Nordenfelt I
 Okręt w trakcie pokazu w 1885 roku (wczesna wersja z większym kioskiem). | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1882 |
| Wodowanie |
1885 |
Zamówiony dla  Wasilikon Naftikon
| |
| Los okrętu |
złomowany w 1901 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
19,5 m |
| Szerokość |
2,7 m |
| Zanurzenie |
3,4 m |
| Napęd | |
| 1 silnik parowy, 1 kocioł, moc 100 KM 1 śruba | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 100 Mm przy 5 w. |
| Uzbrojenie | |
| 1 torpeda, 1 działko kal. 25 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
1 × 356 mm |
| Załoga |
3 |
Nordenfelt I – grecki okręt podwodny z końca XIX wieku. Zwodowany w 1885 roku w szwedzkiej stoczni Ekensbergs Varv w Sztokholmie, rok później został zakupiony przez Grecję. Okręt nigdy nie wszedł do służby i w 1901 roku został złomowany.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]Okręt został zaprojektowany wspólnie przez brytyjskiego wynalazcę George’a Garretta i szwedzkiego przemysłowca Thorstena Nordenfelta[1][2]. Jednostka była powiększoną wersją wcześniejszej konstrukcji Garretta – Resurgam II[2]. Był to jeden z pierwszych okrętów podwodnych, w którym zastosowano napęd parowy[3].
„Nordenfelt I” zbudowany został w stoczni Ekensbergs Varv w Sztokholmie[1][2][a]. Stępkę okrętu położono w 1882 roku[4], został zwodowany w 1885 roku i w tym samym roku ukończony[1][2].
Dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]„Nordenfelt I” był niewielkim, pionierskim okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 19,5 metra, szerokość 2,7 metra (3,6 m ze sponsonami[5]) i zanurzenie 3,4 metra[1][4]. Miał przekrój kołowy, z wręgami umieszczonymi co 0,6 metra[3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 60 ton (wyporność w zanurzeniu nieznana)[1][2]. Na śródokręciu znajdowała się przeszklona kopułka, służąca za kiosk[6].
Okręt napędzany był na powierzchni i pod wodą przez lokomotywową sprzężoną maszynę parową Lamm o mocy 100 koni mechanicznych (KM)[1][2], dwucylindrową, z cylindrami ustawionymi pod kątem prostym, pracującą pod ciśnieniem około 100 psi[5], do której parę dostarczał jeden kocioł wodnorurkowy[1][2], o łącznej powierzchni grzewczej około 18,6 m², z jednym paleniskiem[5].
Pływanie podwodne możliwe było dzięki dwóm specjalnym romboidalnym zbiornikom o pojemności 4 ton każdy, w których magazynowana była woda o temperaturze wrzenia przy ciśnieniu 150 psi. Podczas marszu z wygaszonym kotłem, silnik napędzany był parą generowaną w zbiornikach[5]. Układ napędowy z jedną czterołopatową śrubą o średnicy 1,5 m[5] pozwalał osiągnąć prędkość 9 węzłów na powierzchni i 4 węzły w zanurzeniu[1][2]. Zasięg wynosił 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w położeniu nawodnym oraz 14 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[2]. Ster umieszczony był za śrubą[5]. Na dziobie i rufie zainstalowane były poziome, zrównoważone stery głębokości, na wspólnej osi[5][2].
W centralnej części okrętu znajdował się zbiornik balastowy o pojemności około 4 ton. Zanurzanie odbywało się za pomocą zalania zbiornika i uruchomieniu dwóch pionowo ustawionych śrub w sponsonach, napędzanych przez dwucylindrowy silnik o mocy 6 KM. Pęd generowany przez te śruby służył zanurzaniu okrętu i utrzymywaniu go na żądanej głębokości (można było regulować zarówno obroty śrub, jak i obroty napędzającego je silnika[5]. Łódź wynurzała się automatycznie, w przypadku gdy śruby te uległy zatrzymaniu[6]. Bezpieczna głębokość zanurzenia wynosiła około 15 m. Zawarte w kadłubie powietrze pozwalało załodze przebywać około 6 godzin w zanurzeniu; jednostka nie posiadała zapasu sprężonego powietrza, ani chemicznych filtrów do jego oczyszczania[5].
Okręt wyposażony był w jedną zewnętrzną dziobową wyrzutnię torped Whiteheada kalibru 356 mm (14 cali)[1][2]. Był to pierwszy okręt podwodny uzbrojony w torpedę samobieżną tego typu[6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działko pokładowe Nordenfelta kal. 25 mm QF L/42[1][4].
Załoga okrętu składała się z 3 osób[1][2].
Służba
[edytuj | edytuj kod]W 1885 roku okręt był testowany przez Svenska marinen[2]. Na próby przybyli znamienici goście: król Danii Chrystian IX z małżonką, Książę Walii, a także przedstawiciele marynarek wojennych krajów europejskich, Japonii i Brazylii. Mimo uszkodzenia sterów przez linę holowniczą pierwszego dnia testów, przebiegły one dość pomyślnie, i okręt wykonał kilka próbnych zanurzeń[6]. W roku następnym okręt został sprzedany Grecji za sumę 9000 £[1][4]. Okręt nigdy nie osiągnął gotowości operacyjnej w Marynarce Grecji i został złomowany w 1901 roku[1][2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Według R. Jacksona okręt zbudowano w Landskronie[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 387.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 132.
- ↑ a b c Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: 2001, s. 179.
- ↑ a b c d e f g h i Herbert C. Fyfe, John Leyland, Edward James Reed: Submarine warfare, past and present. London: E.G. Richards, 1907, s. 216-217.
- ↑ a b c d Cyril Field: The story of the submarine from the earliest ages to the present day. London: Marston & Co, 1908, s. 126-127.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Cyril Field: The story of the submarine from the earliest ages to the present day. London: Marston & Co, 1908, s. 126-127.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Herbert C. Fyfe, John Leyland, Edward James Reed: Submarine warfare, past and present. London: E.G. Richards, 1907, s. 216-217.
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: NORDENFELT I submarine (1886). Navypedia. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
- Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.