Kopiec Józefa Piłsudskiego w Krakowie

Kopiec Józefa Piłsudskiego
	nr rej. A-607 z 22 czerwca 1981
	; Widok na kopiec od zachodu
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Typ obiektu	kopiec
Całkowita wysokość	35 m
Data budowy	6 sierpnia 1934–9 lipca 1937
	Położenie na mapie Krakowa Kopiec Józefa Piłsudskiego
	Położenie na mapie Polski Kopiec Józefa Piłsudskiego
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kopiec Józefa Piłsudskiego
	50°03′36″N 19°50′50″E/50,060000 19,847222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Budowa kopca Józefa Piłsudskiego w Krakowie w 1935 roku

Kopiec Józefa Piłsudskiego (Kopiec Niepodległości, Kopiec Wolności, Sowiniec, Kopiec na Sowińcu^[2], Mogiła Mogił^[3]) – najwyższy z pięciu istniejących w Krakowie kopców^[4], usypany na szczycie Sowińca (najwyższego wzniesienia Pasma Sowińca) znajdującego się w Lesie Wolskim, w zachodniej części Krakowa na terenie dzielnicy Zwierzyniec. Największy kopiec w Polsce.

Historia

Pomysłodawcą powstania kopca był por. Franciszek Supergan. W 1934 Związek Legionistów Polskich zatwierdził pomysł usypania kopca-pomnika walki narodu o niepodległość. W Warszawie powstał Komitet Budowy Kopca na czele którego stanął płk Walery Sławek. Kopiec rozpoczęto sypać 6 sierpnia 1934 r. w dwudziestą rocznicę wymarszu z Krakowa I kompanii kadrowej Legionów. Autorem projektu był Franciszek Mączyński, a kierownikami robót byli inż. Stanisław Kuźmiński, a później inż. Kacper Marchewka.

Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego postanowiono kopiec nazwać jego imieniem. Sypanie zakończono 9 lipca 1937 r. W kopcu złożono ziemię z wszystkich pól bitewnych I wojny światowej, na których walczyli Polacy, w tym ze szczytu Krzemieniuchy. W 1941 r. generalny gubernator Hans Frank wydał rozkaz zniwelowania kopca, który nie został wykonany^[5].

5 kwietnia 1938 na kopcu Józefa Piłsudskiego w Krakowie złożono ziemię z wyspy Graciosa, gdzie zginął mjr pilot Ludwik Idzikowski (do Polski przesłał ją tamtejszy gubernator w urnie, wykonanej z cylindra od silnika lotniczego, którą przekazano do Muzeum przy kopcu)^[6].

Po II wojnie światowej władze starały się, aby kopiec wymazać z pejzażu miasta i ze świadomości krakowian. W 1953 r. przy użyciu czołgu usunięto ze szczytu kopca granitową płytę z wyrytym na niej Krzyżem Legionowym. Zniszczono wówczas cały stok kopca.

Nad kopcem czuwa Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego powstały w czerwcu 1980 r. W 1981 r. ruszyła akcja odnowy kopca. U jego podnóża spoczęła ziemia z pobojowisk II wojny światowej. Kopiec zaczęto nazywać Mogiłą Mogił.

W wyniku ulewnych deszczy w latach 1996 i 1997 65% zboczy kopca uległo procesowi podmycia (erozji) i zniszczenia. Remont kopca trwał 5 lat. W 2010 r. w wyniku intensywnych opadów 50-70 m² zbocza uległo zniszczeniu^[3].

Wokół kopca znajduje się największa polana Lasu Wolskiego – Polana na Sowińcu z ławkami, wiatami, boiskiem i placem zabaw dla dzieci^[7].

Galeria

Kopiec i okolica

Widok na kopiec, 1938
Widok na kopiec od wschodu
Głaz narzutowy, ustawiony na pamiątkę 20 rocznicy wymarszu I Kadrowej i krzyż, przy wejściu na kopiec
Płyta z Krzyżem Legionowym znajdująca się na szczycie kopca
Kopiec Piłsudskiego widziany z Kopca Kościuszki
Kopiec Piłsudskiego (po lewej) i Kopiec Kościuszki widziane z Kopca Kraka
Na wpół opustoszały pawilon wystawowy koło Kopca Piłsudskiego

Panorama z kopca

Kraków widziany z Kopca Piłsudskiego
Tatry widziane z Kopca Piłsudskiego
Panorama z opisami

Wymiary

wysokość: ok. 35 m (393,6 m n.p.m.)
średnica podstawy: 111 m
objętość: 130 tysięcy m³
wysokość wzniesienia Sowiniec, na którym stoi: 358 m n.p.m.

Zobacz też

Kopiec Piłsudskiego w Bronisławce

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-12-03] .
↑ ZofiaZ. Dworak ZofiaZ. (red.), Plan Krakowa, nakład 75210 egz., Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1976, kwadrat 7B .
↑ ^a ^b PAP: Deszcz spowodował zniszczenia kopca Piłsudskiego.. gazeta.pl Wiadomości, 17 maja 2010. [dostęp 2010-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 maja 2010)]. (pol.).
↑ Kraków. Ile jest kopców w mieście i okolicy? [online], krajoznawcy.info.pl [dostęp 2018-01-10] .
↑ Rocznik Krakowski. T. 52 (1986). s. 127.
↑ Ziemia z wyspy Graciosa na kopiec Marszałka Piłsudskiego. „Wschód”. Nr 81, s. 7, 20 kwietnia 1938.
↑ Na podstawie tablic informacyjnych zamontowanych przy polanie

Bibliografia

Jolanta Załęczny: Tradycje patriotyczne elementem kształtowania zbiorowej świadomości historycznej w II Rzeczypospolitej. Warszawa: 2017, s. 285-288. ISBN 978-83-65439-03-1.

Linki zewnętrzne

Film z 1936 r. przedstawiający budowę Kopca Piłsudskiego

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-12-03] .

[2] ZofiaZ. Dworak ZofiaZ. (red.), Plan Krakowa, nakład 75210 egz., Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1976, kwadrat 7B .

[deszcz-3] PAP: Deszcz spowodował zniszczenia kopca Piłsudskiego.. gazeta.pl Wiadomości, 17 maja 2010. [dostęp 2010-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 maja 2010)]. (pol.).

[4] Kraków. Ile jest kopców w mieście i okolicy? [online], krajoznawcy.info.pl [dostęp 2018-01-10] .

[Rocznik_Krakowski_T._52-5] Rocznik Krakowski. T. 52 (1986). s. 127.

[6] Ziemia z wyspy Graciosa na kopiec Marszałka Piłsudskiego. „Wschód”. Nr 81, s. 7, 20 kwietnia 1938.

[tablice-7] Na podstawie tablic informacyjnych zamontowanych przy polanie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Istniejące	Kopiec Tadeusza Kościuszki Kopiec Józefa Piłsudskiego Kopiec Jana Pawła II Kopiec Krakusa Kopiec Wandy Kopiec na cmentarzu ewangelickim w Łuczanowicach
Niezachowane	Kopiec Esterki Kopiec Rzeczypospolitej Krakowskiej Kopiec Wawelski