Tyynimeri
Tyynimeri on muailman suurin merialoveh. Se on Jevruazien da Avstrualien manderien välis päivänlaskupuoles, Pohjazen Ameriekan da Suvi-Ameriekan välis päivännouzupuoles, muansuvizen n'avan alovehien välis suvipuoles.
Tyynimeri leviey pohjazes suveh 15,8 tuhanden kilometrin alale da 19,5 tuhanden kilometrin alale päivännouzupuoles päivänlaskupuolehpäi. Tyynimeren pinduala on 178, 684 miljonua kvadruattukilometrii, sen keskisyvys on 3984 metrii. Muailman syvin kohtu on Tyynesmeres – 10994 metrii (Mariaanien haudu). Kanzoinväline päivymiäryraja menöy Tyynesmeres poikki. Tyynenmeren pinduala on 30 miljonua kvadruattukilometrii enämbi kogo muan pindualua.
Histourii da sanan alguperä
[kohenda | kohenda tekstu]Uuzien mualoin löydäi -ispuanielaine Nunjes de Bal'boa - oli enzimäzenny Jevroupan eläjänny, kudai nägi valdumeren päivännouzupuolistu randua. Vuonnu 1513 häi da hänen matkudovarišat ylitettih Panamankannaksen da piästih tundemattoman valdumeren rannale. Valdumeri sai Suvine meri- nimen.
28. kylmykuudu vuonnu 1520 Fernan Magellan purjehti avvonazel valdumerel. Häi purjehti sen yli Meksiekas Filippiinien suariloile 3 kuun da 20 päivän aigah. Sil aigua oli tyyni siä, sendäh gi Magellan andoi valdumerele Tyynimeri- nimen.
Yhtehizet tiijot
[kohenda | kohenda tekstu]Tyynimeri on muailman suurin valdumeri. Sen pinduala on 49,5 % kogo muan pindualas, sen vezimiäry on 53 % kogo muan vezimiäräs.