Brunelliaceae
 Brunellia mexicana | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Brunelliaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Brunelliaceae ngl. H.G.A. Engler & K.A.E. PrantlNat. Pflanzenfam. Nachtr.: 182. 2 Aug 1897[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Brunellia Ruiz & Pav. (1794)[3] | |
Brunelliaceae – monotypowa rodzina roślin z rzędu szczawikowców Oxalidales. Obejmuje jeden rodzaj Brunellia z 56 gatunkami[4] występującymi w górach Ameryki Środkowej i Południowej oraz na Wielkich Antylach[2]. W większości rośliny te występują w górskich lasach tropikalnych[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewa osiągające do 40 m wysokości, zwykle z gęsto owłosionymi młodymi pędami, liśćmi i kwiatami (włoski są jednokomórkowe). Pędy są zwykle kanciaste[6].
- Liście
- Naprzeciwległe, zwykle pierzaste, z listkami naprzeciwległymi, trójdzielne, rzadziej niepodzielone i wówczas wyrastają w okółkach. Drobne przylistki szybko odpadają i czasem bywa ich więcej niż dwa[6]. Blaszka liściowa skórzasta, od góry lśniąca, na brzegu silnie ząbkowana[7].
- Kwiaty
- Drobne, wyrastają w wierzchotkach w kątach liści lub na szczytach pędów. Zwykle obupłciowe, rzadziej jednopłciowe. Kwiaty pozbawione są korony kwiatu. Działki kielicha zwykle w liczbie 5–6 (rzadziej 4, 7, 8) są u nasad zrośnięte i trwałe. Do kielicha przylega 8–10 łatkowy dysk miodnikowy. Pręciki w liczbie 8–10 wyrastają w dwóch okółkach we wcięciach między łatkami dysku miodnikowego. Ich nitki są cienkie i owłosione. Słupki są wolne, z 2–3 owocolistków (rzadziej bywa ich więcej). Każdy owocolistek wyciągnięty jest na szczycie w długą, zagiętą, czasem haczykowatą szyjkę z ze zbiegającym znamieniem wzdłuż ich powierzchni doosiowej. Każda zalążnia zawiera po dwa zalążki[6].
- Owoce
- Mieszki ze skórzastymi okrywami oddzielającymi się od pergaminowatego endokarpu[2][7], zwykle gęsto, żółto lub czerwono owłosione. W każdym mieszku dojrzewa 1–2 nasiona z grubą, twardą i lśniącą łupiną[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jedna z rodzin rzędu szczawikowców, siostrzana dla cefalotowatych Cephalotaceae[2].
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[4]
Rodzaj: Brunellia Ruiz et Pavón, Prodr. 71. t. 12. Oct (prim.) 1794 (gatunek typowy: B. inermis Ruiz et Pavón (vide Bullock, Kew Bull. 14: 40. 1960))[8]
- Brunellia acostae Cuatrec.
- Brunellia acutangula Bonpl.
- Brunellia amayensis C.I.Orozco
- Brunellia boliviana Britton ex Rusby
- Brunellia boqueronensis Cuatrec.
- Brunellia briquetii Baehni
- Brunellia brunnea J.F.Macbr.
- Brunellia cayambensis Cuatrec.
- Brunellia comocladiifolia Bonpl.
- Brunellia costaricensis Standl.
- Brunellia cutervensis Cuatrec.
- Brunellia cuzcoensis Cuatrec.
- Brunellia dichapetaloides J.F.Macbr.
- Brunellia dulcis J.F.Macbr.
- Brunellia ecuadoriensis Cuatrec.
- Brunellia elliptica Cuatrec.
- Brunellia ephemeropetala C.I.Orozco & Á.J.Pérez
- Brunellia farallonensis Cuatrec.
- Brunellia foreroi C.I.Orozco
- Brunellia glabra Cuatrec.
- Brunellia goudotii Tul.
- Brunellia hexasepala Loes.
- Brunellia hygrothermica Cuatrec.
- Brunellia inermis Ruiz & Pav.
- Brunellia integrifolia Szyszyl.
- Brunellia latifolia Cuatrec.
- Brunellia littlei Cuatrec.
- Brunellia lobinii Böhnert & Weigend
- Brunellia macrophylla Killip & Cuatrec.
- Brunellia mexicana Standl.
- Brunellia morii Cuatrec.
- Brunellia neblinensis Steyerm. & Cuatrec.
- Brunellia occidentalis Cuatrec.
- Brunellia oliveri Britton
- Brunellia ovalifolia Bonpl.
- Brunellia pallida Cuatrec.
- Brunellia pauciflora Cuatrec. & C.I.Orozco
- Brunellia penderiscana Cuatrec.
- Brunellia pitayensis Cuatrec.
- Brunellia propinqua Kunth
- Brunellia putumayensis Cuatrec.
- Brunellia racemifera Tul.
- Brunellia rhoides Rusby
- Brunellia rufa Killip & Cuatrec.
- Brunellia sibundoya Cuatrec.
- Brunellia standleyana Cuatrec.
- Brunellia stenoptera Diels
- Brunellia stuebelii Hieron.
- Brunellia subsessilis Killip & Cuatrec.
- Brunellia susaconensis (Cuatrec.) C.I.Orozco
- Brunellia tomentosa Bonpl.
- Brunellia trianae Cuatrec.
- Brunellia trigyna Cuatrec.
- Brunellia velutina Cuatrec.
- Brunellia weberbaueri Loes.
- Brunellia zamorensis Steyerm.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).
- ↑ a b Brunellia Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-10].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 134, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer, 2009, s. 294-295. ISBN 978-1-4020-9608-2.
- ↑ a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 138. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural Sciences. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: