Andenne

**Andenne**
Stad in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Namen
Arrondissement	Namen
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	86,11 km² (2022); 75,61%; 9,55%; 14,84%
Coördinaten	50° 29' NB, 5° 6' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	28.187 (01/01/2024) ; 48,77% ; 51,23% ; 327,34 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 20,17%; 60,97%; 18,87%
Buitenlanders	5,56% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Claude Eerdekens (PS)
Bestuur	PS, MR
Zetels; PSD@; AD&N; MR	29; 17; 9; 3
Economie
Gemiddeld inkomen	18.725 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	13,07% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300; 5300	Deelgemeente; Andenne; Bonneville; Coutisse; Landenne; Maizeret; Namêche; Sclayn; Seilles; Thon; Vezin
Zonenummer	085
NIS-code	92003
Politiezone	des Arches
Hulpverleningszone	NAGE
Website	Officiële website
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Namen; in de provincie Namen
Portaal	België

Andenne (Waals: Andene) is een stad en gemeente in de provincie Namen in België. De stad telt ruim 28.000 inwoners en ligt op een hoogte van 110 meter. De gemeente Andenne ligt aan weerszijden van de rivier de Maas, de stad Andenne bevindt zich aan de zuidoever. Ten zuiden van de Maas begint ook de streek van de Condroz.

Geografie en demografie

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Andenne	15,48	10.351	669	92003A
2	Coutisse	11,13	948	85	92003B
3	Bonneville	9,08	1.368	151	92003C
4	Thon-Samson	3,91	831	213	92003D
5	Maizeret	4,98	352	71	92003E
6	Namêche	6,22	1.250	201	92003F
7	Sclayn	4,14	1.686	407	92003G
8	Vezin	9,07	2.359	260	92003H
9	Landenne	12,38	2.566	207	92003J
10	Seilles	9,75	5.859	601	92003K

Overige kernen

Vlak bij Andenne ligt het landelijk gehucht Groynne. In de deelgemeente Bonneville ligt nog het gehucht Rouvroy en in de deelgemeente Coutisse de kern Nalamont.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Fernelmont	Héron (Lui)	Hoei (Lui)

Namen

	Gesves	Ohey

Geschiedenis

De vroegste geschiedenis van Andenne begint al bij de Neanderthalers, waarvan in 1993 overblijfselen zijn gevonden in een grot nabij Sclayn. In Thon-Samson (ongeveer 7 km ten westen van Andenne) bevond zich een laat-romeinse burcht. Ten oosten daarvan werden grafvelden uit de late vierde tot het midden van de zesde eeuw gevonden, waarvan vele met wapens.^[1]

In de Frankische tijd stichtte de Heilige Begga (± 620-693), dochter van Pepijn van Landen, er de abdij van Andenne, waaruit zich later een machtig kapittel ontwikkelde. In de nabijheid van het klooster ontstond de stad Andenne. Ook zou Karel Martel (689–741) hier geboren zijn. In 1151 vond de Slag bij Andenne plaats tussen prins-bisschop Hendrik van Leyen van Luik en abt Wibald van Stavelot van het Abdijvorstendom Stavelot-Malmedy.

Gedurende de middeleeuwen was Andenne bekend vanwege de keramiekproductie (rode en witte 'Andennewaar'), waarvoor de lokale leem (blanche derle genoemd) zeer geschikt bleek. Keramiek uit Andenne werd van de tiende tot in de veertiende eeuw verhandeld richting Vlaanderen, Brabant, Zeeland, Holland, Utrecht en Gelderland. Incidenteel bereikten Andenne-kannen zelfs Scandinavië. In de achttiende eeuw werden er kleipijpen vervaardigd. Tot de Franse Revolutie behoorde Andenne tot het graafschap Namen.

Andenne was een van de plaatsen in België, waar het Duitse leger zich aan het begin van de Eerste Wereldoorlog te buiten ging aan buitensporig geweld tegen de burgerbevolking. Op 21 augustus 1914 werden in Andenne 218 burgers gefusilleerd. Door deze wreedheden tegen haar burgerbevolking behoort Andenne tot de zeven Belgische martelaarsteden.

Een kleine begraafplaats aan de oever van de Maas, nabij het centrum, herinnert hieraan. Het Franstalige opschrift op zijn gedenksteen is bijzonder: Aan onze medeburgers, lafhartig vermoord door de Teutoonse horden, op de 21e augustus 1914. De Duitse bezetter van 1940-1944 accepteerde zulke teksten niet, met als resultaat dat de teksten op veel vergelijkbare Belgische oorlogs- en grafmonumenten in 1940-1944 zijn geneutraliseerd.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december, 1976= inwonersaantal op 31 december
1886: afstand van Coutisse dat een zelfstandige gemeente werd

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	23.138	100,0
1993	23.300	100,7
1994	23.358	101,0
1995	23.371	101,0
1996	23.364	101,0
1997	23.311	100,7
1998	23.323	100,8
1999	23.425	101,2
2000	23.529	101,7
2001	23.648	102,2
2002	23.854	103,1
2003	23.924	103,4
2004	24.079	104,1
2005	24.194	104,6
2006	24.407	105,5
2007	24.557	106,1
2008	24.819	107,3
2009	24.920	107,7
2010	25.131	108,6
2011	25.511	110,3
2012	25.702	111,1
2013	25.795	111,5
2014	25.892	111,9
2015	26.068	112,7
2016	26.281	113,6
2017	26.767	115,7
2018	27.017	116,8
2019	27.391	118,4
2020	27.573	119,2
2021	27.669	119,6
2022	27.863	120,4
2023	28.114	121,5
2024	28.187	121,8

Cultureel erfgoed

De belangrijkste bezienswaardigheden van Andenne bevinden zich aan en rondom de Place du Chapitre (Kapittelplein). Hier bevindt zich de voormalige abdijkerk van Andenne, de Collegiale kerk Sint-Begga, een voorname kapittelkerk met een zeer lange geschiedenis en waarvan het huidige gebouw waarschijnlijk in 1764 is ontworpen door de bekende neoclassicisme-architect Laurent-Benoît Dewez. De kerk werd in 1773 ingewijd en heeft een schatkamer met onder andere een Merovingisch reliekschrijn. Van de abdij zelf is weinig over; naast de kerk staat een toegangspoort, de Sint-Stevenspoort, en vlakbij bevindt zich de Sint-Beggabron (vernieuwd in de 17e eeuw).

Midden op de Place du Perron, vóór het oude classicistische stadhuis, staat de perroenfontein met het symbool van de Luikse autonomie. Aan de Place des Tilleuls (Lindenplein) staat het 'nieuwe' stadhuis uit 1870 en vlakbij staat een 19e-eeuwse muziekkiosk. Het Keramiekmuseum van Andenne (Musée de la céramique d'Andenne) bevindt zich aan de rue Charles Lapierre. Verder zijn in Andenne diverse art-nouveauhuizen te vinden, waaronder het huis uit 1907 waar thans het toeristenbureau is gevestigd. Diverse beelden en fonteinen sieren de stad.

De Grand-Place (Grote Markt) van Sclayn is eveneens een belangrijk architectonisch ensemble met onder andere de voormalige kapittelkerk van Sint-Mauritius, in oorsprong romaans, maar in de achttiende eeuw verbouwd. Nabij Sclayn ligt ook een belangrijk natuurgebied, waar zich in de nabije grotten het archeologisch reservaat Scladina bevindt (met bezoekerscentrum), waar in 1993 resten van een Neanderthaler zijn gevonden.

Het dorpje Thon in de vallei van de rivier de Samson is opgenomen in de lijst van mooiste dorpen van Wallonië (Les Plus Beaux Villages de Wallonie). In het dorp zelf staat de barokke Sint-Remigiuskerk en in de omgeving bevinden zich het kasteel van Forges en een rotsformatie genaamd Les Demoiselles. De Sint-Pieterskerk in de deelgemeente Andenelle dateert deels uit de 12e eeuw. In een andere deelgemeente, Landenne, zijn de Sint-Remigiuskerk en een oude kasteelboerderij beschermde monumenten.

Place du Perron met oud stadhuis
Place du Chapitre en Sint-Beggakerk
Sint-Beggabron
Andenelle, kerk: l' église Saint-Pierre
Sint-Mauritiuskerk, Sclayn
Kasteel van Bonneville
Andenne, brug: Pont d'Andenne
Zicht op Landenne
Bezoekerscentrum Scladina
Oorlogsmonument Andenne

Politiek

Burgemeesters

1977-heden Claude Eerdekens (PS)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976^[3]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[4]		14-10-2012^[5]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	29	%	29	%	29
PS¹ / PSD@²	63,22¹	18	60,72¹	19	70,21¹	21	57,45¹	18	64,0¹	20	59,1¹	19	54,87¹	19	52,52²	17	-
UM¹ / PRL² / AN.2000^A / PRL-MCC³ / MR⁴	13,98¹	3	11,94²	2	23,95^A	6	11,75²	3	12,33³	3	11,04⁴	2	11,14⁴	3	12,03⁴	3	-
PSC¹ / AN.2000^A / CDH-IC² / AD&N^B	22,8¹	6	20,09¹	5	23,95^A	6	16,58¹	4	12,0¹	2	14,98²	4	15,37²	4	30,75^B	9	-
ECOLO¹ / AD&N^B	-		6,12¹	1	5,84¹	0	8,64¹	2	11,68¹	2	10,63¹	2	13,65¹	3	30,75^B	9	-
Anderen^(*)	-		1,13	0	-		5,57	0	-		4,24	0	4,97	0	4,70	0	-
Totaal stemmen	14110		14521		15084		15369		15682		16397		16629		18152
Opkomst %					93,74		92,31		90,74		91,13		86,90		88,53
Blanco en ongeldig %	3,07		4,99		5,71		5,21		7,24		6,67		7,22		9,43

(*) 1982: UDRT (1,13%) / 1994: FN (3,49%), AGIR (1,74%), PTB (0,34%) / 2006: MSCWAndenne (4,24%) / 2012: Pour Andenne (2,55%), LE Renouveau (2,42%) / 2018: LE Renouveau (3,67%), TS (1,03%)
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Bekende inwoners

Geboren in Andenne

Nicolas Joseph Daine (1782-1843), militair
René Dieudonné (1900-1958), volksvertegenwoordiger
Sadi (1927-2009), jazzmusicus
Edouard Aidans (1930-2018), striptekenaar
Chris Lamquet (1954), striptekenaar

Gestorven in Andenne

Begga, heilige en stichteres van de abdij van Andenne

Zie ook

Lijst van beschermd erfgoed in Andenne

Externe link

(fr) Gemeente Andenne

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Zie: Horst Wolfgang Böhme: 'Gallische Höhensiedlungen und germanische Söldner im 4./5. Jahrhundert', in: Heiko Steuer en Volker Bierbrauer (uitg.), Höhensiedlungen zwischen Antike und Mittelalter von den Ardennen bis zur Adria. Berlijn, 2008 (Reallexikon der Germanischen Altertumskunde #58).
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 23 december 2021.
↑ Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018.
↑ Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be. Gearchiveerd op 14 april 2016.

Zie de categorie Andenne van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Zie: Horst Wolfgang Böhme: 'Gallische Höhensiedlungen und germanische Söldner im 4./5. Jahrhundert', in: Heiko Steuer en Volker Bierbrauer (uitg.), Höhensiedlungen zwischen Antike und Mittelalter von den Ardennen bis zur Adria. Berlijn, 2008 (Reallexikon der Germanischen Altertumskunde #58).

[2] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[3] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 23 december 2021.

[4] Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018.

[5] Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be. Gearchiveerd op 14 april 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]