Leopold Krizar

Leopold Krizar
Leon Halicki
Czeremosz, Buk
	; Leopold Krizar (przed 1934)
	podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	30 października 1896 ; Miliów
Data i miejsce śmierci	16/17 października 1944 ; koło Sokołowa
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1944
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	3 Pułk Piechoty Legionów; 30 Pułk Strzelców Kaniowskich; 29 Pułk Strzelców Kaniowskich; Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich; 1 Batalion Strzelców Podhalańskich
Stanowiska	dowódca kompanii asystencyjnej; dowódca kompanii; zastępca dowódcy kadry batalionu zapasowego; adiutant batalionu; kierownik referatu wyszkolenia; dowódca kompanii szkolnej; dowódca batalionu; I oficer sztabu półbrygady; zastępca dowódcy batalionu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa; bitwa o Narwik
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Leopolda Krizara

Leopold Krizar^[1], ps. „Czeremosz”, „Buk”, „Leon Halicki” (ur. 30 października 1896 w Miliowie, zm. w nocy z 16/17 października 1944 k. Sokołowa) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.

Życiorys

Leopold Krizar urodził się 30 października 1896 roku we wsi Miliów, w ówczesnym powiecie wyżnickim Księstwa Bukowiny, w rodzinie Ferdynanda i Rypsymy z Nikosiewiczów^[2]. Uczył się w szkole powszechnej w Kutach. W roku szkolnym 1913/1914 był uczniem klasy V Filii C.K. VII Gimnazjum we Lwowie, VII klasę gimnazjum klasycznego ukończył w Stanisławowie, a świadectwo maturalne uzyskał w II Gimnazjum Państwowym w Wiedniu w 1915 roku^[3].

Od marca 1916 do października 1918 roku służył w armii austriackiej^[3]. W tym czasie ukończył Szkołę Oficerów rezerwy XI Korpusu w Jägerndorfie (Krnov, na Śląsku). 15 sierpnia 1917 roku został ciężko ranny. Od 3 listopada do 15 grudnia 1918 roku był internowany przez Ukraińców w Galicji Wschodniej^[3].

Od lipca 1919 roku organizował Wojsko Polskie w Kołomyi. Od sierpnia 1919 roku do grudnia 1926 roku służył w 3 pułku piechoty Legionów^[3]. 5 czerwca 1920 roku był ponownie ranny, w czasie wojny polsko-bolszewickiej 3-krotnie kontuzjowany. Dekretem Wodza Naczelnego L. 2632 z 19 lutego 1921 r. został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika w piechocie (jako oficer z byłej armii austro-węgierskiej)^[4]. W latach 1922–1926 zajmował stanowisko adiutanta II batalionu 3 pułku piechoty Legionów. Z dniem 7 stycznia 1925 r. został odkomenderowany na IX-ty pięciomiesięczny Kurs Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie^[5]. 16 grudnia 1926 roku został przeniesiony do 30 pułku strzelców kaniowskich w Warszawie^[3]^[6]. 12 kwietnia 1927 roku awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 116. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[7]. 29 stycznia 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza^[3]^[8]. Wiosną 1939 roku był dowódcą I batalionu w 29 pułku strzelców kaniowskich w Kaliszu^[9].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził batalionem w Ośrodku Zapasowym 25 Dywizji Piechoty. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 18 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii. W marcu 1940 roku znalazł się we Francji, gdzie został przydzielony do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Służył tam jako 1. oficer sztabu 1 półbrygady. Wraz z nią uczestniczył w bitwie o Narwik. Od czerwca 1940 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako kierownik szkolenia piechoty w Centrum Wyszkolenia Piechoty. 21 lipca 1942 roku został I zastępcą dowódcy 1 batalionu Strzelców Podhalańskich^[10].

Po przeszkoleniu został zaprzysiężony 27 sierpnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Od grudnia 1943 roku był komendantem Bazy nr 10 (była to baza szkoleniowa o kryptonimie „Impudent”) we Włoszech. Brał udział w zrzucie nad Polską w nocy z 16 na 17 października 1944 roku w ramach operacji „Poldek 1” dowodzonej przez por. naw. Stanisława Kleybora na placówkę „Newa” 19 km na południowy wschód od Piotrkowa Trybunalskiego. Podczas skoku zaplątał się w taśmy na zewnątrz samolotu, po czym został odcięty przez niewiedzącego o tym podoficera pokładowego (despatchera). Zginął śmiercią spadochroniarza, spadając w lasku Kluczowotki, 800 m na południowy wschód od Sokołowa. Ciało znaleziono 22 października 1944 roku.

Leopold Krizar był żonaty z Marią Wicherską, z którą miał dwóch synów: Leszka (ur. 1923) i Tadeusza (ur. 1924).

Awanse

chorąży – 19 września 1917 roku
podporucznik (armii austriackiej) – ze starszeństwem z dniem 19 września 1917 roku
porucznik – ze starszeństwem z dniem 19 lutego 1920 roku
kapitan – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku
major – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku
podpułkownik – październik 1944 roku.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2052^[2] (28 lutego 1921)
Krzyż Walecznych
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie)
Medal Wojska (dwukrotnie)
Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937^[11]^[12])
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[13]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[13]
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[a]
Odznaka za Rany i Kontuzje^[13]
Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[14]
Krzyż Wojenny ze Srebrną Gwiazdą (Francja, pośmiertnie)

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Leopold Krizar.

Uwagi

↑ Medal ten został nadany mjr. Leopoldowi Krizarowi na podstawie Rozkazu nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy

↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 63, sprostowano nazwisko kapitana Leopolda Kryżar z „Kryżar” na „Krizar”.
↑ ^a ^b Kolekcja VM ↓, s. 1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kolekcja VM ↓, s. 4.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921 roku, s. 321.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 4 marca 1925 roku, s. 125.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 437.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 122.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930 roku, s. 36.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 31, 582.
↑ Rozkazy dzienne 1942 ↓, s. 327.
↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937 roku, s. 7.
↑ ^a ^b ^c Ze zdjęcia wykonanego po 1 stycznia 1927 roku
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.

Bibliografia

Krizar Leopold. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.73-6749 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-20].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Rozkazy dzienne 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich, sygn. R.19. [dostęp 2016-09-21].
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 110–112. ISBN 978-83-933857-0-6.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 347. ISBN 83-211-0537-8.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 257.

Linki zewnętrzne

biogram na stronie elitadywersji.org - kompendium wiedzy o 316 Cichociemnych spadochroniarzach Armii Krajowej

[14] Medal ten został nadany mjr. Leopoldowi Krizarowi na podstawie Rozkazu nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_1_czerwca_1935_roku,_s._63,_sprostowano_nazwisko_kapitana_Leopolda_Kryżar_z_„Kryżar”_na_„Krizar”-1] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 63, sprostowano nazwisko kapitana Leopolda Kryżar z „Kryżar” na „Krizar”.

[CITEREFKolekcja_VMs._1-2] Kolekcja VM ↓, s. 1.

[CITEREFKolekcja_VMs._4-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Kolekcja VM ↓, s. 4.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_26_lutego_1921_roku,_s._321-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921 roku, s. 321.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_26_z_4_marca_1925_roku,_s._125-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 4 marca 1925 roku, s. 125.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_53_z_16_grudnia_1926_roku,_s._437-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 437.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_13_z_20_kwietnia_1927_roku,_s._122-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 122.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_3_z_29_stycznia_1930_roku,_s._36-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930 roku, s. 36.

[CITEREFRybkaStepan200631,_582-9] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 31, 582.

[CITEREFRozkazy_dzienne1942327-10] Rozkazy dzienne 1942 ↓, s. 327.

[11] M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_1_z_19_marca_1937_roku,_s._7-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937 roku, s. 7.

[:0-13] Ze zdjęcia wykonanego po 1 stycznia 1927 roku

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_19_z_12_grudnia_1929_r.,_s._361-15] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[a]

[14]