Przejdź do zawartości

Karol Niedoba

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol Niedoba
Ilustracja
Płyta pamiątkowa przy ul. Nowe Miasto w Cieszynie
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1864
Cieszyn

Data i miejsce śmierci

20 lipca 1947
Cieszyn

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Grób Karola Niedoby na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie

Karol Niedoba (ur. 26 grudnia 1864 w Cieszynie, zm. 20 lipca 1947 tamże) – polski malarz, nauczyciel i pedagog, związany ze Śląskiem Cieszyńskim.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z ubogiej, wielodzietnej rodziny chłopskiej, wywodzącej się z Lesznej Górnej, aż do zniesienia pańszczyzny związanej z folwarkiem w Dzięgielowie. Po ukończeniu szkoły ludowej został czeladnikiem u swego starszego brata Pawła, zajmującego się malarstwem pokojowym. W latach 1881–1887 uczęszczał do Przemysłowej Szkoły Dokształcającej w Cieszynie. Dzięki stypendium, uzyskanemu staraniem cieszyńskiego burmistrza dr. Jana Demela, w 1887 r. podjął studia w Szkole Przemysłu Artystycznego w Wiedniu, m.in. u pejzażysty prof. Rudolfa Ribařa i portrecisty Ludwika Minnigerode. Następnie od 1895 r. studiował w Monachium u Gabriela Hackla i Ludwika Löfftza.

W 1898 r. wrócił w rodzinne strony i po bezskutecznym poszukiwaniu pracy w rodzinnym Cieszynie podjął pracę nauczyciela rysunku w Karniowie na Śląsku Opawskim, a następnie w Brnie na Morawach. Dopiero rok później uzyskał posadę w Miejskiej Szkole Realnej w Cieszynie oraz w tamtejszej Przemysłowej Szkole Dokształcającej. W latach 1904–1911 szkolił przyszłych nauczycieli w polskich „paralelkach” niemieckiego Seminarium Nauczycielskiego, od 1906 – uczył rysunków w polskim gimnazjum Macierzy Szkolnej, a od 1907 w Polskiej Szkole Ludowej. W 1906 r. w Wiedniu uzyskał uprawnienia do nauczania z tzw. wolnej ręki rysunku w szkołach średnich, a w 1909 r. tytuł C.K. profesora, nadany przez Krajowy Urząd Szkolny w Opawie. Był zaangażowany w życie artystyczno-kulturalne miasta, współorganizując m.in. Pierwszą Śląską Wystawę Sztuki i Rzemiosł Artystycznych, która odbyła się w Cieszynie na przełomie 1906 i 1907 r. W tym czasie, w 1906 r. ożenił się z Martą Folwarczną, córką pastora Bernarda Folwarcznego, z którą zamieszkał w domu teścia, w kamienicy „Pod Kasztanem” przy ul. Nowe Miasto w Cieszynie. Tam też spędził resztę życia. W 1928 r. przeszedł na emeryturę.

Ceniony jako wychowawca młodzieży i pedagog[potrzebny przypis], był Niedoba przede wszystkim aktywnym malarzem. Wykonywał liczne portrety, obrazy o tematyce sakralnej, kopie dawnych mistrzów, ale przede wszystkim utrwalał pejzaż wsi podcieszyńskiej: okolice Puńcowa, Bażanowic, Ustronia itd. W poszukiwaniu motywów ze sztalugami i szkicownikiem, przemierzał pieszo tereny Pogórza Cieszyńskiego. Namalował ok. 700 akwareli i obrazów olejnych przesyconych liryzmem, atmosferą nastrojowości i intymności. Mimo stopniowej utraty wzroku, tworzył dalej, coraz częściej podejmując tematy religijne. Ostatni obraz – portret matki – namalował w 1943 roku.

Został pochowany na cieszyńskim cmentarzu ewangelickim. Zgodnie z jego wolą część spuścizny artystycznej – prace z okresu studiów, szkicowniki, akwarele i obrazy olejne oraz część biblioteki – znalazły się zbiorach Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Makowski Mariusz: Karol Niedoba 1864–1947. Malarz cieszyńskiego krajobrazu, w: Katalog wystawy w Galerii Muzeum w Cieszynie, lipiec–sierpień 1897, Cieszyn 1987.
  • Makowski Mariusz: Malarz cieszyńskiego krajobrazu, w: „Kalendarz Cieszyński” 1994, s. 153–166.
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy