Ignacy Lewandowski (filolog)
Ignacy Lewandowski (ur. 20 listopada 1936 w Mięcierzynie) – polski filolog klasyczny, dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1984–1999), członek Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk (1981–2002). Autor licznych prac z zakresu literatury rzymskiej i polsko-łacińskiej, nagrodzony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
 Prof. Ignacy Lewandowski w 2021 roku | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: filologia klasyczna | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1969 |
| Habilitacja |
1975 |
| Profesura |
1989 |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Dyrektor | |
| Instytut |
Filologii Klasycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |
| Okres spraw. |
1984–1999 |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w 20 listopada 1936 we wsi Mięcierzyn (obecny powiat żniński)[1], gdzie w latach 1945–1950 uczęszczał do szkoły podstawowej. Służył jako ministrant w kościele św. Mateusza w Lubczu. Za namową miejscowego proboszcza parafii św. Mateusza w Lubczu został zapisany do prywatnej szkoły średniej ojców franciszkanów w Jarocinie, gdzie po raz pierwszy miał styczność z łaciną i greką. Po zamknięciu szkoły przez władze komunistyczne rozpoczął naukę w niższym seminarium duchownym w Gnieźnie. W 1957 zdał państwowy egzamin uprawniający go do podjęcia studiów wyższych. Wkrótce pod wypływem profesora Jana Sajdaka rozpoczął studia filologii klasycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[2].
Tytuł magistra uzyskał w 1962 roku na podstawie pracy zatytułowanej Postacie kobiecie w Eneidzie Wergiliusza napisanej pod kierunkiem prof. Jana Wikarjaka[3]. Bezpośrednio po studiach odbył roczny staż asystencki na Katedrze Filologii Klasycznej UAM. W latach 1962–1966 był nauczycielem łaciny i historii starożytnej w IV Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu[4]. Po tym czasie przystąpił do pisania pracy doktorskiej, również pod kierunkiem prof. Wikarjaka[3]. W 1965 został powołany na stanowisko starszego asystenta w Katedrze Filologii Klasycznej[5]. W 1969 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa antycznego na podstawie pracy zatytułowanej Florus w Polsce[3]. W 1975, na podstawie pracy habilitacyjnej Recepcja rzymskich kompendiów historycznych w dawnej Polsce (do połowy XVIII wieku), uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1976 objął stanowisko docenta. Tytuł profesorski otrzymał po transformacji ustrojowej w 1989 na podstawie dorobku naukowego i książki pt. Szymon Starowolski. Wybór pism[5]. Na stanowisko profesora zwyczajnego został powołany w 1995[3].
Wieloletni wykładowca akademicki UAM. Prowadził wykłady na uczelniach zagranicznych[6]. W latach 1981–1984 był zastępcą dyrektora Instytutu Filologii Klasycznej UAM, a w latach 1984–1999 – dyrektorem Instytutu[7]. Od 1995 do przejścia na emeryturę odpowiadał również za kreowanie profilu badawczego jednego z jego zakładów jako kierownik Zakładu Łaciny Średniowiecznej i Nowożytnej[5]. Od 1981 do 2002 zasiadał w Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk[8]. W latach 1976–1984 był przewodniczącym Koła Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Filologicznego[9].
W latach 1980–2007 należał do koła NSZZ „Solidarności” w Instytucie Filologii Klasycznej, a przez pewien czas był jego przewodniczącym[10]. Jest członkiem Akademickich Klubów Obywatelskich im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego[10]. Pozostaje związany ze Żnińskim Towarzystwem Kultury[11]. Aktywnie działa na rzecz rozpowszechniania wiedzy o życiu i twórczości pałuckich pisarzy, takich jak Klemens Janicki, o którym w 2016 roku wydał książkę biograficzną[12], i Erazm Gliczner, którego Chronicon regum Poloniae (Kronika królów Polskich) z 1597 roku za sprawą prof. Ignacego Lewandowskiego doczekała się tłumaczenia na język polski w roku 2021[13].
Dorobek naukowy
edytujAutor 21 książek i ponad 120 artykułów z zakresu literatury rzymskiej i literatury polsko-łacińskiej[14], w tym monografii, przekładów dzieł antycznych i nowołacińskch oraz podręczników[15].
Otrzymywał liczne stypendia zagraniczne (Włochy, Szwajcaria, Niemcy, Austria, Wielka Brytania). Był zapraszany na liczne gościnne wykłady i naukowe pobyty w instytucjach zagranicznych, m.in. do Liège (Belgia), Heidelbergu, Berlina i Bielefeldu (Niemcy), Florencji i Urbino (Włochy), Wiednia (Austria), Wilna (Litwa), Fryburga i Bazylei (Szwajcaria). W latach 1996–1997 jako profesor wizytujący prowadził wykłady i ćwiczenia z historiografii rzymskiej w Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Fryburskiego w Szwajcarii[16].
Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, uhonorowany m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Złotym Krzyżem Zasługi[17]. W 2016 został otrzymał medal Homini Vere Academico[18], a w 2021 – medal Palmae Universitatis Studiorum Posnaniensis, najwyższe wyróżnienie akademickie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[19].
Życie prywatne
edytujOd 1963 roku żonaty z Marią Lewandowską zd. Walińską, również filologiem klasycznym, z którą wychował czterech synów i doczekał się trzech wnuków[20] oraz jednej wnuczki[21].
Wybrane publikacje
edytuj- Ignacy Lewandowski (1970). Florus w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN
- Ignacy Lewandowski (1976). Recepcja rzymskich kompendiów historycznych w dawnej Polsce. Poznań: UAM
- Ignacy Lewandowski i Jan Wikarjak (1981). Litterae Latinae sermones: Wybór tekstów prozaicznych do nauki języka i literatury łacińskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 83-01-01680-9.
- Ignacy Lewandowski i Jan Wikarjak (1983). Elementa sermonis latini. Podręcznik dla lektoratów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 83-01-02733-9.
- Ignacy Lewandowski (1996). Antologia poezji łacińskiej w Polsce. Poznań: Wydawnictwo naukowe UAM. ISBN 83-232-0735-6.
- Szymon Starowoski i Ignacy Lewandowski (przekł. tekstów łac., wybór i oprac.) (2005). Wybór z pism – Szymon Starowolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISBN 83-04-04827-2.
- Ignacy Lewandowski (2007). Historiografia rzymska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. ISBN 978-83-7177-406-0.
- Ignacy Lewandowski (2007). Polonia Latina: Szkice o literaturze łacińskiej w dawnej Polsce. A.W. Mikołajczak (red.), K. Dominas (red.), M. Miazek-Męczyńska (red.). Gniezno: Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense. ISBN 978-83-923994-3-8.
- Ignacy Lewandowski (2014). Penu historicum: Łacińskie traktaty metodologii historii w dawnej Polsce (do końca XVII wieku). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje. ISBN 978-83-63795-46-7.
- Ignacy Lewandowski (2016). Poeta laureatus, czyli życie i dzieło Klemensa Janickiego. Żnin: Żnińskie Towarzystwo Kultury. ISBN 978-83-946-159-1-8.
- Erazm Gliczner i Ignacy Lewandowski (przekł. tekstów łac., wstęp i oprac.) (2021). Chronicon regum Poloniae a Lecho ad Ziemiomislaum – Kronika królów Polski od Lecha do Ziemomysła. Żnin: Żnińskie Towarzystwo Kultury. ISBN 978-83-946159-3-2.
Przypisy
edytuj- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 21.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 22.
- ↑ a b c d Mikołajczak 2007 ↓, s. 26.
- ↑ Wesołowska i Urbański 2019 ↓, s. 76.
- ↑ a b c Wesołowska i Urbański 2019 ↓, s. 77.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 37.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 39.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 41.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 42.
- ↑ a b Wesołowska i Urbański 2019 ↓, s. 78.
- ↑ Iwona Góralczyk: Żnin. Jest nowa książka o Erazmie Glicznerze i jego pisarskim dorobku. To owoc współpracy Stefana Czarneckiego z prof. Ignacym Lewandowskim. znin.naszemiasto.pl/. [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Bartosz Woźniak: Profesor Ignacy Lewandowski w hołdzie swojemu krajanowi – recenzja książki „Poeta laureatus, czyli życie i dzieło Klemensa Janickiego 1516-1543”. palukiznin.pl, 2022. [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Miłka Księska: Erazm Gliczner znów ze Żnina – recenzja „Kroniki królów Polski” Erazma Glicznera. palukiznin.pl, 2023. [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Ignacy Lewandowski – Sylwetki – Powiat Żniński – oficjalny portal internetowy. znin.pl. [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 27.
- ↑ Wesołowska i Urbański 2019 ↓, s. 79.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 43.
- ↑ Piotr Bering: Wręczenie Medalu Homini vere academico Prof. Ignacemu Lewandowskiemu. ifk.amu.edu.pl, 2023-10-04. [dostęp 2016-11-29].
- ↑ Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uniwersyteckie Palmy. „Życie Uniwersyteckie”. 11 (339), s. 6–7, 2021-11-11. Poznań. ISSN 1231-8825.
- ↑ Mikołajczak 2007 ↓, s. 26–27.
- ↑ Gliczner i Lewandowski (przekł. tekstów łac., wstęp i oprac.) 2021 ↓, s. 3.
Bibliografia
edytuj- Aleksander Wojciech Mikołajczak: Profesor Ignacy Lewandowski – w siedemdziesięciolecie urodzin. W: Ignacy Lewandowski: Polonia Latina: Szkice o literaturze łacińskiej w dawnej Polsce. Aleksander Wojciech Mikołajczak (red.), Konrad Dominas (red.), Monika Miazek-Męczyńska (red.). Gniezno: Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense, 2007. ISBN 978-83-923994-3-8.
- Elżbieta Wesołowska, Piotr Urbański: Aetas avrea: Sto lat filologii klasycznej na uniwersytecie w Poznaniu, 1919-2019. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019. ISBN 978-83-232-3436-4.
- Erazm Gliczner, Ignacy Lewandowski (przekł. tekstów łac., wstęp i oprac.): Chronicon regum Poloniae a Lecho ad Ziemiomislaum – Kronika królów Polski od Lecha do Ziemomysła. Żnin: Żnińskie Towarzystwo Kultury, 2021. ISBN 978-83-946159-3-2.
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uniwersyteckie Palmy. „Życie Uniwersyteckie”. nr 11 (339), s. 6–7, 2021-11-11. Poznań. ISSN 1231-8825.