1787.

Ovo je članak o godini 1787.

Godina 1787 (MDCCLXXXVII) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po julijanskom kalendaru.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1750-e  1760-e  1770-e  – 1780-e –  1790-e  1800-e  1810-e
Godine:	1784 1785 1786 – 1787 – 1788 1789 1790

Potpisivanje Ustava SAD.

1787.. po kalendarima

Gregorijanski	1787.. (MDCCLXXXVII)
Ab urbe condita	2540.
Islamski	1201–1202.
Iranski	1165–1166.
Hebrejski	5547–5548.
Bizantski	7295–7296.
Koptski	1503–1504.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1842–1843.
• Shaka Samvat	1709–1710.
• Kali Yuga	4888–4889.
Kineski
• Kontinualno	4423–4424.
• 60 godina	Yin Vatra Koza (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11787.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Jozefinizam: uvodi se administrativna i sudska reforma s ciljem centralizacije u Austrijskoj Nizozemskoj - nepopularno.
• početkom god. - Jozefinizam: nastava njemačkog jezika uvedena i u drugi razred osnovnih škola.
• 11. 1. - William Herschel otkriva prva dva Uranova mjeseca: Titaniju i Oberon.
• 13. 1. - Jozefinski kazneni zakonik je na snazi u habsburškim nasljednim zemljama (do 1803); ukinuta smrtna kazna (ali vraćena 1795).
• januar - La Pérouseova ekspedicija je prešla Pacifik i stigla u Makao (gde prodaju krzno sa Aljaske); veći deo godine su na obalama Azije (→ Laperuzov moreuz između Sahalina i Hokaida).
• 16. 1. - Lin Shuangwen započinje pobunu na Tajvanu: ubio je ćingovskog guvernera koji je prošle godine zabranio društvo Tiandihui i uhapsio Linove ujake; ustanak je ugušen sledeće godine.
• januar - jul - Putovanje carice Katarine Velike sa dvorom na Krim. Uz put joj se priključuje austrijski car Josif II (za ovo putovanje se vezuje legenda o Potemkinovim selima.

Februar/Veljača

• 4. 2. - Shaysova pobuna: Milicija države Massachusetts kraj grada Petersham razbija pobunjenike koji su pokušali zauzeti Springfieldsku oružarnicu.
• 13. 2. - Umro je Charles Gravier de Vergennes, francuski glavni kraljev ministar
• 22. 2. - U Francuskoj se okupila Skupština uglednika, prva od 1626 - ne prihvata prošlogodišnji Calonnov plan finansijske reforme.
• 27. 2. - Shaysova pobuna: Milicija države Massachusetts u gradu Sheffield razbija posljednju organiziranu grupu pobunjenika.

Mart/Ožujak

• 3. 3. - Mletački dužd Pavle Rajnerije šalje dukal generalnom providuru u Zadru, Anđelu Memu, kojim se dozvoljava sklapanje mešovitih brakova između pravoslavnih i katolika.

April/Travanj

• 8. 4. - Luj XVI smenio ministra finansija Callonna.
• 15. 4. - Tokugawa Ienari je novi šogun Japana (do 1837).
• 21. 4. - Vreme patriota u Holandiji: Patrioti imaju prevlast u Amsterdamu.
• proleće - Ponovo je učestalo emigriranje iz Srbije u Austriju, među njima je i Koča Anđelković.
• proleće? - Nagoveštaj Brabantske revolucije: izbija "mala revolucija" u Austrijskoj Nizozemskoj, niz pobuna i nereda koje suzbijaju građanske milicije. Guverneri samovoljno ukidaju carske reforme 20. maja.

Maj/Svibanj

• 7. 5. - U Engleskoj je osnovana Nova crkva (Swedenborgijska).
• 9. 5. - Vreme Patriota: Bitka kod Jutphaasa je patriotski uspeh blizu važne ustave na kanalu kod Utrechta.
• 13. 5. - Iz Engleske kreće Prva flota, oko 1.400 ljudi na 11 brodova - dva mornarička, šest osuđeničkih transportera i dva teretna - kreću prema Novom Južnom Velsu, gde stižu sledećeg januara i osnivaju kažnjeničku koloniju.
• 15. 5. - Osnivanje Freetowna: bivši crni robovi stižu na prostor kraljevstva Koya Temne, gde, uz pomoć Komiteta za pomoć crnim siromasima, osnivaju Granville Town (naselje uništeno 1789, Freetown osnovan 1792).
• maj - Étienne Charles de Loménie de Brienne je novi francuski ministar finansija, kao i prvi kraljev ministar, navodi parlement-e da prihvate neke mere (slobodna unutrašnja trgovina, provincijske skupštine, zamena kuluka).
• maj - U Nizozemskoj republikanski Patrioti, inspirirani Američkom revolucijom, zauzimaju nekoliko gradova u pokušaju da svrgnu stadtholdera Willema V Oranjskog.
• 20 - 22. 5. - Glad ere Tenmei u Japanu: narod pljačka skladišta pirinča i prodavnice u Edu i Osaki.
• 20. 5. - Na putu prema Krimu, Katarina postavlja kamen temeljac Preobraženske saborne crkve u Jekaterinoslavu/Dnjepru, tada sedištu namesništva (vicekraljevstva) kojim upravlja Potemkin.
• 22. 5. - U Londonu je osnovano Društvo za ishođenje ukidanja trgovine robovima (postignuto 1807, a ropstvo ukinuto u brtanskim kolonijama 1833).
• 25. 5. - U Filadelfiji počinje Ustavna konvencija - konfederalni sustav treba mijenjati, savezna vlast je slaba.
• 25. 5. - Francuska Skuptšina uglednika je raspuštena u neuspehu, koji pripisuju uticaju Marije Antoanete (smena Kalona, Brijen je njen prijatelj itd.).

Jun/Juni/Lipanj

"Marija Antoaneta i njena deca" (Vigée Le Brun)

• jun - Carica Katarina je na Krimu. Odnosi sa Osmanskim carstvom su od ranije pogoršani, osećanja su sada uzburkana.
• 27. 6. - Edward Gibbon dovršio pisanje "Opadanja i pada Rimskog carstva" - prva tri toma su već objavljena 1776-81, ostala tri 1788-89.
• 28. 6. - Nizozemski Patrioti nakratko zaustavili princezu Wilhelminu, suprugu stadtholdera Willema Oranjskog i sestru pruskog kralja, na njenom provokativnom putovanju iz Nijmegena prema Hagu.

Jul/Juli/Srpanj

• 13. 7. - Kongres konfederacije SAD daje ordinansu kojom je osnovana Sjeverozapadna teritorija, prva organizirana inkorporirana teritorija SAD.
• 26. 7. - Osmanski ultimatum Rusiji: povlačenje iz Gruzije, kao i konzula iz Bukurešta i Jaša - Rusija odbija.

Avgust/August/Kolovoz

Maksimilijan Vrhovac

• 6. 8. - Pariski parlement prinuđen (lit de justice) da registruje nove poreske zakone; nakon što on to proglasi nelegalnim, kralj ga raspusti i pošalje u Troyes.
• 10. 8. - Mozart je napisao serenadu "Mala noćna muzika" (objavljena tek 1827).
• kolovoz - Maksimilijan Vrhovac izabran za biskupa u Zagrebu (1788-1827).
• 18. 8. - Francuski parlamenatarci su proterani u Troyes, pošto nisu želeli potvrditi neke mere (markarina, nova opšta zemljarina) - vraćaju se u Pariz nakon što su usvojili direktne poreze na sve vidove prihoda.
• 22. 8. - John Fitch je prikazao parobrod Perseverance, sa veslima, na rijeci Delaware, pred delegatima Ustavne konvencije.
• 24. 8. - Rusko-turski rat: Osmansko Carstvo, nastojeći povratiti teritorije izgubljene Kučuk-kanardžijskim mirom, objavljuje rat Rusiji. Britanski i francuski ambasadori daju podršku Porti.
  • Sljedeće godine se priključuje i Austrija. Na obaveštajnoj službi u Srbiji rade kapetan Mihailo Mihaljević, major Liederskorn, zastavnik Miteser i drugi oficiri.

Septembar/Rujan

• 13. 9. - Pruske trupe ulaze u Nizozemsku kako bi intervenirale na strani stadtholdera Willema V; nakon nekoliko tjedana su Patrioti poraženi, a preko 40.000 bježi u Francusku (znamenita Brandenburška vrata podignuta su 1788-91 u spomen na ovu pobjedu).

Datumi ratifikacije Ustava SAD po državama

• 17. 9. - Ustavna konvencija u Philadelphiji donosi Ustav SAD, koji mijenja Članke o konfederaciji i SAD od konfederacije mijenja u federaciju.
  • Potrebno je da devet od 13 država ratificira ustav kako bi stupio na snagu, što je postignuto do juna.
• 20. 9. - Stadtholder se vratio u Hag.
• 20 - 25. 9. - Ruska kampanja na Anapu: odbili su ih kavkaski ratnici na čelu sa Šejh Mansurom (→ Pokret šejha Mansura).
• 30. 9. - Američki kapetani Robert Gray i John Kendrick su krenuli iz Bostona prema severozapadnoj obali Amerike, kako bi trgovali krznom sa Kinom (Gray će obaviti prvu američku cirkumnavigaciju 1790).

Oktobar/Listopad

• 10. 10. - Amsterdam se predao Prusima.
• 12. 10. (1. 10. po j.k.) - Bitka kod Kinburna u delti Dnjepra je ruska pobeda nad Turcima. Ruski komandant Aleksandar Suvorov je ranjen i odlikovan ordenom sv. Andrije.
• oktobar - Janjičari pohvatali i pobili "priličan broj" Srba koji su pokušali da emigriraju iz Srbije u Austriju. Emigracija se nastavlja, spremali su se čak i kaluđeri Studenice, sa moštima sv. Simeona.
• 27. 10. - U New Yorku objavljen prvi od Federalističkih spisa, znamenite serije anonimnih eseja (čiji su autori Alexander Hamilton, James Madison i John Jay), a čija je svrha uvjeriti javnost države New York da prihvati ratifikaciju novog Ustava.
• 29. 10. - Praizvedba Mozartove opere Don Giovanni u Pragu.

Novembar/Studeni

• 7. 11. - Luj XVI potpisuje Versajski edikt - daje građanska prava nekatolicima, ali ne i politička, niti javnu službu (registrovan u Pariskom "parlamentu" u januaru).
• 20. 11. - Vojvoda od Orleana privremeno proteran zbog glasne opozicije.
• 28. 11. - U Versaju je potpisan ugovor po kome lord Nguyễn Ánh (budući car Vijetnama Gia Long) daje koncesije i trgovačka prava Francuzima u zamenu za vojnu pomoć (ali guverner Pondišerija odbija pomoći, pa biskup Pierre Pigneau de Behaine sam organizira snage).

Decembar/Prosinac

• 2/3. 12. - Pokušaj austrijskog zauzimanja Beograda, na čelu sa gen. Alvinczijem, uz pomoć Srba u gradu - oluja je razbila lađe. Od Srba koji su prebegli u Srem stvoren je pod zapovedništvom kap. Mihaila Mihaljevića prvi frajkor. Radič Petrović će dobiti čin kapetana. Još jedan pokušaj u januaru takođe nije uspeo (Vuk Karadžić pominje da su Radič i dr. dogovorili sa Austrijancima da će otvoriti grad, ali ovi su zalutali u magli).
• 3. 12. - James Rumsey demonstrira parobrod sa vodenim mlazom na Potomku kod Shepherdstowna.
• 6. 12. - La Pérouseova ekspedicija je na Samoi: u sukobu sa domorocima 11-tog stradalo je 12 ljudi, uključujući komandanta jednog od brodova.
• 7. 12. - Delaware je prva američka država koja ratificira Ustav SAD.
• 8. 12. - Franjevci su osnovali misiju La Purísima, jedanaestu u Gornjoj Kaliforniji, kod kasnijeg Lompoka.
• 12. 12. - Pennsylvania je druga američka država koja ratificira Ustav SAD.
• decembar, polovinom - Seljani Žarkova, Železnika i Ostružnice masovno prebegli preko Save - Turci pojačavaju teror, posekli su 65 ljudi, prete rođacima prebeglih.
• 18. 12. - New Jersey je treća američka država koja ratificira Ustav SAD.
• 23. 12. - Britanski pomorac William Bligh isplovljava na znamenitu ekspediciju na Tahiti na mornaričkom brodu HMS Bounty - misija je da se hljebovac sa Tahitija prenese na Karibe, gdje bi služio kao jeftina hrana robovima.
• krajem godine - Pošto se Kara-Hasan vratio u Beograd, Deli-Ahmed je nadjačan i proteran iz grada, nakon što je dve godine bio nezvanični gospodar.
• krajem godine - Pošto je Crnu Goru ove godine pogodila "strašna glad", guvernadur Radonjić piše austrijskom (vice-)kancelaru Kobenclu, moli za pomoć, osim gladi pominje i bojeve "svaki dan".

Kroz godinu

"Goethe u Rimskoj Kampanji" (Tischbein)

• 1785-87 - Tzv. Jozefinski popis žiteljstva u Ugarskoj i Hrvatskoj, praćen nemirima i nasiljem - prvi put je popisano cjelokupno stanovništvo.
• U Vojnoj krajini uveden kantonski sistem, kako bi se uprava (kanton) odvojila od vojnih poslova (regimenta) - ukinut 1800. zbog sukoba kompetencija. Ukinut je veći broj vojnih komuniteta, jer mnogi su bili obična sela.
• Prvi put je u dubrovačko Malo vijeće izabran pripadnik nove vlastele.
• U mletačkom Zadru je osnovana Ekonomsko-poljoprivredna akademija.
• Promet ljudi i robe između Beograda i Zemuna je veliki, skelarina se daje u zakup za 15.000 forinti godišnje.
• Mahmud-paša Bušatlija uz pomoć Malisora porazio sultanovu vojsku kod Skadra. Razbijena je i vojska iz Bosne, ali on je popularan u toj zemlji.
• Prvo izdanje Palasovog ruskog Uporednog rečnika, srpski je predstavljen mešavinom sa ruskim, što je ispravljeno u drugom izdanju.
• Emanuilo Janković: prevedena drama "Tergovci" Karla Goldonija i naučni rad "Fizičeskoe sočinenie...". Jovan Muškatirović: "Pričte iliti po prostomu poslovice". Avram Mrazović: "Poučitelni magazin za decu".
• c. Jacques Charles je došao do Charlesovog zakona.
• Engleski kapetan George Dixon istražuje 1786. i '87. obale dan. Britanske Kolumbije i jugoistočne Aljaske; ove godine je otkrio Otočje kraljice Šarlote, dan. Haida Gwaii.
• Antoine Lavoisier je pretpostavio da je kvarc, ili kremen, oksid nekog elementa, ali nije ga mogao redukovati (Berzelius izolirao silicij 1824).
• Andrianampoinimerina je zavladao Kraljevstvom Merina na Madagaskaru (do 1810).
• Ernst Florens Friedrich Chladni: Entdeckungen über die Theorie des Klanges, gdje opisuje figure dobivene vibracijom čvrstih tijela.

Rođenja

• 1. 1. - Manuel José Arce, centralnoamerički državnik († 1847)
• 6. 3. - Joseph von Fraunhofer, njemački fizičar i izumitelj († 1826)
• 10. 3. - Francisco Martinez de la Rosa, španski književnik, političar i prvi moderni premijer († 1862)
• 11. 5. - Alfred I. zu Windisch-Graetz, habsburški feldmaršal († 1862)
• 17. 7. - Friedrich Krupp, osnivač firme Krupp († 1826)
• 24. 8. - James Weddell, moreplovac, lovac na foke († 1834)
• 4. 10. - François Guizot, francuski državnik, historičar († 1874)
• 6. 11. - Vuk Stefanović Karadžić, srpski jezički i pravopisni reformator († 1864)
• 18. 11. - Louis Daguerre, francuski umjetnik i hemičar († 1851)
• 20. 11. - Johann Nicolaus von Dreyse, pronalazač i proizvođač oružja († 1867)
• 21. 11. - Samuel Cunard, brodarski magnat († 1865)
• Jakob Lovrenčić, kajkavski književnik († 1842)
• c. Shaka Zulu, kralj Zulua († 1828)

Smrti

• 14. 1. - Joseph Friedrich von Sachsen-Hildburghausen, habsburški feldmaršal (* 1702)
• 13. 2. - Ruđer Bošković, matematičar i astronom (* 1711)
• 13. 2. - Charles Gravier de Vergennes, francuski glavni ministar (* 1719)
• 2. 4. - Thomas Gage, britanski general, bivši guverner Kvebeka i Masačusetsa (* 1718/19)
• 28. 5. - Leopold Mozart, njemačko-austrijski kompozitor (* 1719)
• 15. 11. - Christoph Willibald Gluck, njemački kompozitor i dirigent (* 1714)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

1787. na Wikimedijinoj ostavi