Mikołaj
Mikołaj (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
- (1.1) imię męskie; zob. też Mikołaj w Wikipedii
- (1.2) rel. Święty Mikołaj
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik Mikołaj Mikołajowie dopełniacz Mikołaja Mikołajów celownik Mikołajowi Mikołajom biernik Mikołaja Mikołajów narzędnik Mikołajem Mikołajami miejscownik Mikołaju Mikołajach wołacz Mikołaju Mikołajowie depr. M. i W. lm: (te) Mikołaje[1][2]
- przykłady:
- (1.1) Mam na imię Mikołaj i jestem kuratorem z podwarszawskiej miejscowości.
- (1.1) Mikołaj Kopernik był wybitnym astronomem, który „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, (…)”.
- (1.1) W Kościele katolickim na 6 grudnia przypada wspomnienie św. Mikołaja z Myry, patrona dzieci, ubogich, kancelistów parafialnych, piekarzy, podróżnych, żeglarzy, panien pragnących wyjść za mąż, uczonych i studentów.
- (1.1) Mikołajowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 6 grudnia, a także 10 września.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Święty Mikołaj • pan Mikołaj • brat / kuzyn / wujek / dziadek Mikołaj • mężczyzna imieniem (o imieniu) Mikołaj • święty / błogosławiony Mikołaj • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Mikołaj • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Mikołaj • otrzymać / dostać / przybrać imię Mikołaj • dzień imienin / imieniny Mikołaja • na Mikołaja (o dniu)
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Mikołajowa ż, Mikołajówna ż, Mikołajostwo lm mos, mikołaj mos/mrz, mikołajek mos/mzw, mikołajka ż, mikołajki lm nmos, Mikołajki nmos, Mikołajów mrz, Mikołajówka ż, Mikołajew mrz, Mikołów mrz, mikołajowość ż, mikołajkowość ż, mikołajczykowskość ż, mikołajskość ż
- przym. Mikołajowy, Mikołajkowy, mikołajowy, mikołajkowy, mikołajski, mikołajecki, mikołajczykowski
- przysł. mikołajsko, mikołajczykowsko
- związki frazeologiczne:
- przysłowia: bieda w kraju, Mikołaju • jeśli święty Mikołaj lodu nie roztopi, długo będą w ręce chuchać chłopi • na Mikołaja porzuć wóz, a zaprzęż sanie • na świętego Mikołaja ciekawość się podwaja: panny patrzą pod poduszki czy tam nie ma jakiej duszki, a chłopczyki wprzód macają, jaki towar dla się mają • na świętego Mikołaja czeka dzieciąt cała zgraja: da posłusznym ciasteczko, złych przekropi rózeczką • na święty Mikołaj do butów wołaj • na święty Mikołaj dziewki z karczmy wywołaj / święty Mikołaj dziewki z karczmy wywoła • na święty Mikołaj radość dookoła • święty Mikołaj rządzi wilkami
- etymologia:
- (1.1) łac. Nicolaus < gr. Νικόλαος (Nikolaos)[5] < gr. νίκη + λαός (nike + laos)[5] → zwycięstwo + lud
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona
- tłumaczenia:
- (1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: Święty Mikołaj
- angielski: (1.1) Nicholas, Nick, Nicolas, Nikolas, Claus
- białoruski: (1.1) Мікалай m
- bułgarski: (1.1) Никола m, Николай m
- chorwacki: (1.1) Nikola m
- czeski: (1.1) Mikuláš m
- francuski: (1.1) Nicolas m
- górnołużycki: (1.1) Mikławš m
- hiszpański: (1.1) Nicolás m
- kaszubski: (1.1) Mikòłôj m
- kataloński: (1.1) Nicolau
- litewski: (1.1) Mikalojus m
- łaciński: (1.1) Nicolaus m
- niemiecki: (1.1) Nicolaus m
- nowogrecki: (1.1) Νικόλαος m
- portugalski: (1.1) Nicolau m
- rosyjski: (1.1) Николай m
- serbski: (1.1) Никола m
- słowacki: (1.1) Mikuláš m
- słoweński: (1.1) Nikolaj m
- starogrecki: (1.1) Νικόλαος m
- szwedzki: (1.1) Nikolaj w, Nikolaus w
- ukraiński: (1.1) Микола m
- wenecki: (1.1) Nicoła m
- węgierski: (1.1) Miklós
- wilamowski: (1.1) Mikołȧj m
- włoski: (1.1) Nicola m, Niccolò m
- źródła:
- ↑
Hasło „Mikołaj” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
- ↑ Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ 3,0 3,1 Jan Czubek, O apercepcji językowej, „Poradnik Językowy” nr 3/1902, s. 33.
- ↑ Mikołajka w: Rada Języka Polskiego.
- ↑ 5,0 5,1 Hasło „Mikołaj” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4.