Józef Pająk

Józef Pająk
	pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1893 ; Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 ; Charków, USRR, ZSRR
	Przebieg służby
Lata służby	do 1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Jednostki	8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego; 22 Pułk Ułanów Podkarpackich; X Brygada Jazdy; 6 Samodzielna Brygada Kawalerii; Centrum Wyszkolenia Kawalerii; 5 Pułk Ułanów Zasławskich; 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich,; 27 Pułk Ułanów
Stanowiska	zastępca dowódcy i dowódca pułku kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;

Józef Pająk^[a] (ur. 30 stycznia 1893 we Lwowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego^[2]^[3]^[4]^[5]^[6], ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 30 stycznia 1893 we Lwowie jako syn Józefa i Zofii ze Świerczewskich. 1 czerwca 1911 w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie otrzymał świadectwo dojrzałości^[7]. W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 8 pułku ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z bolszewikami.

Po zakończeniu działań wojennych kontynuował zawodową służbę wojskową w macierzystym 8 pułku ułanów, a następnie w Dowództwie Okręgu Generalnego „Lwów” i 22 pułku ułanów w Przemyślu, jako zastępca dowódcy pułku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem dniem z 1 czerwca 1919 i 84. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii). W 1923 był szefem sztabu X Brygady Jazdy w Przemyślu^[8]. W listopadzie 1924 roku został przydzielony do 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko dowódcy szwadronu pionierów. 16 grudnia 1924 roku został przeniesiony do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko instruktora w Oddziale Szkolnym. Pełniąc służbę w Grudziądzu pozostawał oficerem nadetatowym 22 pułku ułanów podkarpackich^[9]^[10]. 3 maja 1926 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[11]. W latach 1927–1929 był komendantem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a później zastępcą dowódcy 5 pułku ułanów w Ostrołęce. W marcu 1930 roku został przeniesiony do 3 pułku szwoleżerów w Suwałkach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[12]^[13]^[14]. 17 stycznia 1933 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[15]. W latach 1937–1939 dowodził 27 pułkiem ułanów w Nieświeżu.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku^[6]. Wiosną 1940 został zamordowany w Charkowie przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach^[6], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[16]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 4011^[6].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady^[3]^[4]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[17]^[18].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[6] nr 5559
Krzyż Walecznych^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[19]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[6]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[6]
Odznaka 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich
Odznaka 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego

Zobacz też

Uwagi

↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako Józef II Pająk, w celu odróżnienia od dwóch innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko^[1].

Przypisy

↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1734.
↑ Pułkownik kaw. Józef Pająk, Katyń 1940. [online], katyn.ipn.gov.pl [dostęp 2024-09-25] (pol.).
↑ ^a ^b M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
↑ ^a ^b Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
↑ O Pułku - Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych JODŁA [online], jodla.org [dostęp 2024-09-25] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 394.
↑ Sprawozdanie 1911 ↓, s. 34, 37.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 116, 643, 678.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 16 grudnia 1924 roku, s. 727.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 577, 601, 1380.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 126.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.
↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 13, 73.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 143, 627.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933 roku, s. 1.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia

Trzecie Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum im. Mickiewicza we Lwowie za rok szkolny 1910/11. Lwów: Drukarnia i Litografia Piller-Neumann, 1911.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.

[2] W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako Józef II Pająk, w celu odróżnienia od dwóch innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko^[1].

[CITEREFRocznik_Oficerski19231734-1] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1734.

[3] Pułkownik kaw. Józef Pająk, Katyń 1940. [online], katyn.ipn.gov.pl [dostęp 2024-09-25] (pol.).

[:0-4] M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.

[:1-5] Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).

[6] O Pułku - Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych JODŁA [online], jodla.org [dostęp 2024-09-25] .

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa2003394-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 394.

[CITEREFSprawozdanie191134,_37-8] Sprawozdanie 1911 ↓, s. 34, 37.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923116,_643,_678-9] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 116, 643, 678.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_130_z_16_grudnia_1924_roku,_s._727-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 16 grudnia 1924 roku, s. 727.

[CITEREFRocznik_Oficerski1924577,_601,_1380-11] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 577, 601, 1380.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_18_z_3_maja_1926_roku,_s._126-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 126.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_31_marca_1930_roku,_s._107-13] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 107.

[CITEREFRocznik_oficerów_kawalerii193013,_73-14] Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 13, 73.

[CITEREFRocznik_Oficerski1932143,_627-15] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 143, 627.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_1_z_18_stycznia_1933_roku,_s._1-16] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933 roku, s. 1.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa2003LXXIV-17] Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.

[18] „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].

[19] Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).

[20] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[1]