Georges Bizet

Georges Bizet

Imię i nazwisko	Alexandre-César-Léopold Bizet
Data i miejsce urodzenia	25 października 1838 Paryż
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 1875 Bougival
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	muzyka klasyczna (głównie opera)
Ważne dzieła
Carmen Poławiacze pereł Piękne dziewczę z Perth Djamileh Arlezjanka I symfonia C-dur
Odznaczenia
Nagrody
Prix de Rome (1857)

Georges Bizet (wym. [ʒɔʁʒ bizɛ]), właśc. Alexandre-César-Léopold Bizet (ur. 25 października 1838 w Paryżu, zm. 3 czerwca 1875 w Bougival) – francuski kompozytor, piszący przede wszystkim opery.

Życiorys

Chociaż rodzice nadali mu imiona Alexandre-César-Léopold to przez całe życie znany był pod imieniem Georges, zapisanym w rejestrze parafialnym. Oboje rodzice artysty byli związani z muzyką – ojciec Adolphe uczył śpiewu, a matka Aimée była pianistką.

Edukację muzyczną rozpoczął w domu rodzinnym. W 1848 przed 10 urodzinami Bizet został przyjęty do paryskiego konserwatorium, gdzie uczył się gry na fortepianie i organach oraz kompozycji (u Jacques’a Fromentala Halévy’ego), przez jakiś czas również harmonii u Charles’a Gounoda. Jeszcze w trakcie studiów napisał m.in. grywaną do dziś I Symfonię C-dur. Pierwszym sukcesem Bizeta okazała się jednoaktowa opera Doktor Miracle (Le docteur Miracle) z librettem Leona Battu i Ludovica Halévy’ego, Opera ta otrzymała nagrodę osobiście ufundowaną przez Jacques’a Offenbacha i została po raz pierwszy wystawiona 9 kwietnia 1857 w jego teatrze Bouffes-Parisiens. W 1857 zdobył Prix de Rome za kantatę Chlodwig i Klotylda. Nagrodą był pobyt na stypendium we Włoszech, gdzie przebywał w latach 1858–1860. Następne opery Bizeta (Poławiacze pereł, Piękne dziewczę z Perth, Djamileh) zostały chłodno przyjęte. Sukcesem okazała się dopiero suita symfoniczna Arlezjanka, która pierwotnie powstała jako muzyka do sztuki Alphonse’a Daudeta. Również najwybitniejsze dzieło Bizeta – opera Carmen spotkało się z niezrozumieniem i niechęcią do tego stopnia, że niektórzy biografowie doszukują się w tym przyczyny załamania nerwowego i przedwczesnej śmierci kompozytora, jednakże teoria ta nie ma udokumentowanego potwierdzenia. Utwory Bizeta zostały docenione dopiero po jego śmierci. Pochowany został na Cmentarzu Père-Lachaise, pomnik nagrobny zaprojektował Charles Garnier.

Odznaczony Legią Honorową (1875).

Ważniejsze utwory

Opery i operetki

• Doktor Miracle (Le docteur Miracle) – libretto: Leon Battu i Ludovic Halévy, napisana w roku 1856, premiera: Paryż, Bouffes-Parisiens, 9 kwietnia 1857. Za tę jednoaktową operę otrzymał nagrodę ufundowaną przez Jacques’a Offenbacha
• Don Procopio – napisana ok. 1859, libretto: C. Cambiaggio, premiera: Monte Carlo 10 marca 1906
• La guzla de l’émir (Gęśla emira) – opera komiczna, napisana ok. 1862, libretto: J. Barbier i M. Carré, nie zachowała się
• Iwan IV – pisana w latach 1862-1866, niedokończona, zachowana tylko we fragmentach
• Poławiacze pereł (Les Pêcheurs de perles) – napisana w 1863, libretto: E. Cormon i M. Carré, premiera: Paryż, Théâtre Lyrique, 30 września 1863
• Piękne dziewczę z Perth (La jolie fille de Perth) – opera napisana w 1866, libretto: J.-H. Vernoy de Saint-Georges i J. Adenis, premiera: Paryż, Théâtre Lyrique, 26 grudnia 1867
• Djamileh – opera komiczna, premiera: Paryż, Opéra-Comique, 22 maja 1872
• Carmen – opera w 4 aktach, premiera: Paryż, Opéra-Comique, 3 marca 1875

Muzyka symfoniczna

• I symfonia C-dur (1855)
• Suita orkiestrowa Roma (1866-1868)
• Suita Arlezjanka (ułożona z muzyki Bizeta do sztuki teatralnej Arlezjanka, 1872)
• Oda symfoniczna Vasco da Gama
• Suita z opery Carmen
• Uwertura Patrie
• Petite suite d’orchestre (zinstrumentowane fragmenty Jeux d’enfants)

Utwory fortepianowe

• Jeux d’enfants, op. 22 na 4 ręce (1872)
• Scherzo i marsz żałobny f-moll

Bibliografia

• Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981, ISBN 83-01-00958-6.
• Georges Bizet w bazie AllMusic (ang.)
• Georges Bizet (1838 - 1875). [dostęp 2015-07-30]. (ang.).
• Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. 2. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2008, s. 107-122. ISBN 978-83-224-0899-5. (pol.).
• Wielkie opery. Georges Bizet - Carmen. T. 1. Warszawa: Agora S.A., 2009. ISBN 978-83-7552-505-2. (pol.). Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Georges Bizet – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Partytury do utworów Georgesa Bizet w serwisie Polona.pl