Kraljevstvo Ausan
| |||||||||||||||||||
Kraljevstvo Ausan (starojužnoarapski jezik: 
, arapski: أوسان, engleski: Awsan) [1], bila je jedna od antičkih jemenskih kraljevina uz obale Arapskog mora istočno od Adena.
Između 8. i 6. st. pne. nad Jemenom su dominirala šest tadašnjih kraljevstva; Minejsko, Kataban, Ausan, Hadramaut, Saba i Himjar koja su čas ratovala jedna protiv drugih, ili sklapala savezništva, a sve zbog kontrole nad karavanskim Putem tamjana i dominacije u lukrativnoj trgovini mirodijama.[2]
O Kraljevstvu Ausan se najmanje zna od svih antičkih kraljevstva Južne Arabije. Centar ove kraljevine prostirao se sjeveroistočno od današnjeg Adena, južno od Vadi Bajhana u gorju Hadramaut, u kotlini Vadi Markaha. U svakom slučaju Ausan je graničio i dijelio teritorij sa Katabanom, s kojim je povremeno ratovao, ali i sklapao saveze i vladao zajedno. Njihovi rijetki natpisi pisani su na katabanskom, vjerovatno zbog toga grčki geograf Eratosten (276. pne. - 194. pne.) nije pravio razliku između Ausana i Katabana. Pozicija njegove prijestolnice Hagar Jahir [2](ili Masvar ?) je još uvijek zagonetka. Negdje oko 7. st. pne. Kraljevstvo Ausan je zauzelo zemlje Katabana i zapadne dijelove Hadramauta i ovladao obalom centralnog Jemena s lukom Tafid, iz koje se kasnije razvio Aden. Time je Ausan stekao kontrolu nad pomorskom trgovinom, koja se tad odvijala uz obalu.
Negdje u vrijeme vladavine sabejskog vladara (mukariba) Karib il Vatara I. (oko 685. pne.) Ausan je došao u sukob sa Sabom i njihovim tadašnjim saveznicima; Katabanom, Hadramautom i gradovima državama Haramom i Kaminahom. Nakon nekoliko vojnih ofenziva Saba i Kataban zauzeli su Ausan i njegove vazalne zemlje Kahad, Dahas i Tubanaj.
Pred kraj 4. ili početkom 3. st. pne. Kataban se za vladavine kralja Jada ib Jigala, vjerojatno u savezništvu s susjednim Minejskim kraljevstvom i Hadramautom uspio osloboditi Sabejske hegemonije.
Od tada su Kraljevstvom Kataban vladala plemena zastupljena u Vijeću Kataban; Radman, Madaj, Almalik i Jahir, Kraljevstvo Ausan (ali kao vazalna država) i njegovi bivši vazali - gradovi države; Kahad, Dahas i Tubanaj. Pred kraj 1. st. pne. Kataban je podpao pod vlast Himjarskog kraljevstva i od tad počinje kraj Kraljevstva Ausan, koje se sve manje spominje.
- U novije vrijeme, od sredine 1990-ih, pokušava se na temelju aero i satelitskih snimanja pronaći lokacija ausanske prijestolnice. Jemenski arheolog Sajad Ajub na temelju pronađene keramike kod mjesta Hagar Asfal, tvrdi da je pronašao asuansku prijestolnicu Hagar Jahir. Po njemu je to bio veliki grad na površini od 160.000 m², okružen zidinama sa hramovima izgrađenim pod helenističkim uticajem.[3]
- Amkarib, 800. pne. otac Dakril Lhina
- Dakril Lhin, 7. st. pne., on je uzeo titulu „mukariba“ (otac jednog od Murata)
- Murata (ili Martaj), sredina 7. st. pne., njega je pobijedio sabejski mukarib Karib il Vatar I.
- Maadil I.
- Jasdukil Fari' um I.
- Maadil II. Salhan
- Jasdukil Fari' um II. Šarahat
- Amijitha Ghajlan Gašmu
- ↑ Awsan, Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 „Ancient history of Yemen”. Arhivirano iz originala na datum 2011-08-02. Pristupljeno 2011-02-13.
- ↑ O Ausanu na portalu Encyclopædia Britannica
- Kenneth A. Kitchen: The World of Ancient Arabia Series. Documents for Ancient Arabia. Part I. Chronological Framework & Historical Sources. Liverpool, 1994.
- Andrej Korotajev: Pre-Islamic Yemen, Wiesbaden, Harrassowitz Verlag, 1996. ISBN 3-447-03679-6.
- Télédetection archéologique dans la Wadi Markha Arhivirano 2010-02-04 na Wayback Machine-u (fr)