Bitwa pod Skorodnem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| |||
| Czas |
22 czerwca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Skorodnem[a] | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Płd.-Zach. | ||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna polska 1918–1921[2]
Działania armji konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r.[3]
Bitwa pod Skorodnem – walki polskiego 41 pułku piechoty z oddziałami Armii Czerwonej toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
[edytuj | edytuj kod]Po spektakularnym sukcesie wojsk polskich na Ukrainie i zajęciu 7 maja 1920 Kijowa, front ustabilizował się na linii od Prypeci, wzdłuż Dniepru, przez Białą Cerkiew, Skwirę, Lipowiec, Bracław, Wapniarkę do Jarugi nad Dniestrem[4][5][6].
Armia Czerwona wykorzystała zastój na reorganizację sił i przygotowanie ofensywy. W rejon działań przybyła 1 Armia Konna Siemiona Budionnego. 26 maja rozpoczęła się sowiecka ofensywa na Ukrainie, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego[7][8].
Sowiecki plan kontrofensywy na Ukrainie przewidywał odcięcie polskiej 3 Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, zgrupowanej w rejonie Kijowa, poprzez opanowanie Korostenia siłami 12 Armii oraz Koziatyna i Żytomierza przez 1 Armię Konną Siemiona Budionnego[9]. 10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia[10]. Od wschodu na Korosteń kierowała się też Grupa Golikowa w składzie 25. i 7 Dywizje Strzelców oraz Baszkirska Brygada Kawalerii, a od południowego zachodu 1 Armia Konna. 16 czerwca polska 3 Armia dotarła do Uszy i rozpoczęła zajmowanie wyznaczonych jej pozycji obronnych[11].
Walki pod Skorodnem
[edytuj | edytuj kod]Podczas odwrotu wojsk polskich z Ukrainy wchodzący w skład grupy płk. Jana Rybaka 41 pułk piechoty otrzymał rozkaz obsadzenia i utrzymania przez dwa dni Skorodna[12]. 21 czerwca pułk zajął stanowiska na zachodnim brzegu Sławecznej, utrzymując na wschodnim brzegu jeden pluton do osłony dwóch mostów[1]. Dowódca pułku wysłał na przedpole oficerski patrol rozpoznawczy w kierunku na Troszki, w celu zdobycia informacji o siłach i zamiarach nieprzyjaciela. Pojmani przez patrol jeńcy zeznali, że na Skorodno planowane jest uderzenie brygady liczącej około 2 000 żołnierzy z dwudziestoma ckm-ami. W tym czasie 41 pp liczył około 2500 żołnierzy, a na uzbrojeniu posiadał około 50 karabinów maszynowych. Zarówno przewaga liczebna jak i taktyczna pozwoliła mjr. Ignacemu Oziewiczowi narzucić przeciwnikowi swój sposób rozegrania walki. Postanowił on pozwolić oddziałom sowieckim w przeprawić się przez rzekę, aby następnie odciąć je od mostów i zniszczyć koncentrycznym uderzeniem[13].
Rano 22 czerwca pod Skorodno podeszły patrole czołowe nieprzyjaciela. Pluton podporucznika Sakowskiego, osłaniający dostęp do mostów, opuścił stanowiska i pospiesznie wycofał się na zachodni brzeg. Zachęceni tym czerwonoarmiści z marszu przystąpił do natarcia. Gdy główne siły sowieckie przeszły przez mosty, polski oddział obejścia (10 kompania) przeszedł na tyły wojsk sowieckich i powtórnie obsadził oba mosty. Wówczas na sygnał dowódcy pułku koncentrycznie uderzyły II i III batalion. Spychani w kierunku rzeki sowieccy strzelcy weszli pod lufy wzmocnionej karabinami maszynowymi 10 kompanii[14].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Walki pod Skorodnem zakończyły się klęską oddziałów sowieckich. Do końca pobytu 41 pułku piechoty w mieście przeciwnik nie zaatakował go. Pozostawił on na pobojowisku około dwustu poległych. Polacy wzięli do niewoli 150 jeńców i zdobyli dwanaście ckm-ów[15][14].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 379.
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Biernacki 1924 ↓.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 149.
- ↑ Stachiewicz 1925 ↓, s. 106.
- ↑ Odziemkowski i Rukkas 2017 ↓, s. 183.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 231.
- ↑ Biernacki 1924 ↓, s. 66.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 198.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 172.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 146.
- ↑ Smoleń 1929 ↓, s. 30.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 379-380.
- ↑ a b Smoleń 1929 ↓, s. 31.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 380.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V – 20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Tadeusz Kutrzeba: Wyprawa kijowska 1920 roku. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1937.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Ludwik Smoleń: Zarys historii wojennej 41-go Suwalskiego Pułku Piechoty imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Julian Stachiewicz: Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, „Poza granicami współczesnej Polski”. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.