Dar (obiekt)

Jimmy Wales rozpakowuje prezent

Dar, podarek, podarunek, upominek, prezent – coś wartościowego dane komuś w prezencie; ofiarowane. Określenie wykorzystywane w opisie kultury darów przez Marcela Maussa odnoszące się do faktu istnienia prezentów o charakterze dóbr i usług obowiązkowych i wzajemnych. Przekazywanie darów jest silnie związane z uznawanymi w danej zbiorowości wartościami i relacjami moralnymi. Jednym z motywów dzielenia się darami jest dążenie do poprawy statusu społecznego.

Współcześnie analizy przekazywania darów prowadzi się głównie w odniesieniu do społeczeństw tradycyjnych, choć stanowią one istotną część wydatków konsumpcyjnych także w społeczeństwach nowoczesnych.

Dar to inaczej prezent – podarunek wręczany drugiej osobie przy różnych okazjach. Zwykle jest wręczany z okazji:

• urodzin
• imienin
• Bożego Narodzenia
• Wielkanocy
• walentynek
• ślubu
• pierwszej komunii świętej
• z okazji świąt innych religii np.:
  • z okazji muzułmańskich świąt jako Id al-Fitr i Id al-Adha
  • z okazji żydowskiego święta jako Chanuka
  • z okazji hinduskich świąt jako Diwali i Pongal
  • z okazji buddyjskiego święta jako Vesak

Czasem można go otrzymać bez okazji.

W powszechnej opinii, upowszechnionej przez reklamy, prezenty na Gwiazdkę wręcza mikołaj. Zgodnie z tradycją, prezenty daje się po wigilijnej kolacji.

Jeszcze w nowożytności królowie i magnaci obdarowywali poddanych prezentami. W domach bogatych mieszczan zwyczaj upowszechnił się w połowie XIX wieku. Od początku XX wieku prezenty stały się popularniejsze. Miały osobisty charakter. Praktyka ta była związana z prezentami dla dzieci od Świętego Mikołaja.

Zobacz też

• regifting
• kultura darów
• antropologia kulturowa
• teoria wymiany
• kula (rytuał)
• Boxing Day

Bibliografia

• Marcel Mauss The Gift: The Form and Reason for Exchange in Archaic Societies. Oryginalnie opublikowane jako Essai sur le don. Forme et raison de l'échange dans les sociétés archaiques w roku 1925, wznowione wydanie angielskie: ISBN 0-393-32043-X (polskie tłumaczenie: Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych, w zbiorze Socjologia i antropologia, 1973, 2001).
• Lewis Hyde The Gift: Imagination and the Erotic Life of Property, 1983 (ISBN 0-394-71519-5), szczególnie część I, „A Theory of Gifts”, oryginalnie opublikowana jako „The Gift Must Always Move” przez Co-Evolution Quarterly No. 35, Fall 1982.