Wilhelm Röntgen

Wilhelm Röntgen
	; Wilhelm Röntgen w 1901
Państwo działania	Niemcy
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1845 ; Lennep
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1923 ; Monachium
	profesor
	Specjalność: fizyka
Alma Mater	Politechnika w Zurychu,; Uniwersytet Zuryski
Uczelnia	Uniwersytet w Strasburgu,; Uniwersytet w Gießen,; Uniwersytet w Würzburgu,; Uniwersytet Monachijski
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Wilhelm Conrad Röntgen (ur. 27 marca 1845 w Lennep, zm. 10 lutego 1923 w Monachium) – niemiecki fizyk, laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1901)^[1], przyznanej „w uznaniu zasług, które oddał przez odkrycie promieni nazwanych jego nazwiskiem”. Również laureat Medalu Rumforda.

Laboratorium Wilhelma C. Röntgena,
Uniwersytet w Würzburgu (1895–1900)

Życiorys

Był synem kupca Friedricha Conrada (1801–1884) i Charlotte Constanze Frowein (1806–1888). Urodził się w Niemczech, a w 1848 roku rodzina Röntgenów przeprowadziła się do Apeldoorn w Holandii^[2]. Początkowo studiował inżynierię na Uniwersytecie w Utrechcie, z którego został wyrzucony za odmowę wydania kolegi, który narysował karykaturę nauczyciela^[3]. Studiowanie ponowił na Politechnice Federalnej w Zurychu. W 1869 roku otrzymał tytuł doktora na Uniwersytecie Zuryskim, gdzie był uczniem Augusta Kundta. Następnie przeszedł na Uniwersytet w Strasburgu, na którym wykładał od 1874 roku. W 1875 roku został profesorem na Akademii Rolniczej w Hohenheim. W roku 1888 został profesorem na katedrze fizyki Uniwersytetu Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu. W 1900 roku zaoferowano mu katedrę na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium^[4]^[5]^[6]. Zmarł na raka jelit 10 lutego 1923 r. w Monachium. Jego ciało pochowano na cmentarzu w Giessen^[2].

Dorobek naukowy

W 1895 odkrył nowy typ promieniowania^[4]. Promienie te zostały nazwane od nazwiska odkrywcy promieniami Roentgena na wniosek histologa Alberta Koellikera na posiedzeniu w Würzburgu. Za to odkrycie w roku 1901 został uhonorowany pierwszą Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Innymi tematami jego prac były krystalografia i fizyka płynów.

Kilka tygodni po odkryciu nowego promieniowania wykonał pierwsze w historii zdjęcie rentgenowskie, które przedstawiało szkielet dłoni jego żony^[2].

W większości krajów promienie Roentgena nazywane są promieniami X lub promieniowaniem X (w krajach anglojęzycznych są to X-rays), jednak w Polsce i Niemczech używa się terminu promieniowanie rentgenowskie (także promieniowanie Röntgena lub Roentgena).

Na jego cześć jednostkę dawki promieniowania jonizującego nazwano rentgenem. Również urządzenie do prześwietleń wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie – aparat rentgenowski – nazywa się potocznie „rentgenem”.

Od 1 listopada 2004 jego nazwisko znalazło się też w nazwie pierwiastka chemicznego – roentgena (l.a. 111) – znanego wcześniej jako unununium.

Nigdy nie opatentował swojego wynalazku, ponieważ uważał, że odkrycia naukowe należą do całej ludzkości^[2]. Pieniądze otrzymane w ramach Nagrody Nobla przeznaczył na Uniwersytet w Würzburgu^[2].

Zobacz też

Przypisy

↑ Röntgen Wilhelm Conrad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-29] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wilhelm Röntgen, odkrywca promieniowania X [online], www.aleleki.pl [dostęp 2022-02-12] .
↑ KrzysztofK. Czyżewski KrzysztofK., BartłomiejB. Kaczorowski BartłomiejB. (red.), Wielkie biografie. 3: Odkrywcy, wynalazcy, uczeni, Encyklopedia PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 379, ISBN 978-83-01-15108-9 [dostęp 2024-02-13] .
↑ ^a ^b Wilhelm Conrad Röntgen - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1901 [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-05-10]. (ang.)., Biographical, Photo Gallery
↑ Wilhelm Conrad Röntgen. [w:] Notable Names Database (NNDB) [on-line]. [dostęp 2014-05-10]. (ang.).
↑ Horst Kant: Roentgen, Wilhelm Conrad. [w:] Neue Deutsche Biographie Bd. 21 (2003), s. 732–734 [on-line]. Allgemeine deutsche Biographie & Neue deutsche Biographie (Digitale Register). [dostęp 2016-10-01]. (niem.).

Bibliografia

Nagrody Nobla. Leksykon PWN, BeataB. Tarnowska (red.), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13393-7, OCLC 830213964 .

[1] Röntgen Wilhelm Conrad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-29] .

[:0-2] Wilhelm Röntgen, odkrywca promieniowania X [online], www.aleleki.pl [dostęp 2022-02-12] .

[3] KrzysztofK. Czyżewski KrzysztofK., BartłomiejB. Kaczorowski BartłomiejB. (red.), Wielkie biografie. 3: Odkrywcy, wynalazcy, uczeni, Encyklopedia PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 379, ISBN 978-83-01-15108-9 [dostęp 2024-02-13] .

[www.nobelprize-4] Wilhelm Conrad Röntgen - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1901 [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-05-10]. (ang.)., Biographical, Photo Gallery

[www.nndb.com-5] Wilhelm Conrad Röntgen. [w:] Notable Names Database (NNDB) [on-line]. [dostęp 2014-05-10]. (ang.).

[NeueDeBiogr-6] Horst Kant: Roentgen, Wilhelm Conrad. [w:] Neue Deutsche Biographie Bd. 21 (2003), s. 732–734 [on-line]. Allgemeine deutsche Biographie & Neue deutsche Biographie (Digitale Register). [dostęp 2016-10-01]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]