Tekst źródłowy strony Gliwice (stacja kolejowa)

{{wyróżnienie|DA}}
{{Stacja kolejowa infobox
 |nazwa                      = Gliwice
 |nazwa oryginalna           = 
 |zdjęcie                    = Gliwice train station - main entrance 2.jpg
 |opis zdjęcia               = Wejście główne na dworzec
 |państwo                    = śląskie
 |miejscowość                = [[Gliwice]]
 |lokalizacja                = [[Śródmieście (Gliwice)|Śródmieście]]
 |zarządca                   = [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] (dworzec)<br />[[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]] (stacja)
 |data otwarcia              = 1845
 |data zamknięcia            = 
 |poprzednie nazwy           = ''Gleiwitz'' <small>(1845-1884)</small>{{r|atlas-stacje}}<br />''Gleiwitz Staatsbahnhof'' <small>(1885-1920){{r|atlas-stacje}}</small><br />''Gleiwitz'' <small>(1921-1930){{r|atlas-stacje}}</small><br />''Gleiwitz Hauptbahnhof'' <small>(1931-1945){{r|atlas-stacje}}</small>
 |rodzaj                     = [[stacja kolejowa]]
 |rok liczby pasażerów       = 2018
 |liczba pasażerów           = 3 978 500{{r|UTK-statystyki2018}}
 |liczba peronów             = 4
 |liczba krawędzi peronowych = 8
 |kasy                       = {{Tak}}
 |linie kolejowe             =
* [[Linia kolejowa nr 137|137 Katowice – Legnica]]
* [[Linia kolejowa nr 141|141 Katowice Ligota – Gliwice]]
* [[Linia kolejowa nr 147|147 Zabrze Biskupice – Gliwice]]
* [[Linia kolejowa nr 168|168 Gliwice – Gliwice Łabędy]]
* [[Linia kolejowa nr 200|200 Gliwice – Gliwice Sośnica]]
* [[Linia kolejowa nr 671|671 Gliwice GLA – Gliwice T3]]
 |opis schematu              = 
 |schemat                    = 
 |kod mapy                   = Gliwice
 |współrzędne                = 50°18′5″N 18°40′38″E
 |commons                    = Category:Gliwice train station
 |www                        = 
}}
'''Gliwice''' – [[Stacja węzłowa|węzłowa stacja kolejowa]] w [[Śródmieście (Gliwice)|Śródmieściu]] [[Gliwice|Gliwic]] przy ul. Bohaterów Getta Warszawskiego 12. Dworzec kolejowy w Gliwicach jest drugim pod względem wielkości [[dworzec kolejowy|dworcem kolejowym]] [[Konurbacja górnośląska|konurbacji górnośląskiej]]. Stacja kolejowa została otwarta 2 października 1845 wraz z otwarciem linii kolejowej z [[Dworzec Marchijski we Wrocławiu|Wrocławia]]. W latach 2015–2016 dworzec i perony zostały gruntownie przebudowane. Według klasyfikacji PKP stacja ma najwyższą [[Kategorie dworców kolejowych w Polsce|kategorię Premium]].

== Historia ==
[[Plik:Bahnhof alt (Gleiwitz).png|thumb|left|Stary dworzec kolejowy w Gliwicach na widokówce z obiegu w 1908 r.]]
{{Osobna sekcja|Transport kolejowy w Gliwicach|Historia}}

2 października 1845 otwarto linię kolejową łączącą [[Dworzec Marchijski we Wrocławiu|Wrocław]] z Gliwicami, wraz z którą wybudowano gliwicki dworzec. Budowę linii zakończono ostatecznie 3 października 1846 w [[Mysłowice (stacja kolejowa)|Mysłowicach]]. Linia liczyła 196,3&nbsp;km, a otwarcia dokonał król pruski [[Fryderyk Wilhelm IV Pruski|Fryderyk Wilhelm IV]]<ref name="WKG">{{cytuj książkę | nazwisko = Nadolski | imię = Przemysław | nazwisko2 = Roszak | imię2 = Tomasz | nazwisko3 = Soida | imię3 = Krzysztof |nazwisko4 = Wieczorek | imię4 = Edward | tytuł = Węzeł Kolejowy Gliwice| wydanie = pierwsze | wydawca = Eurosprinter | miejsce = Rybnik | rok = 2010 | isbn = 978-83-931006-1-3}}</ref>.

Po raz pierwszy budynek dworca rozbudowano w 1873 roku. W 1913 roku powstał projekt rozbudowy dworca do obecnych rozmiarów, który został kilkukrotnie zmodyfikowany zanim doczekał się realizacji. Po przerwie spowodowanej [[I wojna światowa|I wojną światową]], w 1923 roku podjęto przebudowę otoczenia dworca, a budowę samego dworca rozpoczęto 24 kwietnia. Obiekt oddano do użytku 9 grudnia 1925{{r|WKG}}.

1 czerwca 1957 zakończono elektryfikację linii kolejowej do [[Warszawa Wschodnia|Warszawy Wschodniej]], wraz z którą zelektryfikowano stację Gliwice<ref name="ŚK 2/2011">{{cytuj pismo|nazwisko=Terszczyński| imię=Paweł|nazwisko2=Zintel|imię2=Krzysztof|tytuł=Zespoły trakcyjne serii EN56|czasopismo=Świat Kolei| wolumin=2/2011| wydanie =|strony=14-23| data =|wydawca=Emi-press| miejsce=Łódź| issn=1234-5962| doi =}}</ref>. Elektryfikacja kolejnych linii trwała do 23 grudnia 1980, kiedy to jako ostatnią zelektryfikowano linię do [[Bytom (stacja kolejowa)|Bytomia]]. Tym samym wszystkie linie kolejowe przebiegające przez stację Gliwice zostały zelektryfikowane{{r|atlas}}.

W 1993 roku rozbudowano dworzec poprzez dobudowę czwartego peronu. Zbudowano go rozbierając wcześniej trzeci peron bagażowy{{r|WKG}}.

1 października 2011 w Gliwicach zadebiutowały pociągi [[Koleje Śląskie|Kolei Śląskich]] na trasie Gliwice – [[Częstochowa (stacja kolejowa)|Częstochowa]]<ref name="KŚ">{{cytuj stronę|url=http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/552472,pociagi_nowego_przewoznika_kolei_slaskich_wyjechaly_na_tory.html|tytuł=Pociągi nowego przewoźnika – Kolei Śląskich – wyjechały na tory|data=2011-10-01|opublikowany=gazetaprawna.pl|data dostępu=2011-10-03}}</ref>.

[[Plik:Stacja kolejowa Gliwice.jpg|thumb|left|Stacja podczas remontu w 2015 roku]]
[[Plik:Gliwice railway station during reconstruction (2).jpg|thumb|left|Tymczasowy dworzec kontenerowy]]
23 września 2013 [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] podpisało umowę na opracowanie dokumentacji projektowej i technicznej przebudowy kompleksu dworcowego z pracownią PAS Projekt Archi Studio<ref>{{cytuj stronę|url=http://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE:330011-2013:TEXT:PL:HTML&src=0|tytuł=Polska-Warszawa: Usługi architektoniczne, budowlane, inżynieryjne i kontrolne 2013/S 191-330011 Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Usługi|opublikowany=ted.europa.eu|data dostępu=2013-10-30|data = 2013-09-30}}</ref>, a 29 grudnia 2014 z konsorcjum firm Aldesa Construcciones Polska oraz Aldesa Construcciones już na samą przebudowę kompleksu (dworca, tuneli, peronów i torów w obrębie stacji)<ref name="remont">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/55249/umowa_na_przebudowe_dworca_w_gliwicach_podpisana.html|tytuł=Umowa na przebudowę dworca w Gliwicach podpisana|data=2014-12-30|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2014-12-30}}</ref>. Właściwe prace remontowe rozpoczęły się w połowie stycznia 2015{{r|RK-55439}}, a 3 marca obsługa podróżnych została przeniesiona do tymczasowego dworca kontenerowego{{r|Gazeta-2015-03-03}}. 4 marca PKP podpisało z [[Centrum Unijnych Projektów Transportowych]] umowę na dofinansowanie inwestycji w ramach [[Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko|Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko]] na kwotę 81 mln zł (z czego 57 mln zł pochodzi od [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]), przy całkowitych kosztach wynoszących 157 mln zł{{r|CUPT-2015-03-06}}. Według pierwotnych planów remont dworca oraz 3 pierwszych peronów miał zakończyć się pod koniec 2015 roku, a 4. peronu w 2016 roku{{r|remont}}, jednakże dopiero 22 lipca 2016 udostępniono podróżnym halę główną dworca i zamknięto dworzec tymczasowy{{r|KK-28292}}. We wrześniu 2016 natomiast dostępne były oba przejścia podziemne{{r|RK-79458}}. Sam remont zakończył się pod koniec listopada{{r|Gazeta-2016-12-01}}. W ramach przebudowy dworzec został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, powstał korytarz łączący obie hale, obiekt został wyposażony w nowy system informacji dla podróżnych, system monitoringu został rozbudowany. Perony zyskały schody ruchome, windy, całkowicie nową nawierzchnię oraz nowe zadaszenie z przeszkleniami{{r|remont}}. 14 grudnia odbyło się oficjalne otwarcie{{r|DZ-2016-12-14}}.

28 marca 2017 przed dworcem uruchomiona została [[Gliwicki Rower Miejski|stacja wypożyczania rowerów]]{{r|TP-54763}}, natomiast 9 listopada 2018 uruchomiono stację ładowania samochodów elektrycznych{{r|KK-32807}}.

27 sierpnia 2020 miasto podpisało z konsorcjum firm [[Mostostal Zabrze]] i PRUiM umowę na budowę centrum przesiadkowego po północnej stronie torów kolejowych połączonego poprzez tunel z dworcem kolejowym po południowej stronie torów<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = W Gliwicach powstanie centrum przesiadkowe. Komunikacyjna brama metropolii |data dostępu = 2021-10-13 |opublikowany = www.transport-publiczny.pl |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/w-gliwicach-powstanie-centrum-przesiadkowe-komunikacyjna-brama-metropolii-65741.html |język = pl}}</ref>. 3 grudnia 2022 centrum przesiadkowe zostało otwarte<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Centrum Przesiadkowe już działa. Tak wygląda pierwszy dzień na oddanym do użytku obiekcie (TV) |data = 2022-12-03 |data dostępu = 2022-12-11 |opublikowany = 24GLIWICE - Portal Gliwice {{!}} codziennie nowe informacje |url = https://www.24gliwice.pl/wiadomosci/centrum-przesiadkowe-juz-dziala-tak-wyglada-pierwszy-dzien-na-oddanym-do-uzytku-obiekcie-tv/ |język = pl-PL}}</ref>

== Linie kolejowe ==
Przez gliwicką stację kolejową przebiega [[linia kolejowa nr 137]], będąca częścią [[Linia kolejowa E 30|europejskiej linii kolejowej E 30]]. Dodatkowo od gliwickiej stacji rozpoczynają się linie w kierunku zachodnim – [[linia kolejowa nr 168|168]] oraz wschodnim [[linia kolejowa nr 141|141]], [[linia kolejowa nr 147|147]] i [[linia kolejowa nr 200|200]]<ref name="atlas">{{cytuj książkę | tytuł =Atlas Linii Kolejowych Polski 2011 | nazwisko = Stankiewicz | imię = Ryszard | nazwisko2 = Stiasny | imię2 = Marcin | wydanie = pierwsze | wydawca = Eurosprinter | miejsce = Rybnik | rok = 2011 | isbn = 978-83-931006-4-4}}</ref>. Wszystkie linie są normalnotorowe i zelektryfikowane{{r|atlas}}.

W ruchu pasażerskim wykorzystywane są linie 137 ([[Katowice (stacja kolejowa)|Katowice]], [[Kędzierzyn-Koźle (stacja kolejowa)|Kędzierzyn-Koźle]], [[Lubliniec (stacja kolejowa)|Lubliniec]], [[Opole Główne|Opole]]) oraz 147 ([[Bytom (stacja kolejowa)|Bytom]]){{r|atlas}}. Pozostałe linie wykorzystywane są jedynie w ruchu towarowym{{r|atlas}}.

== Infrastruktura ==
=== Budynek dworca ===
[[Plik:Hala dworca kolejowego. w Gliwicach (1).jpg|thumb|Hol główny dworca kolejowego]]
Budynek dworca usytuowany jest na poziomie ulicy, torowisko zaś na wyższym poziomie, dzięki czemu nie ma konieczności dwukrotnego pokonywania schodów. W budynku są 2 połączone hole oraz 2 ogólnodostępne przejścia podziemne prowadzące na perony{{r|WKG|RK-79458}}. Pierwsze przejście podziemne, łączące główną halę dworca z peronami, posiada schody ruchome prowadzące na perony i zakończone jest pochylnią i schodami prowadzącymi do ul. Tarnogórskiej po przeciwnej stronie torów w pobliżu [[Centrum Handlowe Forum|Centrum Handlowego Forum]]{{r|WKG|mapa|DWG-2016-12-14}}. Drugie łączy drugą halę dworca z peronami i wyposażone jest w windy prowadzące na perony{{r|WKG|mapa|DWG-2016-12-14}}. Oprócz tego istnieją jeszcze przejścia podziemne na wschodnim i zachodnim krańcu peronów, niedostępne dla podróżnych (dawniej były to odpowiednio tunel bagażowy i tunel pocztowy, połączone z powierzchnią peronów windami){{r|WKG}}. Powierzchnia całkowita obiektu wynosi 9810 m², powierzchnia użytkowa 5284 m², łączna wysokość 21 m (licząc wszystkie poziomy), a kubatura wynosi ponad 36 222 m³{{r|Gliwice-2016-12-07|DWG-2016-12-14}}.

Na dworcu znajdują się kasy [[PKP Intercity]]<ref name="kasaIC">{{cytuj stronę|url=http://intercity.pl/pl/site/niezbednik-podroznego/gdzie-kupic-bilet/kasy-biletowe.html|tytuł=Wyszukiwarka kas i biletomatów|opublikowany= intercity.pl |data dostępu=2014-07-09}}</ref>, [[Koleje Śląskie|Kolei Śląskich]]<ref name="kasyKŚ">{{cytuj stronę|url=http://kolejeslaskie.com/kup_bilet/na-dworcu/kasy-biletowe/|tytuł=Dworce kolejowe z kasami biletowymi Kolei Śląskich|opublikowany= kolejeslaskie.com |data dostępu=2016-08-27}}</ref> i punkt sprzedaży międzynarodowych biletów autobusowych GTV oraz [[automat biletowy|automaty biletowe]] Kolei Śląskich<ref name="biletomaty-lokalizacje">{{cytuj stronę|url=http://kolejeslaskie.com/kup_bilet/na-dworcu/biletomaty/|tytuł=Lokalizacje automatów biletowych uruchamianych przez Koleje Śląskie na stacjach|data dostępu=2016-08-27|opublikowany = kolejeslaskie.com}}</ref> i PKP Intercity{{r|kasaIC}}. <!--W drugim holu znajdują się kasy przewoźnika autobusowego Feniks V<ref name="kasaFeniks">{{cytuj stronę|url=http://www.feniks-v.pl/kontakt.html|tytuł=Feniks V, Żary, Gliwice - Kontakt|opublikowany= feniks-v.pl |data dostępu=2015-06-07}}</ref>.-->

Według kategoryzacji PKP obiekt posiada najwyższą [[Kategorie dworców kolejowych w Polsce|dworcową kategorię]] – ''Premium''{{r|DZ-2016-12-14}}.

=== Perony ===
[[Plik:Dworzec kolejowy w Gliwicach, widok na perony.jpg|thumb|Perony po remoncie]]
Na stacji Gliwice znajdują się 4 przelotowe, wyspowe [[peron]]y pasażerskie o wysokości 76&nbsp;cm nad poziomem główki szyny i długości 284 m – 373 m{{r|perony}}. Perony posiadają [[hala peronowa|wspólne]] zadaszenie oraz wyposażane w wyświetlacze elektroniczne i urządzenie nagłaśniające{{r|perony|RK-78084|DWG-2016-12-14}}.

Pomiędzy peronami pasażerskimi dawniej znajdowały się dwa niskie (o wysokości 30&nbsp;cm nad poziomem główki szyny) perony służbowe, niedostępne dla pasażerów, a wykorzystywane przy naprawach i przeglądach lokomotyw i wagonów{{r|perony-20132014|WKG}}, które używane były także jako perony bagażowe i pocztowe{{r|WKG}}.

=== Nastawnie ===
Ruch kolejowy na stacji Gliwice jest sterowany przy pomocy 3 [[Nastawnia (kolejnictwo)|nastawni]] dysponujących: ''GLA'', ''GLB'' i ''GLC'' oraz 3 nastawni wykonawczych ''GL11'', ''GL2'' i ''GL23''{{r|atlas}}.
<!--


=== Rampy ===
Na stacji Gliwice znajdują się 2 rampy z 4 torami ładunkowymi. Pierwsza z nich posiada oświetlenie i tory przy niej mają po 380 m długości, a druga jest nieoświetlona i posiada tory o długości 366 i 375 m{{r|rampy}}.-->

=== Wieże ciśnień ===
W bezpośrednim sąsiedztwie pasażerskiej części stacji, od strony ul. Kolberga (ponad terenem centrum przesiadkowego), znajduje się [[żelbet]]owa [[wieża ciśnień]], która dawniej zaopatrywała w wodę cały obiekt dworcowy wraz z instalacjami zasilającymi wodą [[lokomotywa parowa|parowozy]] przejeżdżające przez Gliwice{{r|wieża1}}.

Na terenie zakładów taborowych znajdują się jeszcze 2 [[cegła|ceglane]] wieże ciśnień, które obsługiwały pobliskie obiekty kolejowe, głównie pobliską [[parowozownia|parowozownię]] i [[Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego|kolejowe zakłady naprawcze]]{{r|wieża2|wieża3}}.

=== Bocznice ===
[[Plik:GliwickaFabrykaWagonow.jpg|thumb|Gliwicka Fabryka Wagonów]]
Stacja Gliwice posiada bocznice do firm{{r|plk-bocznice}}:
* Fabryka Drutów i Wyrobów z Drutu
* [[Gliwicka Fabryka Wagonów]]
* Kem
* Marbet-Wil
* [[Newag Gliwice]]
* Terminal kontenerowy Gliwice – [[PKP Cargo]]

=== Baza Kolei Śląskich ===
[[Koleje Śląskie]] wynajmują od [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] 15 torów grupy dojazdowej gdzie stacjonować może 18 pojazdów. Pojazdy objęte są całodobową ochroną{{r|KŚ-ubezpieczenie}}.

== Ruch pasażerski ==
[[Plik:Schöner Gleiwitzer Bahnhof.jpg|thumb|[[Pesa Elf|27WEb ''Elf'']] Kolei Śląskich przy peronach stacji Gliwice]]

{| class="wikitable"
|+Wymiana pasażerska
! Rok
! Roczna 
! Średnia dobowa
! Miejsce w Polsce
!
|-
| 2017
| 3 760 000
| 10 300
| 19
|<ref name="utk2">{{Cytuj |autor = Urząd Transportu Kolejowego |tytuł = Przewozy pasażerskie |data dostępu = 2023-02-20 |opublikowany = Portal statystyczny UTK |url = https://dane.utk.gov.pl/sts/przewozy-pasazerskie/wymiana-pasazerska-na-s/18886,Przewozy-pasazerskie.html#PLIKI |język = pl}}</ref>
|-
| 2018
| 3 980 000
| 10 900
| 17
|<ref name="utk1">{{Cytuj |tytuł = Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. |data dostępu = 2020-01-30 |opublikowany = Urząd Transportu Kolejowego |url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/analizy-i-opracowania/15580,Wymiana-pasazerska-na-stacjach-w-Polsce-w-2018-r.html}}</ref>
|-
| 2019
| 4 530 000
| 12 400
| 19
|<ref name="utk2" />
|-
| 2020
| 1 610 000
| 4400
| 36
|<ref name="utk2" />
|-
| 2021
| 2 230 000
| 6100
| 32
|<ref name="utk2" />
|-
| 2022
|3 321 500
| 9100
| 27
|<ref name="utk23">{{Cytuj stronę|url=https://dane.utk.gov.pl/download/7/85303/Wymianapasazerskawrazzrankingiemnastrone2022.xlsx|tytuł=Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022|autor=Urząd Transportu Kolejowego|opublikowany=|data=|język=|data dostępu=2023-09-17}}</ref>
|-
|2023
|3 577 000
|9800
|32
|<ref>{{Cytuj |tytuł = Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2023 |data dostępu = 2024-07-23 |opublikowany = Urząd Transportu Kolejowego |url = https://dane.utk.gov.pl/download/7/100602/Wymianapasazerskawrazzrankingiemnastrone2023aktualizacjazatrzyman04072024.xlsx |język = pl}}</ref>
|-
|}

=== Pociągi regionalne ===
Dworzec w Gliwicach jest główną stacją początkową i końcową pociągów łączących [[województwo śląskie]] z [[województwo opolskie|opolskim]]. W rozkładzie jazdy 2023/2024 ze stacji odjeżdżają pociągi osobowe relacji Gliwice – [[Częstochowa (stacja kolejowa)|Częstochowa]] (S1), Gliwice – [[Rybnik (stacja kolejowa)|Rybnik]] (S17), Gliwice – [[Bytom (stacja kolejowa)|Bytom]] (S18), Gliwice – [[Żywiec (stacja kolejowa)|Żywiec]] (S75) i Gliwice – [[Wisła Głębce (stacja kolejowa)|Wisła Głębce]] (S76) obsługiwanych przez [[Koleje Śląskie]]<ref>{{Cytuj |autor = PatWebDesign.pl |tytuł = Schemat linii {{!}} Koleje Śląskie - regionalny przewoźnik kolejowy |data dostępu = 2024-07-24 |url = https://www.kolejeslaskie.com/rozklad_jazdy/schemat-linii-komunikacyjnych/ |język = pl-PL}}</ref> oraz Gliwice – [[Kędzierzyn-Koźle (stacja kolejowa)|Kędzierzyn-Koźle]] i Gliwice – [[Opole Główne|Opole]] obsługiwane przez [[Polregio]]{{r|rozkładJazdy}}.

=== Pociągi dalekobieżne ===
Z gliwickiego dworca odjeżdżają pociągi dalekobieżne ([[Express InterCity Premium]], [[PKP Intercity#Express InterCity|Express InterCity]], [[PKP Intercity#InterCity|InterCity]] i [[Twoje Linie Kolejowe|TLK]]) do większości największych miast Polski. Pociągi te są obsługiwane przez [[PKP Intercity]]{{r|rozkładJazdy}}.

== Komunikacja z dworcem ==
=== Centrum przesiadkowe ===
Po północnej stronie dworca znajduje się centrum przesiadkowe, w którym znajduje się : zespół przystanków autobusowych [[Zarząd Transportu Metropolitalnego|komunikacji metropolitalnej]], dworzec autobusowy komunikacji międzymiastowej, postoje taxi, zespoły parkingowe z podziałem na postoje krótkoterminowe i długoterminowe w systemie [[Parkuj i jedź|park&ride]], parkingi dla rowerów, stacja [[Metrorower]]u oraz budynek dworcowy północny z pomieszczeniami obsługi podróżnych{{r|Gazeta-2015-03-05}}<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cytuj |autor = Żaneta Mrozek-Siewierska |tytuł = Metrorower startuje już w niedzielę. Sprawdź ile kosztuje wypożyczenie roweru i abonament. Lista stacji |data = 2024-02-24 |data dostępu = 2024-02-25 |opublikowany = 24GLIWICE - Portal Gliwice {{!}} codziennie nowe informacje |url = https://www.24gliwice.pl/wiadomosci/metrorower-startuje-juz-w-niedziele-sprawdz-ile-kosztuje-wypozyczenie-roweru-i-abonament-lista-stacji/ |język = pl-PL}}</ref>.

=== Plac przed dworcem ===
[[Plik:Metrorower-27626.jpg|thumb|Stacja [[Metrorower]]u]]
Po południowej stronie dworca znajduje się stacja [[Metrorower]]u<ref name=":2" />, a przy ulicy Bohaterów Getta Warszawskiego przystanek autobusowy ''Gliwice Dworzec PKP'' obsługiwany przez autobusy kursujące na zlecenie [[Zarząd Transportu Metropolitalnego|Zarządu Transportu Metropolitalnego]]{{r|ZTM-GliwiceDworzecPKP}}.

== Przypisy ==
<references>
<ref name="rozkładJazdy">{{Rozkład jazdy pociągów|5100011|Gliwice}}</ref>
<ref name="mapa">{{cytuj książkę | tytuł = GLIWICE. Samochodowy Plan Miasta | wydawca = Wydawnictwo Witański| miejsce = Katowice | rok = 2008 | isbn = 978-83-87502-58-4}}</ref>
<ref name="atlas-stacje">{{cytuj książkę|tytuł = Atlas Linii Kolejowych Polski 2011 |rozdział = Indeks stacji, przystanków osobowych, posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi|nazwisko = Stankiewicz|imię = Ryszard|nazwisko2 = Stiasny|imię2 = Marcin | wydanie = pierwsze|wydawca = Eurosprinter|miejsce = Rybnik|rok = 2011 |isbn = 978-83-931006-4-4}}</ref>
<ref name="wieża1">{{cytuj stronę | url = http://wiezecisnien.eu/slaskie/gliwice_ul-kolberga/| tytuł = Wieża ciśnień w Gliwicach| data dostępu = 2013-03-18 | autor = Krzysztof Królczyk| opublikowany = wiezecisnien.eu}}</ref>
<ref name="wieża2">{{cytuj stronę | url = http://wiezecisnien.eu/slaskie/gliwice_ul-kostki/| tytuł = Wieża ciśnień w Gliwicach| data dostępu = 2013-03-18 | autor = Krzysztof Królczyk| opublikowany = wiezecisnien.eu}}</ref>
<ref name="wieża3">{{cytuj stronę | url = http://wiezecisnien.eu/slaskie/gliwice_zntk/| tytuł = Wieża ciśnień w Gliwicach| data dostępu = 2013-03-18 | autor = Krzysztof Królczyk| opublikowany = wiezecisnien.eu}}</ref>
<ref name="perony-20132014">{{cytuj stronę | url =http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2013_2014/30.04.2014/P_13-14_Z_2.4A.pdf| tytuł = Wykaz peronów| data dostępu = 2014-07-09 |opublikowany = plk-sa.pl| data = 2014-04-30}}</ref>
<ref name="perony">{{cytuj stronę | url =http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Cennik/2016-2017/01.12.2016/N_ZAL_2.11_20161129134115.pdf| tytuł = Wykaz peronów| data dostępu = 2016-12-19 |opublikowany = plk-sa.pl| data = 2016-11-29}}</ref>
<!--<ref name="rampy">{{cytuj stronę | url =http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2013_2014/01.07.2014/P_13-14_Z_2.4B_w.13..pdf| tytuł = Wykaz ogólnodostępnych torów ładunkowych z przyległym placem lub rampą będących w zarządzie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. do wykonywania czynności ładunkowych| data dostępu = 2013-09-15 |opublikowany = plk-sa.pl| data = 2013-06-21}}</ref>-->
<ref name="ZTM-GliwiceDworzecPKP">{{cytuj stronę|url=https://rj.metropoliaztm.pl/mapa/158683/|tytuł=Gliwice Dworzec PKP 1|data dostępu= 2019-01-09}}</ref>
<!--<ref name="FeniksV">{{cytuj stronę|url=http://www.feniks-v.pl/rozkladjazdy.html|tytuł=Rozkład jazdy|data dostępu= 2016-12-20}}</ref>-->
<ref name="plk-bocznice">{{cytuj stronę | url =http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2013_2014/01.07.2014/P_13-14_Z_2.8_w.12.pdf| tytuł = Wykaz odległości do terminali towarowych, punktów zaopatrzenia w paliwo, torów postojowych i punktów utrzymania pojazdów kolejowych| data dostępu = 2014-07-09|opublikowany = plk-sa.pl| data = 2014-06-26}}</ref>
<ref name="KŚ-ubezpieczenie">{{cytuj stronę| url = http://kolejeslaskie.com/upload/1414490344Za%C5%82%C4%85czniki_nr_10-17_do_SIWZ_KS.ZP.68.2014.pdf| tytuł = Załącznik nr 10 do SIWZ| data dostępu = 2014-10-31| opublikowany = kolejeslaskie.com| data = 2014-10-28| archiwum = https://web.archive.org/web/20141031113421/http://kolejeslaskie.com/upload/1414490344Za%C5%82%C4%85czniki_nr_10-17_do_SIWZ_KS.ZP.68.2014.pdf| zarchiwizowano = 2014-10-31}}</ref>
<ref name="RK-55439">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/55439/rozpoczal_sie_remont_dworca_kolejowego_w_gliwicach.htm|tytuł=Rozpoczął się remont dworca kolejowego w Gliwicach |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2015-01-20|data = 2015-01-19}}</ref>
<ref name="Gazeta-2015-03-03">{{cytuj stronę|url=http://gliwice.gazeta.pl/gazetagliwice/1,95519,17512345,Dworzec_tymczasowy_juz_dziala__Ale_nie_obylo_sie_bez.html|tytuł=Dworzec tymczasowy już działa. Ale nie obyło się bez problemów |opublikowany=gliwice.gazeta.pl|data dostępu=2015-03-03|data = 2015-03-03}}</ref>
<ref name="Gazeta-2015-03-05">{{cytuj stronę|url=http://gliwice.gazeta.pl/gazetagliwice/1,95519,17515272,Krok_w_strone_budowy_nowego_centrum_miasta__Przetarg.html|tytuł=Krok w stronę budowy nowego centrum miasta. Przetarg na koncepcję centrum przesiadkowego |opublikowany = gliwice.gazeta.pl|data dostępu = 2015-03-08|data = 2015-03-04}}</ref>
<ref name="Gazeta-2016-12-01">{{cytuj stronę|url=http://gliwice.wyborcza.pl/gliwice/1,95519,21060293,remont-dworca-pkp-w-gliwicach-dobiegl-konca-zdjecia.html|tytuł=Remont dworca PKP w Gliwicach dobiegł końca |opublikowany = gliwice.wyborcza.pl|data dostępu = 2016-12-02|data = 2016-12-01}}</ref>
<ref name="CUPT-2015-03-06">{{cytuj stronę|url = http://www.cupt.gov.pl/files/CUPT/infrastrukturairodowisko/Rejestr_Umow_o_Dofinansowanie_2015-03-05.pdf|tytuł = Rejestr umów o dofinansowanie zawartych przez CUPT|opublikowany = cupt.gov.pl|data dostępu = 2015-03-08|data = 2015-03-06|archiwum = https://web.archive.org/web/20150308211047/http://www.cupt.gov.pl/files/CUPT/infrastrukturairodowisko/Rejestr_Umow_o_Dofinansowanie_2015-03-05.pdf|zarchiwizowano = 2015-03-08}}</ref>
<ref name="RK-78084">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/naprawiono-przeciekajacy-dach-na-stacji-gliwice-78084.html|tytuł=Naprawiono przeciekający dach na stacji Gliwice |opublikowany = rynek-kolejowy.pl|data dostępu = 2016-09-08|data = 2016-12-20}}</ref>
<ref name="RK-79458">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dworzec-i-stacja-w-gliwicach-ukonczone-79458.html|tytuł=Dworzec i stacja w Gliwicach ukończone |opublikowany = rynek-kolejowy.pl|data dostępu = 2016-12-19|data = 2016-12-14}}</ref>
<ref name="KK-28292">{{cytuj stronę|url=http://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/28292/gliwicki-dworzec---gotowa-hala-glowna--koncza-sie-prace-przy-4-peronie.html|tytuł=Gotowa hala główna gliwickiego dworca, kończą się prace przy 4 peronie |opublikowany = kurier-kolejowy.pl|data = 2016-07-22|data dostępu = 2016-07-22}}</ref>
<ref name="KK-32807">{{cytuj stronę|url=https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/32807/pkp-s-a--uruchamia-pierwsze-stacje-do-ladowania-samochodow-elektrycznych.html|tytuł=PKP S.A. uruchamia pierwsze stacje do ładowania samochodów elektrycznych |opublikowany = kurier-kolejowy.pl|data = 2018-11-09|data dostępu = 2018-11-09}}</ref>
<ref name="Gliwice-2016-12-07">{{cytuj stronę|url=https://gliwice.eu/aktualnosci/miasto-gospodarka/co-oprocz-kas|tytuł=Co oprócz kas? |opublikowany = gliwice.eu|data = 2016-12-07|data dostępu = 2016-12-08}}</ref>
<ref name="DZ-2016-12-14">{{cytuj stronę|url=http://www.dziennikzachodni.pl/wiadomosci/gliwice/a/dworzec-kolejowy-w-gliwicach-otwarty-klasa-premium-wideo-360,11577210/|tytuł=Dworzec kolejowy w Gliwicach otwarty. Klasa premium WIDEO 360 |opublikowany = dziennikzachodni.pl|data = 2016-12-14|data dostępu = 2016-12-19}}</ref>
<ref name="DWG-2016-12-14">{{cytuj stronę|url=https://archive.ph/20161219195141/http://dzisiajwgliwicach.pl/wydarzenia/tu-stacja-gliwice-dworzec-oficjalnie-otwarty/|tytuł=Tu stacja Gliwice! Po ponad 700 dniach oczekiwań dworzec oficjalnie otwarty |opublikowany = dzisiajwgliwicach.pl|data = 2016-12-14|data dostępu = 2016-12-19}}</ref>
<ref name="TP-54763">{{cytuj stronę|url=http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/dzis-rusza-gliwicki-rower-miejski-54763.html |tytuł=Dziś rusza Gliwicki Rower Miejski |opublikowany=dzisiajwgliwicach.pl |data=2017-03-28|data dostępu=2017-03-28}}</ref>
<ref name="UTK-statystyki2018">{{Cytuj stronę | url =https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/analizy-i-opracowania/15580,Wymiana-pasazerska-na-stacjach-w-Polsce-w-2018-r.html | tytuł =Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. | autor =Urząd Transportu Kolejowego | opublikowany =2020-01-27 | data = | język = | data dostępu = 2020-01-30}}</ref>
</references>

== Linki zewnętrzne ==
* [[enkol:Archiwum:Plan schematyczny stacji Gliwice 1973|Stacja Gliwice – Skan archiwalnego planu schematycznego w serwisie Enkol.pl]]

{{stacja kolejowa/sąsiednie
|stacja        = Gliwice
|linia         = {{LK-linia|137}} [[Katowice (stacja kolejowa)|Katowice]] – [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]]
|kilometr      = 27,100
|poprzedni     = [[Zabrze (stacja kolejowa)|Zabrze]]
|poprzedni_km  = 8,174
|następny      = [[Gliwice Łabędy]]
|następny_km   = 5,885
|inne =
{{Stacja kolejowa/sąsiednie wiersz
|linia         = {{LK-linia|141}} [[Katowice Ligota]] – Gliwice
|kilometr      = 25,564
|poprzedni     = [[Gliwice Sośnica (stacja kolejowa)|Gliwice Sośnica]]
|poprzedni_km  = 4,314
|następny      =
|następny_km   =
}}
{{Stacja kolejowa/sąsiednie wiersz
|linia         = {{LK-linia|147}} [[Zabrze Biskupice]] – Gliwice
|kilometr      = 13,063
|poprzedni     = [[Zabrze Północ]]
|poprzedni_km  = 9,012
|poprzedni_typ  = eKBHFl
|następny      =
|następny_km   =
}}
{{Stacja kolejowa/sąsiednie wiersz
|linia         = {{LK-linia|168}} Gliwice – [[Gliwice Łabędy]]
|kilometr      = 0,501
|poprzedni     =
|poprzedni_km  =
|poprzedni_typ =
|następny      = [[Gliwice Łabędy]]
|następny_km   = 5,384
}}
{{Stacja kolejowa/sąsiednie wiersz
|linia         = {{LK-linia|200}} Gliwice – [[Gliwice Sośnica (stacja kolejowa)|Gliwice Sośnica]]
|kilometr      = 0,400
|poprzedni     =
|poprzedni_km  =
|poprzedni_typ =
|następny      = [[Gliwice Sośnica (stacja kolejowa)|Gliwice Sośnica]]
|następny_km   = 3,937
}}
}}

{{Transport kolejowy w Gliwicach}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Stacje i przystanki kolejowe w Gliwicach]]
[[Kategoria:Stacje i przystanki kolejowe w Polsce oddane do użytku w 1845]]
[[Kategoria:Obiekty w Gliwicach wpisane do gminnej ewidencji zabytków]]