wieniec
wieniec (język polski)
[edytuj]
- wymowa:
- IPA: [ˈvʲjɛ̇̃ɲɛt͡s], AS: [vʹi ̯ė̃ńec], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• i → j
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) wiązanka w kształcie kręgu upleciona z kwiatów, liści, gałązek lub kłosów
- (1.2) kolisty przedmiot albo kilka przedmiotów nawleczonych na coś, związanych lub splecionych, kilka osób lub zwierząt ustawionych na kształt koła
- (1.3) techn. zewnętrzna, obwodowa część koła np. zębatego lub tarczy
- (1.4) łow. poroże jelenia
- (1.5) bud. wzmacniający element konstrukcji wieńczący ją; zob. też wieniec (budownictwo) w Wikipedii
- (1.6) liter. popularna w starożytności forma, zbiór poetycki
- (1.7) meteorol. zjawisko optyczne zachodzące, gdy Słońce lub Księżyc są przesłonięte cienką warstwą chmur lub mgły; zob. też wieniec (zjawisko optyczne) w Wikipedii
- (1.8) kulin. rodzaj ciasta drożdżowego lub tortu w kształcie wieńca (1.1)
- odmiana:
- (1.1-8)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik wieniec wieńce dopełniacz wieńca wieńców celownik wieńcowi wieńcom biernik wieniec wieńce narzędnik wieńcem wieńcami miejscownik wieńcu wieńcach wołacz wieńcu wieńce
- przykłady:
- (1.1) Delegacja złożyła wieniec pod pomnikiem powstańców.
- (1.2) Pod okapem suszyły się wieńce grzybów.
- (1.2) Wokół leżącego na murawie bramkarza utworzył się wieniec zawodników.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) wieniec dożynkowy / wawrzynowy / pogrzebowy / poetycki • wieniec laurowy
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. wianeczek mrz, wianuszek mrz, wieńcówka ż, zwieńczenie n, wianek m, uwieńczanie n, uwieńczenie n, wieńczenie n, zwieńczanie n, zwieńczenie n, Wianki nmos, wianczarka ż
- czas. uwieńczać ndk., uwieńczyć dk., wieńczyć ndk., zwieńczać ndk., zwieńczyć dk.
- przym. wieńcowy
- przysł. wieńcowo
- związki frazeologiczne:
- ruciany wieniec • wieniec męczeński
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) wreath
- białoruski: (1.1) вянок m
- czeski: (1.1) věnec m
- duński: (1.1) krans w; (1.2) krans w
- esperanto: (1.1) krono
- francuski: (1.1) couronne ż, guirlande ż; (1.2) chapelet m, file ż, cercle m
- hiszpański: (1.1) corona ż, guirnalda ż; (1.2) ristra ż, sarta ż corro m, corrillo m, cerco m
- karaimski: (1.1) тышах
- łotewski: (1.1) vainags m
- niemiecki: (1.1) Kranz m; (1.2) Kranz m
- norweski (bokmål): (1.1) krans m
- norweski (nynorsk): (1.1) krans m
- nowogrecki: (1.6) στεφάνι n
- rosyjski: (1.1) вено́к m
- sanskryt: (1.1) आपीड m
- szwedzki: (1.1) krans w
- ukraiński: (1.1) віно́к m
- wilamowski: (1.1) kranc m, kraonc m; (1.2) kranc m, kraonc m
- źródła:
- ↑ A. Brückner, Słownik etymologiczny, za: Magdalena Ancypo‐Szeloch, „Cały mój majątek: wianeczek i kosa”. Stereotyp wianka w pieśniach ludowych powiatu sokólskiego, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 13.