Fraates II
Fraates II – król Partów w latach 132–126 p.n.e.[1]
| |
| król Partów | |
| Okres |
od 132 p.n.e. |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
Był synem Mitrydatesa I, w chwili objęcia tronu jeszcze niepełnoletnim, więc początkowo rządziła za niego matka. Jego panowanie naznaczone było zagrożeniem ze strony Saków[2], którzy napierani przez Yuezhi[3] zagrażali wschodniej granicy Partii[4][5][6].
W niewoli u Fraatesa przebywał Demetriusz II, pojmany jeszcze przez jego ojca Mitrydatesa I[7]. Demetriusza przetrzymywano w Hyrkanii, skąd dwukrotnie próbował ucieczki. Ponieważ w planach króla partyjskiego było wykorzystanie Demetriusza w walkach dynastycznych między Seleukidami otrzymał za żonę córkę Mitrydatesa I, z którą doczekał się potomstwa[7]. Wykorzystując zaangażowanie Partów na wschodzie wiosną 130 p.n.e. Antioch VII Sidetes, młodszy brat Demetriusza II, zaatakował Mezopotamię, wkrótce zajmując Babilonię, a następnie również Medię i Suzę[8][9]. W tej ciężkiej dla Partów sytuacji zagrożenia zarówno ze wschodu jak i zachodu Fraates zdecydował się na podjęcie rozmów z Seleucydami. Antioch stawiał jednak warunki oznaczające właściwie likwidację suwerennego partyjskiego państwa: wypuszczenie z niewoli jego brata Demetriusza, oddanie wszystkich partyjskich zdobyczy oraz płacenie Seleucydom trybutu z macierzystych Partii i Hyrkanii[9]. Fraates odrzucił te warunki, a jego emisariusze zaczęli podburzać ludność Medii przeciwko Grekom. Sytuacja tych ostatnich stała się o tyle ciężka, że stosunkowo surowa zima zmusiła ich do rozproszenia się na leżach, a niezdyscyplinowane oddziały dopuszczały się licznych gwałtów na ludności cywilnej[10], co sprawiało, że emisariusze Fraatesa łatwo znajdowali wśród niej posłuch. Wczesną wiosną 129 p.n.e. wspierany przez powstanie miejscowej ludności Fraates pojawił się w Medii na czele swojej armii.
Kiedy Antioch przemieszczał się na czele części oddziałów żeby pomóc jednostkom znajdującym się najbliżej niego w tłumieniu powstania nagle znalazł się w pobliżu armii Fraatesa, i wbrew swoim doradcom zdecydował się przyjąć bitwę mimo liczebnej przewagi przeciwnika i zajmowania przez niego lepszej pozycji na wzgórzach. Jego armia została pobita i uciekła, a on sam został zabity albo popełnił samobójstwo[10][4][9]. Fraates oddał królewskie honory ciału martwego Seleucydy i odesłał je w srebrnej trumnie do Syrii[11], gdzie jakiś czas przed bitwą wysłał także Demetriusza II wraz z oddziałami partyjskimi, by zajął królestwo Syrii i skłonił Antiocha do wycofania się z Mezopotamii[8]. Do partyjskiej niewoli dostały się tysiące greckich jeńców, w tym syn Antiocha, który potem żył na dworze Arsacydów jako książę, oraz jego córka, która trafiła do haremu Fraatesa[10][4][9].
Tryumf króla Partów wydawał się więc całkowity – wyprawa Antiocha VII Sidetesa była ostatnią próbą Seleucydów odzyskania terytoriów na Wschodzie. Fraates gotował się do marszu na Syrię, kiedy w 128 p.n.e. na wschodzie pojawili się Sakowie, którzy zostali wezwani na pomoc przeciwko Antiochowi, ale nie przybyli na czas[12]. Władca Partów zdecydował się wtedy użyć w bitwie przeciwko nim wcześniej źle traktowanych greckich jeńców, którzy wprawdzie stanęli do boju, jednak gdy tylko szyk Partów zachwiał się pod pierwszym uderzeniem Saków, przeszli oni na stronę tych ostatnich i wzięli srogi odwet na swych dotychczasowych prześladowcach[13][14]. W rezultacie bitwa z Sakami zakończyła się druzgocącą klęską Irańczyków i śmiercią Fraatesa[2][9].
Przypisy
edytuj- ↑ Olbrycht 2010 ↓, s. 238.
- ↑ a b Kalita 2009 ↓, s. 47.
- ↑ Kalita 2009 ↓, s. 43–44.
- ↑ a b c Gafurow 1978 ↓, s. 141.
- ↑ Składanek 2008 ↓, s. 183.
- ↑ Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 263.
- ↑ a b Justynus ↓, XXXVIII 9.
- ↑ a b Justynus ↓, XXXVIII 10.1.
- ↑ a b c d e Składanek 2008 ↓, s. 184.
- ↑ a b c Justynus ↓, XXXVIII 10.2.
- ↑ Justynus ↓, XXXIX 1.2.
- ↑ Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 267, 269.
- ↑ Justynus ↓, XLII 1.
- ↑ Gafurow 1978 ↓, s. 141–142.
Bibliografia
edytujŹródła
edytuj- Marek Junianus Justynus: Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa. Przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Ignacy Lewandowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1988, s. 221–224, 234–235. ISBN 83-211-0871-7.
Opracowania
edytuj- Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. III. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10609-3.
- Bobodżan Gafurow: Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej. Prehistoria. Starożytność. Średniowiecze. Przełożył Stefan Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978, s. 141–142.
- Stanisław Kalita: Grecy w Baktrii i w Indiach. Wybrane problemy ich historii. Do druku przygotował Edward Dąbrowa. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2009, seria: Mediterraneum. ISBN 978-83-88737-92-3.
- Marek Jan Olbrycht: Mithradates I of Parthia and His Conquests up to 141 B.C. W: Hortus historiae. Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin. Pod redakcją Edwarda Dąbrowy, Marii Dzielskiej, Macieja Salamona, Sławomira Sprawskiego. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2010, s. 229–245. ISBN 978-83-62261-01-7. (ang.).
- Bogdan Składanek: Historia Persji. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2008. ISBN 83-88238-09-4.