Dęblin

Dęblin
	miasto i gmina
	; Pomnik Bohaterskich Lotników Dęblińskiej Szkoły Orląt
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	rycki
Prawa miejskie	13 listopada 1954
Burmistrz	Roman Dariusz Bytniewski
Powierzchnia	38,33 km²
Wysokość	115 m n.p.m.
Populacja (2019-12-31); • liczba ludności; • gęstość	; 16 058; 418,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 81
Kod pocztowy	08-530
Tablice rejestracyjne	LRY
	Położenie na mapie powiatu ryckiego Dęblin
	Położenie na mapie Polski Dęblin
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Dęblin
	51°34′00″N 21°51′41″E/51,566667 21,861389
TERC (TERYT)	0616011
SIMC	0955740
	Urząd miejskiRynek 12; 08-530 Dęblin
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Dęblin (dawn. ros. Ивангород, Iwanogród)^[3]– miasto w województwie lubelskim, w powiecie ryckim.

Dęblin położony jest w historycznej Małopolsce, w południowo-zachodniej części ziemi stężyckiej, przy ujściu rzeki Wieprz do Wisły, w szerokiej dolinie rzecznej, która osiąga szerokość 15 km. Dolina ma budowę terasową. Najstarsza terasa położona jest 20 m nad zwierciadłem Wisły.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 16 058 mieszkańców^[2].

W 1629 roku właścicielem wsi w powiecie stężyckim województwa sandomierskiego był Piotr Aleksander Tarło^[4].

Geneza nazwy

W średniowiecznych zapiskach można się spotkać z nazwami Deblin (1505) i Deblyn (1508) co oznacza, że osada nazywana była wtedy Deblinem. W połowie XVI wieku pojawia się obecna nazwa. Nie istnieje żadna potwierdzona dostatecznymi argumentami hipoteza dotycząca jej pochodzenia. W okresie zaborów, po wybudowaniu w 1842 w pobliżu Dęblina twierdzy, miasto nosiło nazwę Iwanogród (ros. Ивангород), na cześć Iwana Paskiewicza, namiestnika Królestwa Polskiego^[5].

W jednym z przedmieść Chicago, Oak Lawn, w którym prawie co piąty mieszkaniec jest polskiego pochodzenia, znajduje się ulica Deblin Lane.

Legenda głosi, że nazwa wzięła się od tego, że w Dęblinie rosło dużo dębów, a w rzekach pływały ryby liny.

W latach 1961–1981 pod polską banderą pływał po morzach europejskich drobnicowiec „Dęblin”^[6].

Historia

Osobne artykuły: Walki o Dęblin i Mińsk Mazowiecki (1920), Podobwód Dęblin-Ryki AK i Walki o przyczółki pod Dęblinem i Puławami.

1397 – wzmiankowany jako wieś
XVIII w. – własność Mniszchów
pocz. XIX w. – własność ks. Aleksandra Jabłonowskiego
1838–1878 – u ujścia Wieprza do Wisły rozpoczęta została budowa twierdzy według projektu rosyjskiego generała Iwana Dehna, twórcy twierdz w Modlinie, Warszawie i Brześciu
1840 – car Mikołaj I Romanow podarował dobra dęblińskie Iwanowi Paskiewiczowi, stąd do 1915 obowiązywała nazwa Iwanogród
1854 – powstała osada Irena (obecna starówka Dęblina z Rynkiem)
1877 – uruchomienie linii kolejowej Warszawa-Lublin
1885 – uruchomienie linii kolejowej Łuków-Radom oraz Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej
1893 – powstał jeden z pierwszych oddziałów aeronautycznych wojsk carskich wyposażonych w balony obserwacyjne
1914 – w sąsiedztwie twierdzy trwały zacięte bitwy pomiędzy wojskami niemieckimi i austriackimi a rosyjskimi
sierpień 1920 – wyruszyła kontrofensywa wojsk polskich do Bitwy Warszawskiej
1927 – przeniesienie z Grudziądza Oficerskiej Szkoły Lotniczej zwanej „Szkołą Orląt”
1929 – założono Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa, obecnie siedziba Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych
sierpień 1941 – hitlerowcy zakładają na terenie dawnej twierdzy (w Cytadeli, Forcie VII i na stokach Reduty Balonna) obóz dla jeńców radzieckich Stalag 307. Ginie ich ok. 80 tys.^[7]
lipiec 1944 – oddział AK Mariana Bernaciaka podczas Akcji Burza w Dęblinie samodzielnie uratował przed zniszczeniem ważne obiekty wojskowe i gospodarcze, uchronił mieszkańców przed wywózką i znęcaniem się przez wycofujących się żołnierzy niemieckich
sierpień 1944 – na skarpie wiślanej ginie kpr. Michał Okurzały, radiotelegrafista z 1. Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki, ściągając na siebie ogień artyleryjski (na miejscu jego śmierci ustawiono kopiec pamiątkowy)^[7]
1944 – utworzenie obozu specjalnego NKWD^[8].
1953 – połączony z Ireną^[9]
1954 – Dęblin otrzymał prawa miejskie^[10]
2011 – 1 kwietnia powstało Muzeum Sił Powietrznych

Zabytki

Zabytki w Dęblinie^[11]:

Twierdza Dęblin – fortyfikacje na prawym brzegu Wisły (forty na lewym brzegu znajdują się na terenie woj. mazowieckiego)
Cytadela w Dęblinie
Pozostałości fortu I „Nadwiślanka” w Nadwiślance, gm. Stężyca
Fort II „Mierzwiączka” w Mierzwiączce
Pozostałości fortu III „Dęblin” w Dęblinie
Pozostałości fortu IV „Borowa” w Borowej, gm. Puławy
W parku Zespół pałacowy (córka właściciela Dęblina, Jerzego Mniszcha – Maryna Mniszchówna była żoną cara Dymitra Samozwańca I, a po jego śmierci poślubiła Dymitra Samozwańca II)
Cmentarz wojenny Balonna – założony przez Rosjan w czasie I wojny światowej. Znajduje się na nim 450 grobów (186 imiennych): żołnierzy carskich i austriackich (w tym polskich legionistów) z czasów Wielkiej Wojny, wojny polsko-bolszewickiej, stacjonującego w Dęblinie 15 pułku piechoty „Wilków” oraz polskich i czechosłowackich lotników^[12]
Cmentarz komunalny – groby nieznanego żołnierza i symboliczne pomnik ofiar faszyzmu
Brama Lubelska i brama Warszawska
Pomnik lotników
Muzeum Sił Powietrznych
Kościół pw. Chrystusa Miłosiernego (pierwotnie cerkiew w Łosicach z I poł. XVIII w.), przeniesiona do Dęblina w 1928–1929
Zespół Dworca Kolei Nadwiślańskiej
Synagoga w Dęblinie – zbudowana w połowie XIX wieku, przy ulicy Okólnej. Podczas II wojny światowej zdewastowana przez hitlerowców. Po wojnie budynek synagogi służył jako łaźnia miejska, następnie przebudowano ją na magazyn. Obecnie nieistniejąca – na jej miejscu stoi sklep AGD-RTV.

Okoliczna przyroda

Na lewym brzegu Wisły, kilkanaście kilometrów od Dęblina, znajduje się jeden z większych kompleksów leśnych w Polsce – Puszcza Kozienicka. Większość jej drzewostanu – głównie w części wschodniej – stanowi sosna. Występują w niej też dęby i graby. W części zachodniej rosną lasy mieszane z jodłą, brzozą, grabem, świerkiem, osiką i jesionem. Miejscami zachowały się nieliczne jawory i modrzewie^[13].

Na prawym brzegu Wisły, na północ od Dęblina występują bory sosnowe i sosnowo-dębowe, a w podmokłych dolinach łęgi, najczęściej wierzbowo-topolowe i jesionowo-olszowe. Na tym terenie do większych kompleksów leśnych należą lasy garwolińskie, ciągnące się wzdłuż nadwiślańskiej krawędzi Wysoczyzny Żelechowskiej. Na lewym brzegu Wieprza w północno-zachodniej części Wysoczyzny Lubartowskiej rosną lasy gołębskie.

Struktura powierzchni

Dęblin ma obszar 38,51 km² (2002)^[14], w tym:

użytki rolne: 28%
użytki leśne: 15%

Miasto stanowi 6,26% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2014^[15]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	17876	100	8456	51	8437	49
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	464		227		236

Piramida wieku mieszkańców Dęblina w 2014 roku^[16].

Ludzie związani z Dęblinem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Dęblinem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Dęblinie.

Gospodarka

Na początku lat 90., wraz z całym krajem, Dęblin przeszedł okres zasadniczych przemian gospodarczych. Duże państwowe przedsiębiorstwa, związane z obronnością kraju, zwalniały pracowników i zmniejszały produkcję. Obecnie obiekty w niektórych wojskowych zakładach są w pełni wykorzystywane i odnajmowane dęblińskim przedsiębiorcom. W mieście powstało około tysiąca nowych prywatnych podmiotów gospodarczych. Otworzono między innymi przedsiębiorstwa przemysłu dziewiarskiego, konfekcyjnego, materiałów budowlanych, przetwórstwa owocowo-warzywnego. Przedsiębiorstwo komunalne przekształcone w spółkę z o.o. również notuje systematyczny wzrost^{[potrzebny przypis]}. Najwięcej osób zatrudnionych jest w przemyśle na rzecz wojska, tj. w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 3 oraz w Wojskowych Zakładach Inżynieryjnych.

Transport

Dęblin posiada wiele połączeń drogowych i kolejowych. Rangę miasta podnosi usytuowane w nim wojskowe lotnisko Dęblin-Irena. Obecnie lotnisko służy przede wszystkim szkoleniu pilotów.

Dęblin ma liczne połączenia kolejowe, m.in. z Lublinem, Warszawą, Otwockiem, Radomiem, Bydgoszczą, Białą Podlaską, Łukowem, Przemyślem, Szczecinem i Kielcami. Funkcjonuje również komunikacja prywatna. Główne linie to Dęblin PKP – Dęblin Rynek, Dęblin – Stawy – Ryki – Lublin, Dęblin – Ryki – Otwock – Warszawa oraz Dęblin – Puławy.

Dęblin jest ważnym węzłem kolejowym. Przebiegają przezeń: linia kolejowa 7 Warszawa Wschodnia – Dorohusk (przez Lublin) i linia 26 do Radomia (przez Pionki). Dziennie na stacji zatrzymuje się kilkadziesiąt pociągów regionalnych i międzyregionalnych.

Zobacz też: Dęblin Towarowy.

Przez miasto przechodzą drogi krajowe i wojewódzkie:

droga krajowa nr 48 Kock – Dęblin – Tomaszów Mazowiecki
droga wojewódzka nr 801 Warszawa – Dęblin – Puławy

Oświata

Szkoły podstawowe^[17]

Szkoła Podstawowa Nr 2 im. -Władysława Broniewskiego
Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Marii Curie Skłodowskiej
Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Bohaterów Lotnictwa Polskiego
Szkoła Podstawowa Nr 5 im. gen. Władysława Sikorskiego

Szkoły średnie^[18]

Liceum Ogólnokształcące im. 15 P.P. „Wilków”
Zespół Szkół Zawodowych Nr 1 im. gen. Franciszka Kleeberga
Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 im. Marii Dąbrowskiej
Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im. F. Żwirki i S. Wigury

Szkoły wyższe

Lotnicza Akademia Wojskowa

Zobacz też: Szkoła Podoficerska Sił Powietrznych w Dęblinie.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół parafialny św. Piusa V w Dęblinie

Większość mieszkańców Dęblina stanowią katolicy. W mieście działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

Kościół rzymskokatolicki:

Kościół Chrześcijan Baptystów:

zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan:

zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan^[19]

Świadkowie Jehowy:

zbór Dęblin (Sala Królestwa ul. Ogrodowa 18A)^[20]

Sport

Największym klubem sportowym w miejscowości jest występujący aktualnie w A klasie MKS „Orlęta 1925” Dęblin. Orlęta 1925 są kontynuatorem tradycji założonego w 1925 roku Wojskowego Klubu Sportowego Orlęta Dęblin. Na dzisiaj we wszystkich sekcjach klubu zrzeszonych jest ponad 200 osób w tym 100 dzieci. Drużyna szachowa Czarni Dęblin z powodzeniem występuje w II Lidze Seniorów. W miejscowości działa również klub piłkarski Gabaryty Dęblin. Drużyna występuje obecnie w B klasie. Działa też klub tenisa stołowego U-MKTS LOB Dęblin, którego dwa zespoły występują obecnie w IV Lidze Lubelskiej.

Zobacz też: Stadion Czarnych Dęblin.

Miasta partnerskie

Sąsiednie gminy

Puławy, Ryki, Stężyca, Sieciechów.

Zobacz też

Przypisy

↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2014 r.). [dostęp 2015-09-28].
↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-18] .
↑ Twierdza Dęblin - historia - legendy - zdjęcia [online], www.twierdzadeblin.cal24.pl [dostęp 2024-10-22] .
↑ Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych, 2012, r. XI, Nr 2, s. 57.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 60. ISBN 83-04-02436-5.
↑ Mariusz Karolak: Statek „Dęblin” na europejskich trasach. [dostęp 2013-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
↑ ^a ^b Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 423.
↑ JózefJ. Dębiński JózefJ., Komunistyczne obozy koncentracyjne w Polsce pojałtańskiej, „Studia Włocławskie” (16), 2014, s. 63 .
↑ Encyclopedia of Camps & Ghettos [online], www.ushmm.org [dostęp 2023-04-12] (ang.).
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 254.
↑ Krzysztof Karbowski, Dęblin. Walory krajoznawczo-turystyczne, 2003.
↑ Andrzej Węgrowicz: Dęblin Wojskowy cmentarz Balonna. Otwarty Przewodnik Krajoznawczy. [dostęp 2021-03-08]. (pol.).
↑ MiastoM. Dęblin MiastoM., Przyroda [online], Miasto Dęblin [dostęp 2023-01-28] (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14].
↑ Dęblin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-06-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Strona miasta, dane teleadresowe szkół podstawowych
↑ Strona miasta, dane teleadresowe szkół średnich
↑ Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Piątków – Dęblin.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .

Bibliografia

Przybyszewski Stanisław M., Historia garnizonu Dęblin w latach 1832–1939, Wydawnictwo Ajaks, Pruszków 2004

Linki zewnętrzne

Iwangród, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 310 .
Dęblin (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 18 .
Irena (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 300 .
Towarzystwo Przyjaciół Dęblina
Historia Żydów w Dęblinie na portalu Wirtualny Sztetl
Mapy i zdjęcia satelitarne
- Interaktywna mapa miasta. deblin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-09)].
- Interaktywna mapa powiatu ryckiego. mapa-powiat.infogov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-30)].
Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona

[gus-1] Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2014 r.). [dostęp 2015-09-28].

[populacja2019-2] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-18] .

[3] Twierdza Dęblin - historia - legendy - zdjęcia [online], www.twierdzadeblin.cal24.pl [dostęp 2024-10-22] .

[4] Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych, 2012, r. XI, Nr 2, s. 57.

[Rymut-5] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 60. ISBN 83-04-02436-5.

[6] Mariusz Karolak: Statek „Dęblin” na europejskich trasach. [dostęp 2013-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].

[Rada-7] Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 423.

[8] JózefJ. Dębiński JózefJ., Komunistyczne obozy koncentracyjne w Polsce pojałtańskiej, „Studia Włocławskie” (16), 2014, s. 63 .

[9] Encyclopedia of Camps & Ghettos [online], www.ushmm.org [dostęp 2023-04-12] (ang.).

[10] Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 254.

[11] Krzysztof Karbowski, Dęblin. Walory krajoznawczo-turystyczne, 2003.

[12] Andrzej Węgrowicz: Dęblin Wojskowy cmentarz Balonna. Otwarty Przewodnik Krajoznawczy. [dostęp 2021-03-08]. (pol.).

[13] MiastoM. Dęblin MiastoM., Przyroda [online], Miasto Dęblin [dostęp 2023-01-28] (pol.).

[autonazwa1-14] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].

[autonazwa2-15] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14].

[populacja2016-16] Dęblin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-06-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[sp-17] Strona miasta, dane teleadresowe szkół podstawowych

[ss-18] Strona miasta, dane teleadresowe szkół średnich

[19] Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Piątków – Dęblin.

[20] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Miasta	Dęblin Ryki
Gminy miejskie	Dęblin
Gminy miejsko-wiejskie	Ryki
Gminy wiejskie	Kłoczew Nowodwór Stężyca Ułęż

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Dęblin (1954–55 →) Garwolin Łaskarzew (do 1870 i od 1969) Maciejowice (do 1870) Osieck (do 1870) Parysów (do 1870) Stężyca (do 1870) Żelechów
Osiedla (1954–72)	Łaskarzew (1959–68)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowie (od 1973) Dąbrowa (do 1870) Garwolin (od 1973) Górzno (od 1874) Irena (←1939–54) Kłoczew (do 1954) Łaskarzew-Osada (1927–54) Łaskarzew(–Wieś) (od 1870) Maciejowice Miastków (Kościelny) (← od 1922) Osieck (do 1954) Parysów (od 191?) Pawłowice (do 191?) Pilawa (od 1973) Podłęż (1868–1954) Pszonka (do 191?) Ruda Talubska (do 1874) Ryki (do 1954) Sobienie-Jeziory (do 1954) Sobolew Stężyca (191?–1954) Trojanów (do 1954) Ułęż (do 1954) Unin (do 1874) Warszawice (1868–1939) Wilga Wola Korycka (do 1874) Wola Rębkowska (do 1954) Żelechów Życzyn (do 1874)
Gromady (1954–72)	Bazanów Nowy (1954–55 →) Białki Dolne (1954–55 →) Bobrowniki (1954–55 →) Borowie (1954–72) Budy Uśniackie (1954–68) Czernic (1954–55 →) Dąbrowa (1954–59) Dęblin (1954) Głosków (1954–72) Goniwilk (1954–59) Gończyce (1954–72) Gościewicz (1954–59) Górzno (1954–72) Grabów Szlachecki (1954–55 →) Izdebno (1954–59) Jagodne (1954–55 →) Jaźwiny (1954–59) Kłoczew (1954–55 →) Kobyla Wola (1954–57) Korytnica (1954–55 →) Kotłówka (1954–56) Krempa (1954–59) Łaskarzew-Osada (1954–72) Maciejowice (1954–72) Marianów (1959–72) Mariańskie Porzecze (1954–59) Miastków Kościelny (1954–72) Mierzączka (1954–56) Moszczanka (1954–55 →) Niwa Babicka (1954–55 →) Nowodwór (1954–55 →) Oblin (1954–57) Osieck (1954–57 →) Oziemkówka (1954–59) Parysów (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Piastów (1954–61) Pilawa (1954–72) Pilczyn (1954–59) Podłęż (1954–72) Puznówka (1954–61) Rębków (1954–59) Rokitnia Stara (1954–55 →) Rososz (1954–55 →) Ruda Talubska (1954–72) Ryki (1954–55 →) Sobienie-Jeziory (1954–57 →) Sobieszyn (1954–55 →) Sobolew (1954–72) Stężyca (1954–55 →) Strych (1954–55 → i ← 1957–59) Sulbiny (1956–57) Swaty (1954–55 →) Szymonowice Duże (1954–57 →) Trąbki (1954–61) Trojanów (1954–55 →) Ułęż (1954–55 →) Unin (1954–61) Warszawice (1954–57 →) Wilga (1954–72) Wola Rębkowska (1954–72) Wola Starogrodzka (1954–61) Wola Zadybska (1954–55 →) Wola Żelechowska (1954–57) Wola Życka (1954–55 →) Zadybie Stare (1954–55 →) Zakrzówek (1957) Zwola (1954–59) Żabieniec Nowy (1954–59) Żelechów (1958–72)

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie
Miasta (1956–75)	Dęblin (← od 1956) Ryki (od 1957)
Gromady (1954–72)	Bazanów Nowy / Nowy Bazanów (← 1956–72) Białki Dolne (← 1956–59) Bobrowniki (← 1956–72) Czernic (← 1956–59) Dąbia Stara / Stara Dąbia (1962–72) Gózd (1969–72) Grabów Szlachecki (← 1956–72) Jagodne (← 1956–68) Kłoczew (← 1956–72) Korytnica (← 1956–72) Moszczanka (← 1956–72) Niwa Babicka (← 1956–62) Nowodwór (← 1956–72) Pawłowice (← 1956–61) Rokitnia Stara / Stara Rokitnia (← 1956–72) Rososz (← 1956–72) Ryki (← 1956) Sobieszyn (← 1956–72) Stężyca (← 1956–72) Strych (← 1956 →) Swaty (← 1956–61) Trojanów (← 1956–72) Ułęż (← 1956–72) ~~Walentynów~~(←~~1959~~) Wola Zadybska (← 1956–72) Wola Życka (← 1956–72) Zadybie Stare (← 1956–61)
Gminy wiejskie (1973–75)	Kłoczew Nowodwór Ryki Stężyca Trojanów Ułęż