Manastir Rakovica
Manastir Rakovica je manastir Srpske pravoslavne crkve, u okviru Beogradsko-karlovačke arhiepiskopije, smješten u beogradskom naselju Rakovica. Posvećen je arhanđelima Mihajlu i Gavrilu[1]
Iako se nastanak manastira, po narodnom predanju, veže za vrijeme vladavine srpskih kraljeva Dragutina i Milutina,[1] savremeni dokumenti to dovode u pitanje. Spominje se u putopisu Feliksa Petančića iz 1502. godine, pod naslovom „Ranauicence monasterium“[1] a docnije se spominje i u turskim izvorima, u popisu iz 1560. godine, među ostalim crkvama i manastirima u okolini Beograda.[1] Na sajtu pravoslavnog časopisa „Pravoslavlje“ može se pročitati da se ovaj manastir spominje i u povelji vlaškog vojvode Konstantina Brankoveana Besarabe, iz 1907. godine, u kom se za manastir kaže da je „sazidan i iz temelja podignut od strane dobrog hrišćanina, počivšeg Radula vojvode, koji je proteklih godina bio gospodar ove zemlje (vlaške)“.[1] Pretpostavlja se da se govori o vlaškom vojvodi Radulu I Crnom, zetu kneza Lazara.[1][2]
Tokom 16. vijeka manastir je premješten na svoje sadašnje mjesto, sa lokacije iz okoline sela Rakovica, gdje su pronađeni ostaci stare zgrade (tragovi zidova, stub časne trpeze...)[1] Godine 2007. na lokaciji stare zgrade su vršena arheološka istraživanja, a potom ponovo od 16. jula do 16. avgusta 2008, u cilju potvrđivanja pretpostavke da je u pitanju stara zgrada ovog manastira. U izvještaju se navodi da su traženi rezultati „izostali“, te da „postojanje srednjovekovne nekropole na ovom prostoru, kao i ostaci časne trpeze ... ukazuju na postojanje nekog sakralnog objekta u blizini, iako do sada nisu konstatovani njegovi materijalni ostaci.“[3]
Nepovoljnog položaja, u blizini važne raskrsnice i naselja, manastir je razoren tokom turskog pohoda na Beč 1592. i narodnog nemira iz 1594. godine.[1] Pod pritiskom čestih pljačkanja, manastir se postepeno premještao na svoje sadašnje, skrovitije mjesto, bliže šumi.[1] Manastir je ponovno stradao tokom Austrijsko-turskog rata (1737-1739), a potom i 1788-1790. Zbog sarađivanja monaha sa Austrijancima, a protiv Turaka, manastir je u odmazdi spaljen, a tadašnji iguman manastira Sofronije je obješen je o brijest pred manastirom.[1] Tokom NATO bombardovanja Jugoslavije 1999. godine, ovaj manastir, odnosno njegov spoljašnji zid, ponovo je oštećen.[4][5]
Crkva je projektovana kao jednobrodna trikonhalna građevina, sa vidljivim karakteristikama Moravske škole.[1] Ikonostas je prvobitno bio sačinjen od zidne pregrade sa dvije prijestone ikone Isusa Hrista i Bogorodice Marije, dok su na drugim mjestima bile obješene ili pričvršćene različite drvene i platnene ikone, ali 1862. godine je postavljen novi ikonostas, manjih dimenzija, čiju izradu je finansirao tadašnji srpski knez Mihailo Obrenović.[1]
U manastiru je sahranjen sin Miloša Obrenovića Todor, zbog čega je Miloš pružao veliku podršku njegovoj obnovi tokom svoje vladavine, a kasnije i njegov sin, Mihajlo Obrenović.[1] Jedan od dijelova manastira se zove po Miloševoj supruzi Ljubici, tzv. „Ljubičin konak“.[1] Osim još nekih članova porodice Obrenović, u manastiru je sahranjen i Vasa Čarapić, jedan od vođa Prvog srpskog ustanka.[1] Bivši srpski patrijarh Dimitrije sahranjen je u ovom manastiru 1930. godine, a bivši srpski patrijarh Pavle takođe je sahranjen u ovom manastiru, po svojoj izričitoj želji.[6]
-
grob Vase Čarapića -
grob patrijarha Dimitrija -
grob patrijarha Pavla
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Lazić, Jovana (15. 6. 2007.). „Manastir Rakovica”. Časopis „Pravoslavlje“. Arhivirano iz originala na datum 2013-01-13. Pristupljeno 15. 11. 2009.
- ↑ „Rakovica - Beograd, Kultura”. Stalna konferencija gradova i opština. Arhivirano iz originala na datum 2009-11-20. Pristupljeno 15. 11. 2009.
- ↑ „Lokalitet stari manastir Rakovica”. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 15. 11. 2009.[mrtav link]
- ↑ „NATO agresija 1999.”. Grad Beograd. Pristupljeno 15. 11. 2009.
- ↑ „Godišnjica NATO bombardovanja Srbije, 24. mart 2005.”. 24 mart 2005. Arhivirano iz originala na datum 2009-10-29. Pristupljeno 15. 11. 2009.
- ↑ „Tihi odlazak duhovnog vođe”. Blic. 15 novembar 2009. Arhivirano iz originala na datum 2009-12-25. Pristupljeno 15. 11. 2009.