Związek Achajski

Związek Achajski w 150 r. p.n.e.

Związek Achajski – sojuszniczy związek państw (symmachia) greckich, powstały około 281 p.n.e. z inicjatywy czterech miast położonych w zachodniej części Achai: Dyme, Patraj, Tritai i Faraj.

W szczytowym okresie sojusz obejmował 10 miast; nie posiadał stałej stolicy, obrady zgromadzenia członków odbywały się przy sanktuarium Zeusa Amariosa koło Ajgion.

Ustrój

Wszystkie miasta, podobnie jak wszyscy obywatele Związku, mieli równe prawa. Na czele tej symmachii stało dwóch przywódców, a od 256 p.n.e. tylko jeden, zwany strategiem. Wraz z dziesięcioma demiurgami wybieranymi corocznie, tworzyli radę (synedrion), która zajmowała się sprawami Związku i przewodniczyła na zgromadzeniach ogólnych, zwoływanych w kwestiach wojny i pokoju. Rozstrzyganie najważniejszych spraw politycznych należało do zgromadzenia synkletos, w sprawach mniejszej wagi zwracano się do zgromadzenia zwanego synodos (σύνοδος), które zbierało się kilka razy w roku.

Dzieje

Znaczenie tego przymierza znacznie wzrosło po przystąpieniu do niego Sykionu. W jego ślady poszły Megalopolis, Korynt, Megara i inne miasta Arkadii. W 245 p.n.e. na czele Związku stanął Aratos z Sykionu i sojusz achajski przejściowo stał się największą potęgą polityczną Grecji. W latach 251–224 p.n.e. doprowadził do usunięcia kontroli Macedończyków na Peloponezie.

Przeciwko Związkowi podjęła wojnę rywalizująca z nim Sparta, a jej król Kleomenes III zadał wojskom sojuszu dotkliwe klęski. W zamian za przyjęcie garnizonu macedońskiego do twierdzy korynckiej Aratos uzyskał pomoc od króla Macedonii Antygonosa Dosona, ostatecznie w 222 p.n.e. pokonując Spartan pod Sellazją.

Podczas pierwszej wojny macedońskiej państwa związku stały po stronie Macedonii przeciwko Rzymianom, ale już w drugiej wojnie macedońskiej, w roku 198 p.n.e. sprzymierzyły się z Rzymem przeciwko Macedonii. Związek Achajski podejmował jeszcze próby powrotu do samodzielnej polityki, co spotkało się z rzymskimi sankcjami w roku 167 p.n.e. Dwadzieścia lat później (147 p.n.e.) sojusz rozpoczął wojnę z Rzymem w próbie uwolnienia się od zależności. W następnym roku został jednak pokonany i rozwiązany, a Achaja stała się prowincją rzymską.

Zdaniem większości badaczy ustrój Związku Achajskiego stanowił inspirację dla twórców konstytucji Stanów Zjednoczonych.

Zobacz też

• Związek Etolski
• Ateński Związek Morski
• Związek Peloponeski
• Związek Koryncki
• Związek Helleński
• Związek Beocki

Bibliografia

• Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968