Polski Kontyngent Wojskowy w Libanie
 ONZ UNIFIL
| |
 Strefa buforowa w Libanie | |
| Historia | |
| Państwa wystawiające | |
|---|---|
| Państwa mandatowe | |
| Decyzja o użyciu |
11 maja 1992 (I) |
| Rozpoczęcie misji |
13 kwietnia 1992 (I) |
| Zakończenie misji |
1 grudnia 2009 (I) |
| Liczba zmian |
2+31 (I) |
| Dowódcy | |
| Pierwszej zmiany |
płk dr Jerzy Banach |
| Obecnej zmiany |
ppłk Michał Fabiszewski |
| Konflikt zbrojny | |
| Wojna libańska/II wojna libańska | |
| Organizacja | |
| Typ |
inżynieryjny (1994–2002), logistyczny (1994–2009), medyczny (1992–2005), operacyjny (2007–2009, od 2019) |
| Podporządkowanie |
|
| Skład |
batalion logistyczny (1994–2009), kompania medyczna (1992–2005), kompania manewrowa (2007–2009, od 2019) |
| Liczebność |
ok. 90 żołnierzy (1992–1994) |
| Dyslokacja | |
Polski Kontyngent Wojskowy w Libanie (PKW Liban, PKW UNIFIL) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony do zabezpieczenia medycznego, logistycznego i inżynieryjnego wojsk ONZ w południowym Libanie w latach 1992–2009, ponownie jako pododdział operacyjny od 2019 roku.
PKW Liban na przestrzeni lat nosił następujące oficjalne nazwy:
- 1992–2009: Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowych Siłach Organizacji Narodów Zjednoczonych w Republice Libańskiej
- od 2019: Polski Kontyngent Wojskowy w Republice Libańskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]1992–2009
[edytuj | edytuj kod]W odwecie na liczne palestyńskie ataki terrorystyczne, w marcu 1978 r. Siły Obronne Izraela zajęły na tydzień południowy Liban. Wycofując się pozostawiły strefę buforową, w którą wkroczyły Tymczasowe Siły Zbrojne ONZ (UNIFIL). Polska w tę misję zaangażowała się w roku 1992.
Związane było to z prośbą Sekretarza Generalnego ONZ do rządu polskiego o przysłanie do Libanu kompanii medycznej zastępującej lekarzy z Norwegii i Szwecji. Polski rząd przychylił się do prośby i 6 kwietnia 1992 do Szpitala Polowego UNIFIL w An-Nakura dotarła pierwsza, 20-osobowa grupa medyków, która natychmiast rozpoczęła pracę. 23 kwietnia 1992, licząca 86 żołnierzy, Polska Wojskowa Jednostka Medyczna (PolMedCoy) była w komplecie. 27 kwietnia 1992 roku odbyło się uroczyste przekazanie szpitala i od tego dnia oficjalnie rozpoczął działalność PolMedCoy. Jednym z najważniejszych zadań była ewakuacja medyczna (Medevac)[1].
w 1994 stopniowo zwiększano PKW w Libanie do ok. 550 żołnierzy. 15 marca polskie Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych przejęło zadania, stacjonującej w Jouaya (Jwayya), szwedzkiej kompanii saperów (polegały one na rozminowaniu i odbudowie terenu). Z An-Nakury wycofał się szwedzki batalion logistyczny i na jego miejsce, 15 kwietnia 1994 r., został powołany Polski Batalion Logistyczny (POLLOG), w sile kompanii transportowej, zaopatrzenia oraz dowodzenia. Jego działania obejmowały przewożenie ludzi, sprzętu oraz towarów na i z pozycji błękitnych hełmów[2].
Polskie oddziały w Libanie swój chrzest bojowy przeżyły podczas operacji Grona gniewu, rozpoczętej 11 kwietnia 1996. W jej trakcie polscy saperzy, medycy i logistycy byli kilkukrotnie ostrzelani przez wojska izraelskie. 18 kwietnia w okolicach bazy w Jouaya toczyła się izraelsko-palestyńska wymiana ognia, w wyniku której polscy lekarze musieli udzielić pomocy medycznej poszkodowanym żołnierzom ONZ i cywilom. 19 kwietnia Polacy i Nepalczycy dwukrotnie zostali zaatakowani usiłujący oczyścić z niewybuchów trasę pochodu uchodźców. 22 kwietnia pociski spadły nieopodal polskiego konwoju. W tym czasie dowódcą (Force Commander) UNIFIL-u był gen. Stanisław Woźniak[3].
W wyniku akcji izraelskiej zakończenie misji ogłosiła norweska kompania remontowa i 1 czerwca 1996 zastąpiło ją polskie Zgrupowanie Pododdziałów Remontowych. Bazowała w miejscowości Tibnin, a w zakres jej obowiązków wchodziła naprawa wszelkiego sprzętu używanego przez wojska ONZ[4].
W 2000 Izraelczycy ostatecznie opuścili południowy Liban i sytuacja w rejonie stabilizowała się, co pozwoliło na stopniową redukcję UNIFIL-u i PKW. W kwietniu 2001 POLLOG zmniejszył się o 30 stanowisk. 1 sierpnia 2002 Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych zastąpiła belgijska kompania inżynieryjna i w październiku 2005 polskich lekarzy zastąpili medycy z Indii. PKW zmniejszył liczebność z ok. 630 do ok. 230 żołnierzy.
Sytuację zmieniła II wojna libańska. 12 lipca 2006 nastąpił kolejny atak izraelski. Polskie oddziały były odpowiedzialne za ewakuację mieszkańców z zagrożonych terenów, transport rannych do szpitali oraz rozwożenie żywności i leków do poszkodowanych. Tym razem Polakom nie groziło wielkie niebezpieczeństwo i, podobnie jak wcześniej, żaden nie został poszkodowany. Kontyngent czasowo stracił nieformalny przydomek Wojskowego Domu Wypoczynkowego (WDW) Liban[5].
Wojna wymusiła restrukturyzację sił ONZ. Na przełomie 2006 i 2007 POLLOG powiększono, a 7 maja 2007, na podstawie polsko-hiszpańskiej umowy, w skład SPANBATT-u weszła polska kompania manewrowa wystawiona przez Żandarmerię Wojskową (jej zadania polegały na utrzymywaniu posterunków, prowadzeniu patroli i konwojowaniu). W wyniku tego liczba żołnierzy PKW sięgnęła prawie 500, od tamtej pory rotowanych częściej, bo co 6 miesięcy (wcześniej co pół roku zmieniało się ok. 50% kontyngentu, tj. żołnierzy służby zasadniczej).
Pod koniec 2009, w związku z ogólnym wycofywaniem kontyngentów z misji oenzetowskich, PKW Liban rozpoczął wycofywanie do kraju. 27 października zakończyła działalność kompania manewrowa, 10 listopada odleciała pierwsza grupa żołnierzy, 1 grudnia POLLOG oficjalnie przekazał odpowiedzialność duńskiemu batalionowi logistycznemu i 6 grudnia w Kielcach nastąpiło uroczyste powitanie PKW[6]. Ostatni polscy żołnierze pełniący służbę pod flagą UNIFIL opuścili teren Libanu 11 grudnia 2009 roku – byli to oficerowie z trzyosobowej grupy likwidacyjnej.
W trakcie misji UNIFIL zginęło 7 polskich żołnierzy[7].
Tradycje Polskiego Kontyngentu Wojskowego w UNIFIL kontynuował Ośrodek Szkolenia na potrzeby Sił Pokojowych, od 2004 Centrum Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych[8].
Po 2019
[edytuj | edytuj kod]Po zmianach na najwyższym szczeblu państwowym w wyniku wyborów prezydenckich i wyborów parlamentarnych w Polsce w 2015 roku nastąpiła rewizja dotychczasowej polityki udziału Sił Zbrojnych RP w operacjach pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Pierwsze deklaracje ze strony prezydenta Andrzeja Dudy padły już we wrześniu 2015, rok później oficjalnie zgłoszono gotowość do wydzielenia kompanii inżynieryjnej, oficerów do sztabów i obserwatorów (80-100 żołnierzy) do jednej z operacji korzystnych z punktu widzenia polskiej geopolityki. Ostatecznie wybrane zostały siły w Libanie, tj. UNIFIL (proponowane także UNDOF w Syrii, w których także do 2009 służył polski kontyngent), i zdecydowano o zmianie charakteru zaangażowania – w miejsce kompanii inżynieryjnej przygotowana została kompania manewrowa (tego typu polski pododdział stacjonował już w ramach UNIFIL w latach 2007–2009)[9].
Transport sił i środków rozpoczął się w listopada 2019 r. Do listopada cały kontyngent został przetransportowany – jego trzon stanowi kompania piechoty zmotoryzowanej na KTO Rosomak, razem z komponentem węgierskim podległa batalionowi irlandzko-polskiemu IRISHPOLBATT. Podobnie jak w latach 2007–2009, zadania kompanii polegają na utrzymywaniu posterunków, prowadzeniu patroli i konwojowaniu[10].
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Czas trwania, dowódcy oraz liczebność Polskiej Wojskowej Jednostki Medycznej:
| Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Liczebność |
|---|---|---|---|---|
| I | 04.1992 | 04.1993 | płk dr Jerzy Banach | ok. 90 |
| II | 04.1993 | 04.1994 | płk dr Wolański |
Struktura organizacyjna I-XXV zmiany PKW UNIFIL:
- Dowództwo PKW – POLLOG (polski batalion logistyczny) (An-Nakura)
- Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych (Jwayya) – do 2002
- Zgrupowanie Pododdziałów Remontowych (Tibnin) – 1996-2002, od 2002 kompania remontowa
- Centralna Składnica Zaopatrzenia (An-Nakura)
- kompania medyczna (An-Nakura) – do 2005
- personel w HQ UNIFIL i MPCoy (An-Nakura}
Czas trwania, dowódcy, liczebność oraz struktura poszczególnych zmian:
| Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Liczebność |
|---|---|---|---|---|
| I | 04.1994 | 10.1994 | ok. 550 | |
| II | 10.1994 | 04.1995 | płk Kazimierz Adamski | |
| III | 04.1995 | 10.1995 | ||
| IV | 10.1995 | 04.1996 | płk Marek Ojrzanowski | |
| V | 04.1996 | 10.1996 | płk Andrzej Wesołowski | ok. 630 |
| VI | 10.1996 | 04.1997 | ||
| VII | 04.1997 | 10.1997 | płk Mirosław Staniszewski | |
| VIII | 10.1997 | 04.1998 | płk Marek Ojrzanowski | |
| IX | 04.1998 | 10.1998 | płk Mieczysław Spławski | |
| X | 10.1998 | 04.1999 | płk Andrzej Malinowski | |
| XI | 04.1999 | 10.1999 | płk Bolesław Czerwony | |
| XII | 10.1999 | 04.2000 | ppłk Grzegorz Kobusiński | |
| XIII | 04.2000 | 10.2000 | płk Zbigniew Garbarczyk | |
| XIV | 10.2000 | 04.2001 | płk Wojciech Lech | |
| XV | 04.2001 | 10.2001 | płk Zygmunt Siudak | ok. 600 |
| XVI | 10.2001 | 04.2002 | płk Jacek Witek | |
| XVII | 04.2002 | 10.2002 | ok. 500 | |
| XVIII | 10.2002 | 04.2003 | ppłk Andrzej Kupis | ok. 230 |
| XIX | 04.2003 | 10.2003 | ppłk Janusz Wiatr | |
| XX | 10.2003 | 04.2004 | ||
| XXI | 04.2004 | 10.2004 | ppłk Jerzy Szcześniak | |
| XXII | 10.2004 | 04.2005 | ||
| XXIII | 04.2005 | 10.2005 | ppłk Ryszard Jasik | |
| XXIV | 10.2005 | 04.2006 | ||
| XXV | 04.2006 | 10.2006 | ppłk Adam Dłużniewski |
Struktura organizacyjna XXVI-XXXI zmiany PKW UNIFIL:
- Dowództwo PKW – POLLOG (polski batalion logistyczny) (An-Nakura)
- Centralna Składnica Zaopatrzenia (An-Nakura)
- kompania manewrowa SPANBATT-u (Mardż Ujun) – od 2007
- personel w HQ UNIFIL i MPCoy (An-Nakura)
Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:
| Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Liczebność |
|---|---|---|---|---|
| XXVI | 10.2006 | 04.2007 | ppłk Adam Dłużniewski | ok. 320 |
| XXVII | 04.2007 | 10.2007 | ppłk Artur Dębczak | ok. 500 |
| XXVIII | 10.2007 | 01.2008 | ppłk Maciej Kłótka | |
| 01.2008 | 04.2008 | ppłk Krzysztof Kozaczuk | ||
| XXIX | 04.2008 | 10.2008 | ppłk Marek Sarnowski | |
| XXX | 10.2008 | 04.2009 | ppłk Krzysztof Kozaczuk | |
| XXXI | 04.2009 | 12.2009 | ppłk Piotr Walczak |
Struktura organizacyjna PKW UNIFIL od I zmiany:
- Dowództwo PKW (Bint Dżubajl)
- kompania manewrowa (Bint Dżubajl)
- personel w HQ UNIFIL i MPCoy (An-Nakura)
Struktura organizacyjna IRISHPOLBATT[11]:
Dowództwo i sztab IRISHPOLBATT (irlandzko-polski batalion operacyjny)
- kompania manewrowa A
- kompania manewrowa B
- kompania rozpoznawcza
- Batalionowa Grupa Wsparcia
łącznie ok. 600 żołnierzy ( ok. 360, ok. 220, 
ok. 15, 
ok. 10)[12]
Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:
| Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Wystawiająca | Liczebność |
|---|---|---|---|---|---|
| I[13] | 08.10.2019 | 30.07.2020 | ppłk Paweł Bednarz | 12 BZ: 3 bpzmot | ok. 230 |
| II[14] | 30.07.2020 | 02.03.2021 | mjr Maciej Jóźwiak | 12 BZ: 3 bpzmot | |
| III[15] | 02.03.2021 | 23.09.2021 | ppłk Daniel Kowalewski | 12 BZ: 2 bpzmot | |
| IV[15] | 23.09.2021 | 25.03.2022 | ppłk Radosław Lewandowski | 12 BZ: das | |
| V[16] | 25.03.2022 | 24.09.2022 | ppłk Tomasz Kłonowski | 12 BZ: 3 bpzmot | |
| VI[16] | 24.09.2022 | 25.03.2023 | ppłk Tomasz Panek | 12 BZ: daplot | |
| VII[17] | 25.03.2023 | 24.09.2023 | ppłk Damian Kidawa | 17 BZ: 1 bpzmot | |
| VIII[18] | 24.09.2023 | 24.03.2024 | ppłk Radosław Wujda | 10 BKPanc: 10 bz | |
| IX[19] | 24.03.2024 | 21.09.2024 | ppłk Dawid Butlak | 17 BZ: 2 bpzmot | |
| X[20] | 21.09.2024 | ppłk Michał Fabiszewski | 10 BKPanc: 1 bcz |
Ponadto Polak, w randze zastępcy Sekretarza Generalnego ONZ, piastował funkcję dowódcy (Force Commander) UNIFIL, w stopniu generała dywizji (Major General). Był to:
- 1995–1997: gen. bryg. dr Stanisław Woźniak
Odznaczenia za udział w kontyngencie
[edytuj | edytuj kod]-
Baretka Medalu ONZ za misję UNIFIL -
Baretka Medalu pamiątkowego PKW Liban (2023)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ciechanowski 2010 ↓, s. 120-123.
- ↑ Ciechanowski 2010 ↓, s. 126-133.
- ↑ Ciechanowski 2010 ↓, s. 133-136.
- ↑ Ciechanowski 2010 ↓, s. 132-133.
- ↑ Wojenna służba POLLOG w Libanie. Wojsko Polskie.
- ↑ Polskie wojsko kończy udział w misji ONZ w Libanie. gazeta.pl.
- ↑ Polegli w Libanie. wojsko-polskie.pl. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ DECYZJA Nr 237/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 4 września 2002 r. w sprawie przejęcia sztandaru, dziedzictwa tradycji, imienia patrona oraz dorocznego Święta Wojskowego Centrum Szkolenia dla potrzeb Sił Pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych przez Ośrodek Szkolenia na potrzeby Sił Pokojowych w Kielcach.
- ↑ Około 200 polskich żołnierzy pojedzie jesienią do Libanu. Powrót na misje pokojowe ONZ. Defence24. [dostęp 2019-01-08].
- ↑ Polscy żołnierze rozpoczynają misję w Libanie. Ministerstwo Obrony Narodowej. [dostęp 2019-01-08].
- ↑ UNIFIL map. UN. [dostęp 2023-07-30]. (ang.).
- ↑ UNIFIL troop-contribution countries. UNIFIL. [dostęp 2023-07-30]. (ang.).
- ↑ Kalendarium wydarzeń 2019 – zmiany organizacyjne. Jednostki Wojskowe. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ Kalendarium wydarzeń 2020 – zmiany organizacyjne. Jednostki Wojskowe. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ a b Kalendarium wydarzeń 2021 – zmiany organizacyjne. Jednostki Wojskowe. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ a b Kalendarium wydarzeń 2022 – zmiany organizacyjne. Jednostki Wojskowe. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ Kalendarium wydarzeń 2023 – zmiany organizacyjne. Jednostki Wojskowe. [dostęp 2023-07-12]. (pol.).
- ↑ Przekazanie dowodzenia w PKW UNIFIL. Wojsko Polskie. [dostęp 2023-09-30].
- ↑ VIII zmiana PKW UNIFIL przekazała stery. Wojsko Polskie. [dostęp 2024-03-25].
- ↑ Zmiana warty w PKW Liban [online], polska-zbrojna.pl [dostęp 2024-11-25].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990-1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
- Czesław Marcinkowski: Wojsko Polskie w operacjach międzynarodowych na rzecz pokoju. Warszawa: Wydawnictwo M.M., 2005. ISBN 83-89710-25-0.
- Polskie cedry. [dostęp 2009-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-08)]. (pol.).