Władcy Chorwacji
Wczesne średniowiecze
[edytuj | edytuj kod]Książęta Księstwa Dolnopanońskiego (Chorwacji Posawskiej lub Panońskiej)
[edytuj | edytuj kod]| Okres panowania | Imię władcy | Wizerunek | Rodzice | Informacje dodatkowe |
|---|---|---|---|---|
| ok. 810 – 823[1][2] | Ljudevit | 
|
N/N | Zginął po upadku powstania Słowiańskiego przeciwko Frankom. |
| ok. 829 – ok. 838[1] | Ratimir | N/N | ||
| ok. 880 – ok. 897/898[1][3] | Braslav | N/N | Ostatni znany władca Księstwa Dolnopanońskiego. |
Książęta Chorwacji Dalmatyńskiej
[edytuj | edytuj kod]| Okres panowania | Imię władcy | Wizerunek | Rodzice | Informacje dodatkowe |
|---|---|---|---|---|
| II poł VIII w.[1]/
początek IX w.[4] |
Wyszesław
(Višeslav) |
|
N/N | Władca znany jedynie z inskrypcji na tzw. Chrzcielnicy Wyszesława. Nie jest pewne kiedy ani nad jakim ludem i terytorium panował. |
| II poł. VIII w./początek IX w. – 820/821[1][5] | Borna | 
|
N/N | Pierwszy potwierdzony źródłowo książę Chorwacji Dalmatyńskiej[6]. |
| ok. 820 – ok. 835[1] | Władysław (Vladislav) | N/N | Najprawdopodobniej bratanek Borny[7]. | |
| ok. 835[1][8]/839[9] – | Misław
(Mislav) |
N/N | ||
| Trpimirowicze | ||||
| ok. 845[10][11]/852[12] – | Trpimir I | 
|
N/N | Założyciel dynastii Trpimirowiczów. Pierwszy władca mianujący się tytułem księcia Chorwatów (łac. Chroatorum dux). |
| 864 – 864[13] | Zdesław
(Zdeslav) |
Trpimir I, ? | Usunięty z tronu przez Domagoja. | |
| Domagojewicze | ||||
| 864[14][15] – ok. 876[14] | Domagoj | 
|
N/N | Protoplasta dynastii Domagojewiczów; władca z plemienia Neretwian. |
| ok. 876 – 878[1] | Nieznany z imienia syn Domagoja
(zwany Ilijko) |
Domagoj, ? | ||
| Trpimirowicze | ||||
| 878 – 879[16][17][1] | Zdesław
(Zdeslav) |
Trpimir I, ? | Przywrócony. | |
| Domagojewicze | ||||
| 879[18][17] – | Branimir | 
|
N/N | |
| Trpimirowicze | ||||
| ok. 888[19]/892[20][11] – | Muncimir
(Mutimir) |
Trpimir I, ? | Młodszy brat Zdesława. | |
| ok. 910[21][11]/914[20] – | Tomisław
(Tomislav) |
|
N/N | Chorwacka tradycja uznaje go za pierwszego króla i władcę całego, zjednoczonego terytorium chorwackiego, jednak brak na to dowodów naukowych. |
Królestwo Chorwacji (925–1102)
[edytuj | edytuj kod]| Okres panowania | Imię władcy | Wizerunek | Rodzice | Informacje dodatkowe |
|---|---|---|---|---|
| Trpimirowicze | ||||
| ok. 910/914 – ok. 928/930 | Tomisław
(Tomislav) |
|
N/N | |
| ok. 925[22] – ok. 935[1] | Trpimir II | N/N | ||
| ok. 935 – 945[23][1][13] | Krzesimir I
(Krešimir I) |
Trpimir II (?), ? | Nie ma pewności, czy pomiędzy Krzesimirem I i jego poprzednikami z dynastii Trpimirowiczów istniały więzy krwi. Być może dał on początek nowej dynastii – Krzesimirowiczów[23]. | |
| 945 – 949[13][23][1] | Mirosław
(Miroslav) |
Krzesimir I[24], ? | ||
| 949 – 969[25][26][11] | Michał Krzesimir II
(Mihajlo Krešimir II) |
Krzesimir I[25], ? | Pierwszy władca Chorwacji noszący chrześcijańskie imię; brat Mirosława[25]. | |
| 969 – 997[27][28][29] | Stefan Držislav | Michał Krzesimir II, Helena z Zadaru[28] | ||
| ok. 997 – ok. 1000[30][29][13] | Świętosław Suronja
(Svetoslav Suronja) |
Stefan Držislav[30], ? | Niektórzy historycy uznają jego syna, Stefana, za protoplastę linii bocznej dynastii Trpimirowiczów – Svetoslaviciów. Najstarszy z trzech synów Stefana Držislava (obok Krzesimira III i Gojsława I)[30]. Został obalony przez braci[31]. | |
| ok. 1000 – 1020[32][29][13] | Gojsław I
(Gojslav I) |
Stefan Držislav[32], ? | Rządził wspólnie z bratem Krzesimirem III[32]. | |
| ok. 1000 – 1030[31][13][11] | Krzesimir III
(Krešimir III) |
Stefan Držislav[31], ? | ||
| ok. 1030 – 1058[33][11][34] | Stefan I
(Stjepan I) |
Krzesimir III[33], ? | ||
| ok. 1058 – ok. 1074[35][11][34] | Piotr
Krzesimir IV (Petar Krešimir IV) |
|
Stefan I[35], ? | Brat Gojsława II[33]. |
| 1075 – 1089[36][37][11] | Dymitr Zwonimir
(Dmitar Zvonimir) |
|
N/N | Niektórzy historycy uznają go za jednego z potomków Świętosława Suronji i kontynuatora linii Svetoslaviciów[36]. |
| 1089 – 1090[38][39] | Stefan II
(Stjepan II) |
Gojsław II[38], ? | Ostatni przedstawiciel dynastii Trpimirowiczów[38]. | |
| Svačiciowie/Snačiciowie | ||||
| ok. 1093 – | Piotr Svačić/Snačić
(Petar Svačić/Snačić) |
|
N/N | Ostatni władca Królestwa Chorwacji o nieznanym pochodzeniu; zginął walcząc przeciwko Węgrom[40]. |
Unia z Węgrami (1102–1918)
[edytuj | edytuj kod]Od 1097/1102 Królestwo Chorwacji połączono unią z Królestwem Węgier. Trwała ona do upadku Austro-Węgier w 1918 r.
Władcę w Chorwacji reprezentował ban (wicekról).
Niepodległe Państwo Chorwackie (1941–1943)
[edytuj | edytuj kod]Dynastia sabaudzka
[edytuj | edytuj kod]| # | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Urodzony | Zmarł | Od | Do | ||||
| 16 | Tomisław II Sabaudzki | 
|
9 marca 1900 Turyn |
29 stycznia 1948 Buenos Aires |
18 maja 1941 | 31 lipca 1943 | Emanuel Filiberto d’Aosta Helena Orleańska |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Pavličević 2004 ↓, s. 565.
- ↑ Ljudevit Posavski. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-04].
- ↑ Braslav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-04].
- ↑ Višeslav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ Borna. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ Kurnatowska 1977 ↓, s. 48.
- ↑ Salamon 2005 ↓, s. 416.
- ↑ a b Mislav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b Czerwiński 2020 ↓, s. 65.
- ↑ a b Trpimir I. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b c d e f g h i j k Wasilewski i Felczak 1985 ↓, s. 506.
- ↑ a b Czerwiński 2020 ↓, s. 66.
- ↑ a b c d e f g John E. Morby, Dynastie świata. Przewodnik chronologiczny i genealogiczny., Kraków: Wydawnictwo Znak, 1994, ISBN 83-7006-274-1.
- ↑ a b Domagoj. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ Czerwiński 2020 ↓, s. 67.
- ↑ Zdeslav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b c Czerwiński 2020 ↓, s. 69.
- ↑ a b Branimir. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b Muncimir. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b c d Czerwiński 2020 ↓, s. 71.
- ↑ a b Tomislav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-02].
- ↑ Trpimir II. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Krešimir I. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Miroslav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Mihajlo Krešimir II. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Czerwiński 2020 ↓, s. 82.
- ↑ Czerwiński 2020 ↓, s. 20.
- ↑ a b Držislav, Stjepan. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Pavličević 2004 ↓, s. 566.
- ↑ a b c Svetoslav Suronja. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Krešimir III. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Gojslav. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b c Stjepan I. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b Czerwiński 2020 ↓, s. 83.
- ↑ a b Petar Krešimir IV. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ a b Zvonimir. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Czerwiński 2020 ↓, s. 86.
- ↑ a b c Stjepan II. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Wasilewski i Felczak 1985 ↓, s. 52.
- ↑ a b Petar. Hrvatska enciklopedija [online], enciklopedija.hr [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Czerwiński 2020 ↓, s. 88.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dragutin Pavličević: Historia Chorwacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004. ISBN 83-232-1357-7.
- Maciej Czerwiński: Chorwacja. Dzieje, kultura, idee. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2020. ISBN 978-83-66419-09-4.
- Tadeusz Wasilewski, Wacław Felczak: Historia Jugosławii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1985. ISBN 83-04-01638-9.
- Maciej Salamon: Chorwacja. W: Wielka Historia Świata. T. 4. Kształtowanie średniowiecza. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 413-423. ISBN 83-85719-85-7.
- Zofia Kurnatowska: Słowiańszczyzna południowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.