Jan III Sobieski

Jan III
Konge av Polen
Regjeringstid	1674–1696
Kroning	2. februar 1676
Fødd	17. august 1629
Fødestad	Olesko i Polen
Død	17. juni 1696 (66 år)
Dødsstad	Wilanów, nær Warszawa
Gravstad	Notre-Dame de Bon-Secours i Nancy i Frankrike; Wawel i Kraków i Polen
Føregangar	Mikhail Korybut Wiśniowiecki
Etterfølgjar	August II den sterke
Gift med	Marie-Casimire-Louise de La Grange d'Arquien
Ektefelle	Marie Casimire Louise
Dynasti	Huset Sobieski
Far	Jakub Sobieski
Mor	Zofia Teofillia Daniłowicz
Born	Jakub Ludwik Sobieski Teresa Teofila Sobieska Adelaide Luise Sobieska La Mannone Sobieska Teresa Kunegunda Sobieska Aleksander Benedykt Sobieski Konstanty Władysław Sobieski Jan Sobieski Brisacier

Jan III Sobieski av huset Sobieski (17. august 1629–17. juni 1696) var ein av dei mest framtredande monarkane i Polen-Litauen, som konge av Polen og storhertug av Litauen frå 1674 til han døydde. Det 22 år lange styret til Sobieski innleia ein periode med stabilisering i realunionen etter «den svenske syndefloden» og Khmelnytskyj-oppstanden. Han var populær blant undersåttane sine og var òg ein framragende militærleiar, mest kjend for å ha sigra over tyrkarane 13. september 1683 i slaget ved Wien. For sigrane sine over Det osmanske riket vart han gjeven oppnamnet «Lehistans løve» av tyrkarane og «Vaktar av trua» av dei kristne.

Jan Sobieski byrja den militære karrieren sin som 20-åring etter å ha utdanna seg ved Det jagellonske universitet og reist i tre år i Vest-Europa (han lærde seg tysk, latin, fransk, italiensk og seinare òg tyrkisk og tatarisk). I 1656 vart han Kongeleg Standartbærar, i 1665 Kongeleg Marskalk, i 1666 Kongeleg Feltshetman og i 1668 Kongeleg Storhetman.

Etter sigeren sin i slaget ved Wien – då han dreiv osmanarane ut av Austerrike og Ungarn – fekk han av Johannes Hevelius eit stjerneteikn kalla opp etter seg («Sobieskis skjold»).

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Jan III Sobieski» frå Wikipedia på bokmål, den 5. desember 2010.