Język duala
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 87 tys. (1982)[1] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | dua | ||
| ISO 639-3 | dua | ||
| IETF | dua | ||
| Glottolog | dual1243 | ||
| Ethnologue | dua | ||
| GOST 7.75–97 | дуа 190 | ||
| WALS | dua | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język duala, także: diwala, douala, dualla, dwala, dwela, sawa[1] – język z rodziny bantu, używany głównie przez lud Duala w Kamerunie. W 1982 roku liczba mówiących wynosiła ok. 87 tys.[1]
Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]W klasyfikacji SIL International wyróżnia się następujące dialekty: bodiman, mungo (także mongo, mungu lub muungo), oli (także ewodi, koli, ouri, uli, wouri lub wuri) i pongo[1].
W klasyfikacji Guthriego[2][3] zaktualizowanej przez J. F. Maho język duala zaliczany jest do grupy geograficznej języków bantu A, do języków duala (A20) i oznaczony jest kodem A24[4], przy czym mungo, oli i pongo sklasyfikowane są jako osobne języki[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Niewiele wiadomo na temat pochodzenia języka duala. Przez długi czas utrzymywano, że język duala wykazuje związki z językami bakota i lingala na terenie Gabonu i Kongo[5]. Na tej podstawie twierdzono, że ludy Sawa, do których zalicza się lud Duala, przywędrowały do Kamerunu z południowych regionów Afryki Centralnej[5]. Jednak nowsze badania leksykostatystyczne sugerują, że języki duala są znacznie bliżej spokrewnione z językami basaa i bakoko[5].
Lud duala był jednym z pierwszych ludów afrykańskich, których przedstawiciele mieli styczność z europejskimi kupcami i szybko wyspecjalizowali się w pośrednictwie handlowym, a język duala stał się regionalnym językiem handlowym[6][1]. W okresie kolonialnym protestanckie szkoły prowadziły lekcje w języku duala[5]. Po odzyskaniu niepodległości w 1960 roku zaprzestano nauczania języka w szkołach na rzecz angielskiego i francuskiego[7]. Istnieje jednak wiele ośrodków nauczania języka duala[1] i język do tej pory jest używany w wielu domenach życia publicznego: działalności gospodarczej, kościele – europejscy misjonarze przełożyli na język duala Biblię[6] i mediach (programy radiowe)[1]. W 2013 roku szacowano, że liczba osób posługujących się językiem duala jako pierwszym (L1) lub drugim (L2) w Douali – największym mieście Kamerunu – wynosi 2 milion osób[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Duala, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2015-07-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24] (ang.).
- ↑ Malcolm Guthrie: The classification of the Bantu languages. Oxford Univerrsity Press, 1948. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
- ↑ Malcolm Guthrie: Comparative Bantu: an introduction to the comparative linguistics and prehistory of the Bantu languages. Gregg Press, 1967-71. (ang.).
- ↑ a b Jouni Filip Maho: NUGL Online The online version of the New Updated Guthrie List, a referential classification of the Bantu languages. 2009-06-04. (ang.).
- ↑ a b c d Ralph A. Austen, Jonathan Derrick: Middlemen of the Cameroons Rivers: The Duala and Their Hinterland, C.1600-c.1960. Cambridge University Press, 1999, s. 8. ISBN 978-0-521-56664-3. [dostęp 2015-08-06]. (ang.).
- ↑ a b Eric Young: Duala. W: Anthony Appiah, Henry Louis Gates: Encyclopedia of Africa, Том 2. Oxford University Press, 2010, s. 386. ISBN 978-0-19-533770-9. [dostęp 2015-08-06]. (ang.).
- ↑ Robert Hedinger: The Manenguba Languages (Bantu A. 15, Mbo Cluster) of Cameroon. Routledge, 1987, s. 31. ISBN 978-1-136-34911-9. [dostęp 2015-08-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Piłaszewicz, Eugeniusz Rzewuski, Wstęp do afrykanistyki, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2004, s. 175, ISBN 83-235-0061-4, OCLC 749258177.