Prijeđi na sadržaj

Državni udar u Turskoj 1980.

Izvor: Wikipedija

Puč 12. septembra (turski: 12 Eylül Darbesi) je bio državni udar koji su u Turskoj izvele oružane snage prilikom čega je svrgnuta vlada premijera Sulejmana Demirela, a na vlast preuzeo Savjet nacionalne sigurnosti, odnosno vojna hunta na čelu sa načelnikom Generalštaba Kenanom Evrenom. Povod za puč je bila eskalacija političkog nasilja, kako od strane radikalne ljevice, tako i radikalne desnice (Sivi vukovi), od kojih je potonja uživala prešutnu podršku Demirelove vlade. Evrenov režim je, tvrdeći da nastoji zavesti red i mir, suspendirala dotadašnji Ustav, započela sa masovnim hapšenjima i dovođenjem zatvorenika pred vojne sudove, gdje su optuženici osuđeni na dugogodišnje zatvorske kazne, a nekoliko desetaka, pretežno ljevičara, osuđeno na smrt i pogubljeno. Brutalna represija je kratkoročno postigla cilj, te je Turska nakon mnogo godina dobila stabilnu vlast, te je pučistički režim, usprkos masovnih kršenja ljudskih prava, uživao podršku SAD, NATO-a i drugih saveznika iz Zapadnog bloka, dijelom zabrinutih zbog nedavnog sloma prozapadnog i proameričkog režima u susjednom Iranu. Za razliku od pučista koji su preuzeli vlast dvadeset godina ranije, Evren i njegova hunta su odlučili malo duže ostati na vlasti, te su, između ostalih, proveli niz ekonomskih reformi po preporukama MMF-a i uvođenja elemenata slobodnog tržišta i deregulacije u tursku ekonomiju. Godine 1982. je hunta donijela novi Ustav, koji je odobren na referendumu, a krajem 1983. je ponovno uspostavljena civilna vlast nakon parlamentarnih izbora gdje su pobijedila pristaše puča okupljene u Domovinsku stranku Turguta Özala.

U junu 2011. su turske vlasti protiv sudionika i voda puča pokrenule krivični postupak zbog ubistava i kršenja ljudskih prava. Evren i zrakoplovni general Tahsin Şahinkaya, jedini tada živući član hunte, su 2014. osuđeni na doživotni zatvor.

pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy