Przejdź do zawartości

Księstwo Mediolanu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Księstwo Mediolanu
1395–1797
Herb Flaga
Herb Flaga
Ustrój polityczny

monarchia

Stolica

Mediolan

Data powstania

1395

Data likwidacji

1797

Władca

Franciszek II Habsburg

Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata, u góry znajduje się punkt z opisem „Księstwo Mediolanu”
45°28′00,01″N 9°10′00,01″E/45,466669 9,166669
Poglądowa mapa półwyspu Apenińskiego – według stanu z roku 1494 - z zaznaczoną lokalizacją Księstwa Mediolanu.
Mapa półwyspu Apenińskiego z roku 1494 – Księstwo Mediolanu (Duchy of Milan) oznaczono kolorem pomarańczowym.
Państwa w północnych Włoszech w roku 1796 – tuż przed najazdem Napoleona Bonapartego. W środku mapy Księstwo Mediolanu (Duchy of Milan).
Flaga Księstwa Mediolanu w latach 1397-1765
Flaga Księstwa Mediolanu w latach 1765-1796

Księstwo Mediolanu – państwo w północnej części obecnych Włoch, istniejące w latach 13951796/1797. Początkowo było częścią Świętego Cesarstwa Rzymskiego, później pod panowaniem hiszpańskim, a następnie austriackim. Rządzone było przez wiele dynastii, w większości pochodzących spoza Włoch. Terytorium księstwa ulegało zmianom poprzez stulecia, jednak zawsze obejmowało znaczną część Lombardii z Mediolanem i Pawią. W skład księstwa wchodziła również Parma, ale w XVI wieku została oddzielona i wraz z okolicami utworzyła oddzielne księstwo.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

XIV-XV wiek

[edytuj | edytuj kod]

Księstwo utworzone zostało w 1395 przez Galeazzo Viscontiego, który jako Galeazzo I został pierwszym księciem Mediolanu. W 1447 wraz ze śmiercią księcia Filipa Marii dynastia Viscontich wygasła. Mediolan ogłosił się republiką, nie zważając na fakt, że według zawartych traktatów prawowitym dziedzicem opuszczonego tronu był książę Karol I Orleański. Choć książę Orleanu niezbyt energicznie dochodził swych praw, republika nie trwała długo. Słynny awanturnik Franciszek Sforza, który poślubił córkę Viscontiego z nieprawego łoża, opanował Mediolan w 1450 i zasiadł na jego tronie jako Franciszek I.

XVI-XVII wiek

[edytuj | edytuj kod]

W 1498 książę Orleanu zasiadł na tronie francuskim jako Ludwik XII i natychmiast zgłosił swoje pretensje do Mediolanu. W 1499 najechał zbrojnie Mediolan i wyrzucił dotychczasowego księcia Ludwika Sforzę. Francuskie panowanie trwało do 1513, kiedy to z pomocą najemników szwajcarskich wyparł Francuzów syn wyrzuconego Ludwika Maksymilian. Panowanie Maksymiliana nie trwało długo, gdyż już w 1515 doszło do kolejnej inwazji francuskiej, tym razem z inicjatywy nowego króla Franciszka I. Próba wyparcia Francuzów doprowadziła do bitwy pod Marignano, zakończonej klęską Szwajcarów i uwięzieniem wspieranego przez nich księcia Maksymiliana. Wielkie zwycięstwo w znaczącym stopniu umocniło francuskie panowanie nad Mediolanem. W 1521 wybuchła kolejna wojna włoska, a w rok później doszło do bitwy pod La Bicocca, zakończonej zwycięstwem wojsk austriacko-hiszpańskich. Skutkiem tej bitwy młodszy brat Maksymiliana zasiadł na tronie w Mediolanie jako Franciszek II Sforza.

W następstwie klęski Francuzów pod Pawią w 1525 cesarz i król Hiszpanii Karol V stał się dominującą siłą we Włoszech. Książę Franciszek II postanowił w tym układzie opowiedzieć się przeciwko cesarzowi i w 1526 przystąpił do ligi z Francją, papieżem Klemensem VII, Wenecją, Anglią i Florencją. Skutkiem tego natychmiast został wyparty z Mediolanu przez wojska cesarskie. Zdołał jednak zachować kontrolę nad wieloma innymi miastami w swym księstwie. Wrócił do Mediolanu w wyniku pokoju zawartego w Cambrai w 1529.

Gdy Franciszek II zmarł bezpotomnie w 1535 ponownie pojawił się problem sukcesji tronu mediolańskiego. Pretensje zgłaszali zarówno cesarz, jak i król Francji, co ostatecznie doprowadziło do kolejnej serii wojen włoskich. Cesarz utrzymał księstwo w swych rękach i postanowił przekazać je swemu synowi Filipowi. Władza Hiszpanii nad księstwem Mediolanu została ostatecznie uznana przez Francję w wyniku pokoju zawartego w Cateau-Cambrésis w 1559.

Wiek XVII – okres władzy hiszpańskiej, był wiekiem stagnacji kulturalnej i ekonomicznej Księstwa.

XVIII wiek

[edytuj | edytuj kod]

Księstwo Mediolanu pozostało w rękach hiszpańskich aż do początku XVIII wieku, kiedy to podczas hiszpańskiej wojny sukcesyjnej zdobyte zostało przez Austriaków (w 1706). Traktat w Baden w 1714, będący uzupełnieniem kończącego wojnę traktatu w Utrechcie, uprawomocnił tę zdobycz i pozostawił Mediolan w rękach Austrii.

Na mocy konkordatu Marii Teresy z Benedyktem XIV zniesiono wiele klasztorów i obłożono podatkami wiele dóbr kościelnych. Ustawodawstwo niwelowało różnice społeczne. Reformatorskie impulsy z Wiednia Marii Teresy przyczyniły się do ożywienia mediolańskiej oświeconej elity. Gdy gubernatorem Mediolanu został Carlo Firmian (1759-1782) grupa ta uzyskała wpływ na rządy. Wprowadzone reformy gospodarcze i społeczne miały za promotorów takich wybitnych ekonomistów i prawników, jak: Pietro Verri, Gian-Rinaldo Carli i Cesare Beccaria. Zniesiono cła wewnętrzne i dzierżawę podatków. Zakończywszy w 1760 reformę katastralną rząd popierał rozwój rolnictwa i podejmował wielkie roboty publiczne. Rozwinął się przemysł jedwabniczy. Mieszczanie nie zauważali jednak tego przemysłu i inwestowali w rolnictwo, w którym zapanował pełny kapitalizm.

O nowych technikach w rolnictwie głosiła założona w 1762 tzw. Accademia dei pugni („Stowarzyszenie pięści”), która zmieniła się w redakcję pisma „Il Caffé”, wychodzącego w latach 17641765. Rolę klubów politycznych odgrywały w Mediolanie liczne kawiarnie, stąd nazwa periodyku. Redaktorem pisma był Pietro Verri. Il Caffé to najważniejsze pismo włoskiego oświecenia.

W oświeconym duchowieństwie mediolańskim zapanowała specyficzna odmiana jansenizmu. Zgrupowani wokół wydziału teologii uniwersytetu w Pawii tacy teologowie jak: Pietro Tamburini (1737-1827) i Giuseppe Zola (1739-1806) byli skłóceni z Rzymem i stali się fundamentem przyszłego lewicowego włoskiego katolicyzmu czerwonego (cattolicismo rosso).

Na uniwersytecie w Pawii wykładali tak znakomici matematycy i przyrodnicy jak: Roger Bošcović, Lorenzo Mascheroni, Alessandro Volta i Lazzaro Spallanzani.

Gdy w 1786 cesarz Józef II Habsburg zniósł senat mediolański w ramach prób unifikacji Imperium Habsburgów, czemu sprzeciwili się zarówno mediolańscy konserwatyści, jak i liberałowie, dało to początek włoskiemu szerokiemu ruchowi patriotyczno-niepodległościowemu.

Najazd napoleoński

[edytuj | edytuj kod]

Księstwo pozostało w austriackich rękach aż do najazdu francuskiej armii pod wodzą Napoleona Bonaparte w 1796. Na podstawie traktatu w Campo Formio w 1797 Austria zrzekła się władzy nad księstwem Mediolanu. Księstwo zostało wkrótce zlikwidowane i weszło w skład Republiki Cisalpińskiej, stanowiąc jej centralną część z Mediolanem w roli stolicy.

Władcy Mediolanu

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Władcy Mediolanu.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy