich blots de Versorgen vun dat Geweev, dat dorachter liggt, as dat jede Kapillarwand deiht. Tosätzlich gifft dat Geweev ok de Mööglichkeit, dat de Bloodzellen, de dorachter produzeert warrt, in’t Blood ringahn künnt. Granulozyten, Monozyten un Thrombozyten warrt dorbi aktiv, man de Erythrozyten sünd dorto nich in de Laag, vun wegen dat dat ogenschienlich keen duersome Lücken in de Fattwand gifft, de dorför egent weern. Mangeiht dorüm dorvun ut, dat de Retikulo-Endothelzellen uteneen gaht, wenn Erythrozyten in’n Bloodkreisloop afgeven warrn schüllt. De Erythrozyten mööt dorbi tosätzlich noch düchtig jemehr Form ännern, wat gliektietig en Oort Funkschoonstest för de fardigen roten Bloodkörpers dorstellt.

Lymphfatten gifft dat in’t Knakenmark nich.

Root Knakenmark

De Blood billn Zellen kamt blots in’t rote Knakenmark (lat.: Medulla ossium rubra) vör. Dat sünd ruchweg 400 g, vun de elk 180 g an de Erythropoese (Tügen vun de Erythrozyten) un de Granulopoese (Tügen vun de Leukozyten) deelhebbt. De annern 40 g sünd de Zellen, welke de Thrombozyten produzeert.

Wiel bi Söögkinner dat rote Knakenmark noch överall in de Knaken to finnen is, kunentreert sik dat bi utwassene Minschen op de platten un korten Knaken. In’n Schacht vun de langen Knaken (Diaphyys) warrt dat rote Knakenmark mit stiegen Öller jümmer mehr dör Fettmark uttuuscht, Fettzellen finnt sik aver ok binnen dat rote Knakenmark mit’n Andelen twüschen 35 % in de Warvelkörpers bit to 75 % in de Rippen.

Geel Knakenmark (Fettmark)

Dat gele Knakenmark (lat.: Medulla ossium flava) bargt sünners grote Andelen an Fett, de in de Retikulumzellen inlagert sünd. Dat Mark kriggt dorödr en gele Klöör. Geel Knakenmark kann keen Blodd billn, warrt vun’n Lief aver wedder to root Knakenmark torüchbillt, wenn een grote Mengden an Blood verleren deit.

Dat so nöömte Fettmark kummt vör allen in de Rebeden vun de Röhrenknaken vör, de wieter af vun de Lidden (Diaphysen) sünd.

Witt Knakenmark (Gallertig Knakenmark)

Bi disse Afoort vun’t gele Knakenmark sünd de Fettinlagern dör Water uttuuscht, wat to dat gallertige Utsehn föhrt. Dat witte Knakenmark kann ich mehr in’t rote Knakenmark torüchbillt warrn un stellt dormit also en vullstännig degenereerte Form vun’t Mark dor. Disse Form vun’t Knakenmark kummt tomeist blots bi sworkranke Minschen vör oder in’t bannig hoge Öller.

Bloodbilln

Hööftartikel: Hämatopoees

Dat Knakenmark bargt verschedene Vörlöpers vun Bloodzellen

De Forschers hebbt sik lange Tiet streden, wat dat een, twee oder dree Stammzellen gifft, worut de verschedenen Bloodzellen billt warrt. Vundaag schient dat so, as wenn dat blots een eenzige Stammzell, de Hämozytoblast, geven deit, ut de all Bloddzellen tostannen kamt. Dör Delen enstaht dorut twee Zellen: en ne’en Hämozytoblast un en Vörlöperzell, de den Anfang vun de Entwicklungsregen vun de Erythropoees, Granulopoees, Lymphopoees, Thrombozytopoees un Monozytopoees dorstellt. An’t Enn vun de jede Reeg staht de verschedenen Bloodzellenorden, de dat gifft. De Fakters, de to de ünnerscheedlichen Formen föhrt, sünd opstunns noch to’n gröttsten Deel unbekannt. As seker gellt aver, dat doran en Koppel vun Wirkstoffen bedeligt is, de as Poetinen betekent warrt.

De Hämozytoblasten kamt nich blots in’t Knakenmark vör, se sünd in lütte Mengden ok in’t Blood to finnen. Bi utwassene Minschen deelt sik disse Zellen nich mehr so faken.

Erythropoees

Wenn bi de baven beschreven Zelldelen en Myeloblast tostannen kummt, entwickelt sik ne’e Erythrozyten (Erythropoees). Disse Riepen verlöpt över veer bit fief Daag över’n Proerythroblast (ok Makroblast) un’n Normoblast, de sien Zellkarn afstött, to’n Retikulozyt. Dorin sünd noch de Resten vun de RNA to kennen, welke de Zell as’n Nett dörteht (Substantia granulofilamentosa). Vun disse Retikulozyten gaht al ruchweg 0,8 % in’n Bloodkreisploop, ofschoonst dat eerst de Vörlöper to de normalen roten Blodkörpers dorstellt. Na een bit twee Daag sünd de letzten Resten vun de RNA denn ok verswunnen. Nu is de Erythrozyt fardig riept un warrt in de Bloodbahn afgeven.

Ut een Proerythroblasten warrt in veer bit fief Deelschritten 16 bit 32 Erythrozyten billt. 10 bit 15 % dorvun sünd normalerwies fehlbillt un gaht toschannen.

Granulopoees

Granulozyten kamt tostannen, wenn sik de Vörlöperzell to’n Myeloblasten etwickelt, worut denn en Promyelozyt warrt. Ut dit Zellstadium warrt wohrschienlich nich blots de Granulozyten, man ok de Monozyten billt (kiek ünnen).

De nächste Stoop vun de Entwickeln und de direkte Vörlöper vun de dree Granulozytenorden sünd de Metamyelozyten. Bit dat sik de Promyelozyt so wiet entwickelt hett, gaht veer bit söven Daag op hen. Bit to’n riepen Endtostand vergaht nochmal veer bit söss Daag, wobi ut een Promyelozyten 16 riepe Granulozyten warrt.

De Delen vun’n Promyelozyt föhrt to de eerste, unriepe Form vun’n Granulozyt, de nu noch en nich-ünnerdeelten Zellkarn hett (staffkarnig Granoluzyt). In de folgen Daagentstaht dree bit veer Insnören, de den Zellkarn in Segmenten deelt, de aver ünnerenanner verbunnen sünd un blieft. Wenn disse Ünnerdelen afslaten is, gellt de Granoluzyt as riep (segmentkarnig Granulozyt) un wrart in de Bloodbahn afgeven.

Monozytopoees

De Monozyt entsteiht jüst so as de Granulozyt ut’n Promyelozyt, dat is tomindst na enzymhistocheemsche Ünnersöken to vermoden. Se warrt ut dat Knakenmark afgeven, ahn dat se wieter riepen doot, man se künnt sik an annere Steden vun’n Lief in annere Zellen vun’t Retikulo-Endotheliale System wanneln, wohrschienlich ok in Mastzellen.

Lymphopoees

Lymphoblasten enstaht ut Lymphozyten-Stammzellen. Dorut warrt to’n een Pro-T-Lymphozyten, de in’n undifferenzeerten Tostand dat Knakenmark dörloopt. De siedelt sik denn in’n Thymus an, woneem se sik to T-Lymphozyten wieterentwickelt.

To’n annern warrt dorut Pro-B-Lymphozyten, de sik in’t Knakenmark differenzeert un sik denn as B-Lymphozyten in lymphaatsche Organen (Milt, Lymphknütten, Mandeln) ansiedelt.

Thrombozytopoees

Thrombozyten (Bloodplattken) sünd Afsnören ut dat Plasma vun de Megakaryozyten (Knakenmarksresenzellen)m, de sik bi dissen Vörgang opbruken doot. Dorbi vereenigt sik de Scheedwannen vun Delen vun’t Plasmalemma to scheden Wanenn un Spleten. De Thrombozyt, de dorbi tostannen kummt, warrt so mit en Membran ümgeven, bit he opletzt afsnört.

Krankheiten vun’t Knakenmark

Krankheiten vun’t Knakenmark sünd to’n Bispeel Leukämie, Myelodysplastisch Syndrom, Neuroblastom, Osteomyelitis un de Strahlenkrankheit.

Dat gifft ok Wirkstoffen in Heelmiddel, de dat Knakenmark schaden ddot. Dorto höört de meisten Zytostatika as t. B. Chlorambucil, Melphalan, Busulfan, Tioguanin, Cyclophosphamid, Ifosfamid, Imatinib, Trofosfamid, Carmustin, Lomustin, Mitobronitol, Vinblastin, Vindesin, Cisplatin, Etoposid un Teniposid. Annere Medikamenten sünd Hydantoin, Pyrazinamid, Biguanide un Chloramphenicol.

Vele annere Wirkstoffgruppen as to’n Bispeel de Sulfonamiden minnert de Billn vun Leukozyten un Thrombozyten. Kiek dorto ünner Leukopenie un Thrombopenie.

Knakenmarkspenn

Hööftartikel: Stammzellentransplantatschoon

De Knakenmarkspenn is een Methood to’n Winnen vun Bloodstammzellen. Disse Zellen warrt bruukt, wenn en Minsch to’n Bispeel an Leukämie („Bloodkrebs“) krank warrt oder en annere böösordige Krankheit vun’t Blood billn System hett. En Transplantatschoon vun de Bloodstammzellen gifft in disse Fäll en Mööglichkeit to’n Heelen. Vun wegen dat de Knakenmarkspenn blots een Methood is, warrt vundaag faken allgemeen vun Stammzellenspenn snackt, wobi de Knakenmarkspenn in’n egentlichen Sinn dormit inbegrepen as „Rutnehmen vun Bloodstammzellen dör Punkschoon“.

Kiek ok

Literatur

H. Leonardt: Histologie, Zytologie und Mikroanatomie des Menschen. Thieme Verlag, ISBN 3-13-371506-2
W. Tackmann: Repetitorium der Histologie. Berlin (ohne ISBN)

Weblenken

Knakenmark. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.