Zenon Prętczyński

Zenon Prętczyński
Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1926 ; Kamień
Narodowość	polska
	Praca
Styl	realizm socjalistyczny; modernizm
Budynki	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zenon Prętczyński (ur. 4 stycznia 1926 w Kamieniu) – polski architekt i urbanista związany z Wrocławiem, przedstawiciel realizmu socjalistycznego i modernizmu.

Życiorys

Był synem stolarza Ignacego Prętczyńskiego i jego żony Marianny, mieszkających w Kamieniu koło Kalisza. W 1938 rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu, którą musiał przerwać ze względu na wybuch II wojny światowej (1939–1945). Po zakończeniu wojny naukę kontynuował w Państwowym Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, w którym w 1947 złożył egzamin dojrzałości^[1], pracując jednocześnie jako główny projektant w fabryce "Haft Kaliski" Lucjana Sawickiego^[2]. W latach 1947–1951 studiował architekturę na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej.

Po ukończeniu studiów pracował w latach 1952–1954 w Centralnym Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego, w jego oddziale wojewódzkim we Wrocławiu^[3]. Następnie w latach 1954–1965 pracował w zespole architektów Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Ogólnego „Miastoprojekt” we Wrocławiu, gdzie specjalizował się w budownictwie szkolnym^[3]. W latach 1965–1971 pełnił funkcję zastępcy kierownika wydziału architektury Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu. W latach 1971–1979 ponownie pracował w „Miastoprojekcie”^[3].

Jest autorem licznych projektów szkół, domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej na terenie Wrocławia oraz Dolnego Śląska i innych województw. Z powodzeniem brał udział w konkursach architektonicznych, w tym także za granicą; m.in. wziął udział w konkursie na opracowanie planu architektoniczno-urbanistycznego zabytkowego Śródmieścia w Kaliszu. Za swoje osiągnięcia nagradzany był odznaczeniami: w 1960 odznaką „Budowniczy Wrocławia”, w 1970 „Zasłużony dla Budownictwa Dolnego Śląska”, w 1980 „Architekt z Prawem Twórcy”, w 1987 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1996 Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Wrocławia.

Jest także autorem wspomnień i biografii architektów związanych z Wrocławiem. Wydał Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947–1952) (2005), Pamięci architektów wrocławskich 1945–2005 (2010) i Opowieść kaliska (2019).

Dorobek twórczy

Projekty

1954-1956 – projekt urbanistyczny odbudowy ze zniszczeń wojennych wrocławskiego Starego Miasta i Ostrowa Tumskiego (w zespole kierowanym przez Tadeusza Kozaczewskiego)
1964 – koncepcja zagospodarowania placu Feliksa Dzierżyńskiego we Wrocławiu (obecnie plac Dominikański) jako współautor
1968 – Chopinowska Sala Koncertowa na 400 miejsc w Dusznikach-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem)
1984 – szkoła podstawowa 16-izbowa z przedszkolem w Kamieniu koło Kalisza (wraz z Agnieszką Prętczyńską-Czaplińską i Maciej Czaplińskim)
1986 – Wojewódzkie Centrum Sportowe ze szkołą w Jeleniej Górze

Realizacje

1955 – Dom towarowy przy ul. 1 Maja w Opolu
1957 – Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa we Wrocławiu (w zespole kierowanym przez Romana Tunikowskiego)
1957 – Szkoła Podstawowa nr 84 im. Obrońców Pokoju przy ul. Górnickiego we Wrocławiu
1966 – Technikum Mechaniczne przy ul. Wojska Polskiego w Oleśnicy
1967 – Technikum Mechaniczne z warsztatami i internatem przy ul. gen. W. Sikorskiego w Świdnicy
1977 – budynek mieszkalno-usługowy z garażami podziemnymi przy ul. Kopernika w Jeleniej Górze
1978 – osiedle mieszkaniowe przy ul. gen. Grota-Roweckiego w Strzelinie
1980 – kościół pw. św. Wawrzyńca przy ul. Bujwida we Wrocławiu
1985 – dom parafialny im. Jana Pawła II przy ul. Wolności w Bielawie (wraz z Agnieszką Prętczyńską-Czaplińską i Maciej Czaplińskim)
1987 – dom parafialny przy ul. Sudeckiej we Wrocławiu
1995 – budynek Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Muzealnej w Jeleniej Górze

W latach 1958-1970 osiem szkół podstawowych we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Domy jednorodzinne przy ul. Grota-Rroweckiego 1, Ametystowej 5 i Karmelkowej 16a we Wrocławiu.

Wyróżnienia i nagrody w konkursach

1955 – zespół zabudowań Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (współautor) I nagroda
1962 – centrum Opola (wraz z Romanem Tunikowskim) I nagroda
1964 – plac Społeczny we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Romanem Tunikowskim) III nagroda i wyróżnienie I stopnia
1968 – amfiteatr w Lądku-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem) I nagroda realizacyjna
1975 – plac Wyzwolenia w Bečeju w Jugosławii (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) I nagroda realizacyjna
1977 – zagospodarowanie przestrzenne Zgorzelca i Görlitz (wraz z Kazimierzem Oziewiczem) wyróżnienie specjalne
1977 – Wojewódzkie Centrum Usługowo-Dyspozycyjne miasta Wałbrzycha I nagroda realizacyjna
1985 – Pomnik Powrotu Ziem Odzyskanych do Macierzy we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) wyróżnienie I stopnia

Galeria

Szkoła Tysiąclecia nr 84 im. Obrońców Pokoju

Fasada
Główne wejście
Sala gimnastyczna
Elewacja
Wnętrze korytarza

Inne

Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa fragment
kościół pw. św. Wawrzyńca we Wrocławiu

Przypisy

↑ 100 lat „Kościuszki” : Szkoła Handlowa, Gimnazjum i Liceum im. Tadeuszka Kościuszki w Kaliszu : 1905–2005. Aneta Kolańczyk (red.). Kalisz: „Edytor”, 2005, s. 403. ISBN 83-922394-2-3.
↑ Zenon Włodzimierz Prętczyński. Moje spotkania z Kaliszem. „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego "Kalisia"”. III, s. 104, 2013/2014. Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia". ISSN 2391-4351. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red. naukowa). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000, s. 674. ISBN 83-7023-749-5.

Bibliografia

Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011, s. 1010-1011.

Marcin Galant: Wystawa „Jubileuszowy 60-letni przegląd dokonań Zenona Prętczyńskiego – architekta z prawem twórcy”. mbp.kalisz.pl. [dostęp 2016-06-03].

[1] 100 lat „Kościuszki” : Szkoła Handlowa, Gimnazjum i Liceum im. Tadeuszka Kościuszki w Kaliszu : 1905–2005. Aneta Kolańczyk (red.). Kalisz: „Edytor”, 2005, s. 403. ISBN 83-922394-2-3.

[2] Zenon Włodzimierz Prętczyński. Moje spotkania z Kaliszem. „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego "Kalisia"”. III, s. 104, 2013/2014. Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia". ISSN 2391-4351. (pol.).

[EW-3] Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red. naukowa). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000, s. 674. ISBN 83-7023-749-5.

[1]

[2]

[3]