Grand Rapids
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Stan | |||
| Hrabstwo | |||
| Data założenia |
1826[1] | ||
| Prawa miejskie |
1850[1] | ||
| Burmistrz |
Rosalynn Bliss | ||
| Powierzchnia |
118,2 km² | ||
| Wysokość |
200 m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
616 | ||
| Strefa czasowa | |||
Położenie na mapie Michigan  | |||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |||
 42°57′40,50″N 85°39′20,59″W/42,961250 -85,655719
| |||
| Strona internetowa | |||
Grand Rapids – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan, nad rzeką Grand (uchodzącą do jeziora Michigan). Jest drugim co do wielkości miastem stanu Michigan i siedzibą hrabstwa Kent. Liczy 196,6 tys. mieszkańców[2], oraz 1,1 mln mieszkańców w obszarze metropolitalnym[3].
Od lat 70. XIX wieku do lat 30. XX wieku Grand Rapids było znane jako centrum przemysłu meblarskiego. Stąd zdobyło swój przydomek „Miasta Mebli”. Wiele firm produkujących meble biurowe nadal ma swoje siedziby w mieście[4]. Ponadto rozwinięty przemysł metali, tworzyw sztucznych, biofarmaceutyków, urządzeń medycznych, technologii produkcji, motoryzacji i przetwórstwa żywności[5].
Prawa miejskie od 1850. Znaczna część populacji to imigranci z Polski, spośród których wywodził się mistrz świata w boksie Stanley Ketchel. Inną znaczącą grupą ludnościową są imigranci z Holandii. W 1945 r. Grand Rapids zostało pierwszym miastem na świecie, które dodało fluor do swojej wody, w celu walki z próchnicą zębów[6].
Położone jest w sąsiedztwie żyznego, rolniczego regionu Fruit Ridge, gdzie produkuje się 60% wszystkich jabłek w stanie, oraz wiele innych owoców i warzyw[7].
Miasto znane jest z koncentracji wydawnictw chrześcijańskich, takich jak: Zondervan, Baker Publishing Group, Eerdmans i Kregel Publications[8].
Posiada międzynarodowy port lotniczy im. Geralda Forda.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]
Według danych pięcioletnich z 2022 roku, 58,2% populacji głównego miasta stanowiła ludność biała nielatynoska (76,7% w obszarze metropolitalnym), 17,9% to ludność czarna lub Afroamerykanie, 15,9% stanowili Latynosi jakiejkolwiek rasy, 10,9% było rasy mieszanej, 2,8% to Azjaci i 0,5% to rdzenna ludność Ameryki. 10,5% mieszkańców urodziło się poza granicami Stanów Zjednoczonych (6,6% w obszarze metropolitalnym)[9].
Poza osobami pochodzenia afroamerykańskiego, do największych grup należały osoby pochodzenia niemieckiego (14%), holenderskiego (12,2%), meksykańskiego (9,8%), irlandzkiego (7,8%), angielskiego (6,7%), polskiego (6,3%), włoskiego (3,1%) i afrykańskiego lub arabskiego (3,1%)[9].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Do ważniejszych uczelni w mieście i okolicach należą: Grand Valley State University, Aquinas College (katolicki), Calvin University, Hope College, Cornerstone University i Davenport University (1866)[10][11].
Muzeum Publiczne Grand Rapids (kompleks założony w 1854 roku) obejmuje wystawy historycznych i współczesnych mebli, a także planetarium, ogród botaniczny i muzeum domowe w stylu wiktoriańskim. Muzeum Sztuki Grand Rapids posiada zbiory sztuki od renesansu po sztukę nowoczesną[10].
Religia
[edytuj | edytuj kod]
Uderzającą w Grand Rapids jest duża liczba kościołów założonych przez holenderskich migrantów, w tym głównie należących do Chrześcijańskiego Kościoła Reformowanego i Kościoła Reformowanego w Ameryce (RCA), które mają w mieście swoje główne siedziby[12][13]. Ponadto do największych organizacji należy Kościół katolicki, który według danych z 2020 roku na obszarze metropolii zrzesza 141,9 tys. członków w 60 parafiach[13]. Inne kościoły protestanckie obejmują bezdenominacyjne zbory ewangelikalne, Zjednoczony Kościół Metodystyczny, Kościół Wesleyański, Kościół Luterański Synodu Missouri, Zbory Boże i dużo kościołów baptystycznych, o orientacji fundamentalistycznej. Do mniejszych (poniżej 10 tys.) społeczności należą: muzułmanie, świadkowie Jehowy, adwentyści dnia siódmego i mormoni[13].
Sport
[edytuj | edytuj kod]- Grand Rapids Griffins – klub hokejowy
Urodzeni w Grand Rapids
[edytuj | edytuj kod]- Taylor Lautner (ur. 1992) – aktor
- Floyd Mayweather Jr. (ur. 1977) – bokser, mistrz świata
- Anthony Kiedis (ur. 1962) – piosenkarz rockowy
- Roger Chaffee (1935–1967) – oficer marynarki wojennej i astronauta
- Christina Koch (ur. 1979) – astronautka i inżynier
- Andy Richter (ur. 1966) – aktor
- Devin Booker (ur. 1996) – koszykarz
- Jack Lousma (ur. 1936) – astronauta i oficer wojskowy
- Paul Schrader (ur. 1946) – reżyser filmowy
- Chris Kaman (ur. 1982) – koszykarz
- Del Shannon (1934–1990) – piosenkarz i gitarzysta rockowy
- Paul Walter Hauser (ur. 1986) – aktor, komik
- Chris Van Allsburg (ur. 1949) – pisarz i ilustrator książek dla dzieci
- Richard DeVos (1926–2018) – multimiliarder, współzałożyciel korporacji Amway
- Jay Van Andel (1924–2004) – miliarder, współzałożyciel korporacji Amway
- Justin Amash (ur. 1980) – republikański polityk o palestyńsko-syryjskich korzeniach
- Arthur Vandenberg (1884–1951) – senator Stanów Zjednoczonych, współzałożyciel ONZ
- Elizabeth Wilson (1921–2015) – aktorka
- Henry F. Schaefer, III (ur. 1944) – chemik, pięciokrotnie nominowany do Nagrody Nobla
- Edmund Szoka (1927–2014) – duchowny katolicki o polskim pochodzeniu
- Stanley Ketchel (1886–1910) – amerykański bokser polskiego pochodzenia
- Brian Mast (ur. 1980) – polityk, wieloletni kongresman USA z Florydy
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Polska: Bielsko-Biała
Ghana: Ga East
Korea Południowa: Gangnam-gu
Japonia: Omihachiman
Włochy: Perugia
Meksyk: Zapopan[14]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Grand Rapids, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-04].
- ↑ QuickFacts - Grand Rapids city, Michigan; Michigan [online], U.S. Census [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ Census profile: Grand Rapids-Kentwood, MI Metro Area [online], Census Reporter [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ Furniture History Collection [online], www.grpl.org [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ Manufacturing [online], growgr.grandrapidsmi.gov [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ Justin P. Hicks, Grand Rapids celebrates being first city in U.S. to add fluoride to water [online], mlive, 21 stycznia 2020 [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ At the core of the modern-day apple orchard [online], AgBioResearch, 11 listopada 2015 [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ Erinn Huebner, A History of Christian Publishing, „The Christian Librarian”, 61 (1), 2018, DOI: 10.55221/2572-7478.1905, ISSN 2572-7478 [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ a b 2022: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ a b Grand Rapids | Michigan, History & Furniture Markets | Britannica [online], www.britannica.com, 10 sierpnia 2024 [dostęp 2024-09-13] (ang.).
- ↑ 2025 Best Colleges in Grand Rapids Area [online], Niche [dostęp 2024-09-13] (ang.).
- ↑ History of Dutch Americans in Grand Rapids [online], www.experiencegr.com, 12 stycznia 2024 [dostęp 2024-09-12] (ang.).
- ↑ a b c Congregational Membership Reports | US Religion [online], www.thearda.com [dostęp 2024-09-12].
- ↑ Grand Rapids Sister Cities International [online], www.grandrapidsmi.gov [dostęp 2024-09-12] (ang.).