ਰੋਹਿਂਟਨ ਮਿਸਤਰੀ
ਰੋਹਿਂਟਨ ਮਿਸਤਰੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | ਰੋਹਿਟਨ ਮਿਸਤਰੀ 3 ਜੁਲਾਈ 1952 ਬੰਬਈ, ਭਾਰਤ |
| ਕਿੱਤਾ | ਨਾਵਲਕਾਰ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਕੈਨੇਡੀਅਨ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟੋਰਾਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਸ਼ੈਲੀ | ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਲਪ, ਪੋਸਟਕਲੋਨੀਅਲ ਸਾਹਿਤ, ਯਥਾਰਥਵਾਦ, ਪਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨਾਬਾਲਗ ਸਾਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ | ਸਚ ਆ ਲੌਂਗ ਜੁਰਨੀ; ਫ਼ੈਮਿਲੀ ਮੈਟਰਸ; ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੈਂਸ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਫਰੇਨੀ ਈਲਾਵੀਆ |
ਰੋਹਿਂਟਨ ਮਿਸਤਰੀ CM (ਜਨਮ 3 ਜੁਲਾਈ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦਾ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨਿਊਸਟੈਡਟ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਰੋਹਿਂਟਨ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 1952 ਵਿੱਚ ਬੰਬੇ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਰਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। [1] ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਇੱਕ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ । ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਬੰਬੇ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਕੀਤੀ | [2]
ਉਹ 1975 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਫਰੇਨੀ ਈਲਾਵੀਆ ਨਾਲ ਕਨੈਡਾ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। [3] ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਕਾਦਮੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਟੋਰਾਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ | [4] [5]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਟੋਰਾਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਵੁੱਡਸਵਰਥ ਕਾਲਜ) ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਹਾਰਟ ਹਾਊਸ ਰਿਵਿਊ ਵਿਚ ਛਪੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਦੋ ਹਾਰਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਇਨਾਮ, ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫਿਕਸ਼ਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ' ਸਾਲਾਨਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 1985 ਵਿਚ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਗਿਆ।
ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਪੈਨਗੁਇਨ ਬੁੱਕਸ ਕਨੇਡਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ 11 ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਟੇਲਸ ਫਰੋਮ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਬਾਗ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ| ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿਚ ਸਵਿਮਮਿੰਗ ਲੇਸਨਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਬਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆ| ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ 11 ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਬੰਬੇ ਦੇ ਇਕ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ| ਇਸ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਓਫਟ -ਐਨਥੋਲੋਜੀਾਈਡ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, "ਸਵਿਮਮਿੰਗ ਲੇਸਨਸ|"
ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਕਿਤਾਬ, ਨਾਵਲ ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ 1991 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸਰਬੋਤਮ ਪੁਸਤਕ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਡਬਲਿਯੂ.ਐੱਚ. ਸਮਿੱਥ / ਬੁਕਸ ਇਨ ਕਨੇਡਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੁਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਲਿਅਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ| ਇਸਦਾ ਜਰਮਨ, ਸਵੀਡਿਸ਼, ਨਾਰਵੇਈ, ਡੈੱਨਮਾਰਕੀ ਅਤੇ ਜਪਾਨੀ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ 1998 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ ਲਈ ਢਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ | ਬਾਲ ਠਾਕਰੇ, ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਆਗੂ , ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਸ਼ਤਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ 2010 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਸੀ| [6] ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਤਾਬ 2007-2008 ਵਿਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਲਈ ਤਜਵੀਜ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ (ਵੀ.ਸੀ.) ਡਾ. ਰਾਜਨ ਵੇਲੂਕਰ ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਜ਼ ਐਕਟ, 1994 ਵਿਚ ਸੰਕਟਕਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ। [7]
ਉਸ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਨਾਵਲ ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੇਂਸ (1995) ਨੇ 1995 ਵਿਚ ਦੂਜਾ ਸਲਾਨਾ ਗਿੱਲਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ 1996 ਵਿਚ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਟਾਈਮਜ਼ ਬੁੱਕ ਫਾਰ ਫਿਕਸ਼ਨ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ। ਇਹ ਨਵੰਬਰ 2001 ਵਿੱਚ ਓਪਰਾਹ ਦੇ ਬੁੱਕ ਕਲੱਬ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ| ਇਹਨਾਂ ਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ 1996 ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਕਰ ਇਨਾਮ ਲਈ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ| [8]
ਫੈਮਲੀ ਮੈਟਰਸ (2002) ਬੁਢਾਪਾ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵੱਲ ਮਿਸਟਰੀ 2008 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਥਾ ਦਿ ਸਕ੍ਰੀਮ (ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਵਰਲਡ ਲਿਟਰੇਸੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਖੰਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ, ਟੋਨੀ ਉਰਕੁਹਾਰਟ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ) ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਸੀ| ਮਿਸਟਰੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰਚੇ ਯੌਰਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਕਲਾਰਾ ਥਾਮਸ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਵਿਖੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।
2002 ਵਿਚ, ਮਿਸਟਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ਫੈਮਿਲੀ ਮੈਟਰਜ਼ ਲਈ ਯੂਨਾਈਟਡ ਸਟੇਟਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਹਰ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਟਾਂ ਨੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ| [9] [10]
ਕਿਤਾਬਚਾ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਵਲ
- ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ (1991)
- ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੈਂਸ (1995)
- ਫੈਮਿਲੀ ਮੈਟਰਸ (2002)
ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਚੈਪਬੁੱਕ
- ਟੇਲਸ ਫਰੋਮ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਬਾਗ (1987), ਸਵਿਮਮਿੰਗ ਲੇਸਨਸ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਬਾਗ ਤੋਂ (1989)
- ਸਰਚਿੰਗ ਫਾਰ ਸਟੀਵਨਸਨ (1994)
- ਦੀ ਸਕਰੀਮ (2006)
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]- 1983- ਹਾਰਟ ਹਾਊਸ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ, "ਵਨ ਸੰਡੇ"
- 1984- ਹਾਰਟ ਹਾਊਸ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਮੁਕਾਬਲਾ, “ਔਸਪੀਸੀਓਸ ਓਕੈਸਨ”
- 1985- ਸਾਲਾਨਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫਿਕਸ਼ਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ
- 1991- ਬੁੱਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸ਼ੌਰਲਿਸਟ, ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ
- 1991- ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਦਾ ਐਵਾਰਡ, ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ
- 1991- ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਇਨਾਮ, ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ
- 1991- ਡਬਲਿਯੂ.ਐਚ ਸਮਿਥ / ਬੁੱਕਸ ਇਨ ਕਨੇਡਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ
- 1991- ਟ੍ਰਿਲਿਅਮ ਅਵਾਰਡ, ਸਚ ਏ ਲੌਂਗ ਜਰਨੀ
- 1995- ਗਿੱਲਰ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੈਂਸ
- 1995- ਲੌਸ ਏਂਜਲਸ ਟਾਈਮਜ਼ ਬੁੱਕ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਫਿਕਸ਼ਨ, ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੇਂਸ
- 1996- ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਇਨਾਮ, ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੈਂਸ
- 1996- ਬੁੱਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸ਼ੌਰਲਿਸਟ, ਏ ਫਾਈਨ ਬੈਲੈਂਸ
- 2002- ਬੁੱਕਰ ਇਨਾਮ, ਸ਼ੌਰਲਿਸਟ, ਫੈਮਲੀ ਮੈਟਰਸ
- 2002- ਜੇਮਜ਼ ਟਾਈਟ ਬਲੈਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸ਼ੌਰਲਿਸਟ ਫੈਮਲੀ ਮੈਟਰਸ
- 2004- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਬਲਿਨ ਸਾਹਿਤਕ ਅਵਾਰਡ, ਸ਼ੌਰਲਿਸਟ, ਫੈਮਲੀ ਮੈਟਰਸ
- 2012- ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨਿਊਸਟੈਡਟ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ [11] [12]
- 2015- ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ [13]
- ਬਰੈਂਪਟਨ ਆਰਟਸ ਵਾਕ Fਫ ਫੇਮ, ਬਰੈਂਪਟਨ, ਓਨਟਾਰੀਓ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]
- ↑ Gupta, Nidhi (January 2014). "The Making of the Novelist: Rohinton Mistry" (PDF). MIT International Journal of English Language & Literature. 1 (1): 1. Archived from the original (PDF) on 2018-04-22. Retrieved 2021-03-24.
{{cite journal}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "St. Xavier's College alumni write open letter opposing invitation to Aditya Thackeray to attend college event". www.timesnownews.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-07-21.
- ↑ Angela Lambert, "Touched with fire" The Guardian 27 April 2002 https://www.theguardian.com/books/2002/apr/27/fiction.books
- ↑ "The Man Booker Prize". The Man Booker Prize. Archived from the original on 24 January 2012. Retrieved 16 January 2012.
- ↑ "Rohinton Mistry - Literature". literature.britishcouncil.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 3 May 2017.
- ↑ "The Relevant Passages". Outlook India. Retrieved 2019-11-27.
- ↑ Burke, Jason (2010-10-19). "Mumbai University drops Rohinton Mistry novel after extremists complain". The Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). ISSN 0261-3077. Retrieved 2019-11-27.
- ↑ Faber and Faber paperback edition 1997
- ↑ "Author is singled out, but not in a good way". SFGate. Retrieved 24 March 2016.
- ↑ "Author cancels US tour over 'profiling'". BBC. 3 November 2002. Retrieved 24 March 2016.
- ↑ Rohinton Mistry wins Neustadt Prize 2012 – "Parsi Khabar"
- ↑ Critically acclaimed Indian-Canadian writer Rohinton Mistry wins 2012 Neustadt International Prize for Literature – World Literature Today
- ↑ "Order of Canada Appointments". The Governor General of Canada His Excellency the Right Honourable David Johnston. Governor General of Canada. Retrieved 31 December 2015.