Eibergen

**Eibergen**
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Gelderland
Gemeente	Berkelland
Coördinaten	52°6'NB, 6°39'OL
Algemeen
Oppervlakte	48,08 km²
- land	47,65 km²
- water	0,43 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	11.225 ; (233 inw./km²)
Woningvoorraad	5.164 woningen
Overig
Postcode	7151-7152
Woonplaatscode	1662
Website	www.eibergen.nl
Portaal	Nederland

Eibergen (Nedersaksisch: Eibarge) is een plaats in de gemeente Berkelland in de Achterhoek, provincie Gelderland.

Het dorp Eibergen ligt aan het riviertje de Berkel, dat ten oosten van Eibergen Nederland binnenstroomt om in Zutphen in de IJssel uit te monden. Binnen de bebouwde kom wonen ongeveer 11.225 mensen. Eibergen was tot 2005 een zelfstandige gemeente met de dorpen Beltrum, Rekken en Zwolle.

Geschiedenis

Eibergen wordt in 1188 voor het eerst vermeld als de parochia Ecberghe. Het was toen reeds een zelfstandig kerspel, waartoe de buurschappen Olden Eibergen, Hupsel, Haarlo en de Waterhoek, Mallem en Rekken behoorden. Ook het kasteel van de Heerlijkheid Borculo behoorde tot 1509 tot het kerspel. Wereldlijk behoorde het gehele kerspel daartoe. Kerkpatroon van Eibergen was de apostel en evangelist Matteüs.

In de 15e eeuw moet Eibergen de beschikking hebben gekregen over enige stedelijke rechten. Het stadsbestuur bestond uit vier indirect door de burgerij gekozen burgemeesters en twee gemeenslieden. De jaarlijkse verkiezing had plaats op Sint Matthias (24 februari) in de Oude Mattheüskerk van Eibergen. Bekend is dat er in de 12e eeuw al een kerk stond op deze plaats. De huidige kerk is rond 1500 in gotische stijl gebouwd en is sinds de Reformatie in 1616 protestants.

De stad was verdeeld in 9 rotten of wijken met ieder een eigen rotmeester. Elk rot koos een keurnoot. De negen keurnoten kozen de burgemeesters en gemeenslieden achter gesloten deuren in de (latere) consistoriekamer. Medebepalend voor de vraag of het stadsbestuur mocht blijven of vervangen zou worden, was de afloop van de voorafgaand aan de verkiezingen plaatshebbende controle van de jaarrekening, die door het zittende college was opgesteld.

Er waren drie gilden: een weversgilde, een kleermakersgilde en een schoenmakersgilde. Het zegel dat het stadsbestuur gebruikte was afgeleid van dat van de heren van Borculo: de drie Borculose bollen werden drie Eibergse eieren. (Ter overweging: op een oude kaart uit 17e-18e eeuw wordt melding gemaakt van "Eyburg". Voorheen heette Eibergen Eckberge. Eck zou kunnen staan voor eik en derhalve zouden de drie "bollen" drie eikels kunnen zijn.)^[bron?]

Een volle stad is Eibergen nooit geworden, want de rechtspraak, hoog en laag, bleef bij de Heer van Borculo.^[2] De burgemeesters voerden tevens de administratie over de mark van Eibergen en de Holterhoek. Hoewel de buurschap Haarlo tot in het midden van de negentiende eeuw tot het kerspel Eibergen bleef behoren, werd zij in de 16e eeuw bestuurlijk daarvan afgesplitst en onderdeel van de Borculose voogdij Geesteren. De voogdij Eibergen was dus kleiner dan het kerspel en bestond uit: het stadje Eibergen met de Holterhoek en de buurschappen Olden Eibergen, Hupsel, Mallem en Rekken.

Op 13 april 1819 werd de gemeente Beltrum, met de buurschappen Beltrum, Lintvelde, Avest en Zwolle, toegevoegd aan Eibergen. De aldus gevormde gemeente Eibergen ging, met uitzondering van de buurtschap Zwolle en kleine delen van Avest en Beltrum, per 1 januari 2005 door een gemeentelijke herindeling op in de nieuwe gemeente Berkelland, waarvan ook de voormalige gemeenten Borculo, Neede en Ruurlo deel uitmaken. Tijdens de stormramp op 1 juni 1927 werd de gemeente getroffen door een tornado. Hij trok van zuidoost naar noordwest, via de buurschappen Voor-Beltrum, Avest, Hupsel en Olden Eibergen naar het dorp Neede. In de gemeente Eibergen vielen de meeste doden.

Aantallen stemmen gemeenteraadsverkiezingen Eibergen 1990/2002

Politiek

De laatste (waarnemend) burgemeester van Eibergen was Ed Tjaberings. Kijk hier voor een volledig overzicht van burgemeesters van Eibergen. Zie hiernaast de verkiezingsuitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen van Eibergen in de periode van 1990 tot 2002.

Monumenten

Een monument in Eibergen is De Mallumsche Molen: een uit 1748 daterende watermolen met bijbehorend Muldershuis. De molen, de sluis, het muldershuis en de omgrachting van de vroegere havezathe zijn vier aparte rijksmonumenten. Elke zaterdag is het gebouw geopend en wordt er meel gemalen door vrijwillige molenaars. Het gebied rond deze molen is beschermd dorpsgebied.

In het centrum van Eibergen is het museum voor lokale geschiedenis Museum de Scheper gevestigd. Het museum (een voormalig herenhuis met koetshuis) en ook de daarachter gebouwde boerderij De Vuurever zijn gemeentelijke monumenten.

Zie ook

Bekende Eibergenaren / geboren in Eibergen

Willem Sluyter (1627-1673), dominee en schrijver
Willem Kölling (1869-1935), oprichter en directeur Gazelle rijwielfabriek
Willem Boesnach (1844-1917), impresario en komedie-acteur
Hendrik Odink (1889-1973), dialectschrijver en plaatselijk historicus
Menno ter Braak (1902-1940), schrijver en essayist
Herman Wisselink (1918-1995), politicus en leraar
Wim Izaks (1950-1989), beeldend kunstenaar
Annie Borckink (1951), schaatsster
Jan Endeman (1957), voetballer
Henri Kiens (1965), triatleet
Miryanna van Reeden (1967), actrice
Mariska Overman (1970), schrijfster
Mike Schäperclaus (1973), musicus/percussionist
Marjolein Rothman (1974), kunstschilder
Astrid Bussink (1975), documentairemaker
Pascal Averdijk (1977), voetballer
Judith Pietersen (1989), volleybalster
Rob Goossens (1990), journalist
Suus Verdaasdonk (2006), voetbalster

Overige

World Police Indoor Soccer Tournament

Op initiatief van de Eibergse politie bestaat sinds 1982 het World Police Indoor Soccer Tournament. Dit is in de loop der jaren uitgegroeid tot het grootste evenement in zijn soort. Jaarlijks komen er ruim drieduizend deelnemers uit meer dan vierenvijftig deelnemende landen.

Achterhoek Berkelland Rally

De Achterhoek Berkelland Rally is een autorally welke sinds 2019 verreden wordt in de Achterhoek. Eibergen fungeert als start- en finishplaats van de rally, waarvan het parcours zich uitstrekt ten oosten en westen van Eibergen in de gemeente Berkelland. De Achterhoek Berkelland Rally maakt deel uit van het Nederlands kampioenschap rally.

Afluisterpost

De Nederlandse afluisterdienst Joint Sigint Cyber Unit (JSCU) heeft in Eibergen-Holterhoek een terrein met een reeks van antennes waarmee hoogfrequent radioverkeer uit het buitenland wordt afgeluisterd.

Twenteroute

Het dorp werd doorsneden door de zogenoemde 'Twenteroute': de N18, die de A18 met Enschede verbindt. Tientallen jaren werd gesproken over een rondweg om Eibergen, al dan niet in combinatie met het doortrekken van de A18 tot aan Enschede. In 2010 werd besloten om een rondweg om Eibergen aan te leggen. Ook de rest van het tracé Varsseveld - Enschede werd mee aangepast.^[3] De nieuwe weg werd in 2018 geopend.