Srpsko narodno pozorište

Srpsko narodno pozorište je najstariji profesionalni teatar Srba. Osnovano je 1861. godine u Novom Sadu i od onda neprestano funkcioniše.

Istorijat

Krajem 1860. godine, u Srpskom dnevniku, Jovan Đorđević počinje da objavljuje svoje poznate članke u prilog osnivanja Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, tada centru srpske kulture u Austro-Ugarkoj monarhiji. U to vreme, na teritoriji bivše Jugoslavije, nije delovalo ni jedno pozorište na jezicima jugoslovenskih naroda. Godinu dana kasnije, 28. jula (16. jula po starom kalendaru) 1861, na sednici Srpske čitaonice u Novom Sadu, kojom je predsedavao Svetozar Miletić, osnovan je prvi profesionalni teatar pod imenom Srpsko narodno pozorište.

Za prvog upravnika SNP-a je postavljen Jovan Đorđević, a predstave je davalo po celoj Vojvodine i to uglavnom u kafanama, Prva zgrada SNP-a je »pozorište Dunđerskih« koja se nalazila u dvorištu sadašnjeg hotela »Vojvodina« u centru Novog Sada sve do 1928, kada zgrada trada u požaru.

Godine 1868, SNP gostuje u Beogradu. Knez Mihajlo, oduševljen novosadskim glumcima, poziva Jovana Đorđevića da i u Srbiji osnuje stalno pozorište. Prihvatajući poziv kao čast i izazov, upravnik sa sobom odvodi i polovinu novosadskog ansambla i sedam godina posle nastanka SNP-a, u Beogradu se osniva Narodno pozorište.

Srpsko narodno pozorište se održalo jer je zaista bilo narodno. NJegovi glumci nisu bili samo umetnici, nego i kulturni misionari koji su samporegorno i postojano, životnom rečju sa pozornice bitno uticali na svest naroda. U pozorištu je, u prvim danima svoga rada, najveći deo vremena provodilo na gostovanjima, izrasla grupa velikana glumišta: Dimitrije Ružić, Draginja Ružić, Laza Telečki, Miša Dimitrijević, Ilija Stanojević, Dimitrije Spasić, Draga Spasić, Milka Grgurova, a među njima i najveći umetnik srpskog glumišta, čarobnjak koji je na pozornici mogao sve, Pera Dobrinović, čiji se i spomenik, uz spomenik Jovana Sterije Popovića, nalazi ispred nove zgrade SNP-a. To je prvi spomenik koji je podignut jednom glumcu u bivšoj Jugoslaviji.

Nakon što je »pozorište Dunđerskog« izgorelo, pozorište se seli u tadašnji »Memorijalni Dom kralja Aleksandra«, kasnije »Dom kulture« i današnje »Pozorište mladih« u ulici Ignjata Pavlasa. U periodu od nastanka do Drugog svetskog rata, pozorište je menjalo svoje ime: »Leteće diletantsko pozorište«, »Novosadsko-osječko pozorište«, »Dunđersko pozorište«, »Narodno pozorište Dunavske banovine«.

Nakon Drugog svetskog rata, u pozorište dobija ime »Vojvođansko narodno pozorište«. U njemu se osnivaju nove umetničke jedinice, Opera i Balet. Od novembra 1951., vraća mu se prvobitno ime, a od 1956. se u njemu odigrava i Sterijino pozorje, festival domađeg dramskog stvaralaštva, koje je osnovano na inicijativu koja je potekla iz SNP-a.

I u posleratnom periodu Drama Srpskog narodnog pozorišta je održala svoju slavu. Najistaknutiji među glumcima tog perioda svakako su bili: , Stanoje Dušanović, Petar Vrtipraški, Vitomir Ljubičić, Siniša Ravasi, LJubica Ravasi, Stevan Šalajić, Ivan Hajtl, Miodrag Lončar, Petar Petković Tihomir Pleskonjić, Mira Banjac, Milica Radaković, Velimir Životić, Rade Kojadinović, Zaida Krimšamhalov, Dobrila Šokica, Jelica Bjeli, Stevan Gardinovački, Vladislav Kaćanski...

Tokom svoje istorije, nakon Jovana Đorđevića, pozorište su vodili mnogi upravnici, među kojima je najznačajniji Miloš Hadžić, čiji se period naziva i »zlatnim periodom SNP-a«.

Godine 1981, u 120. sezoni, pozorište dobija novu zgradu u koju je ušlo 28. marta i taj dan je ustanovljen kao »Dan SNP-a« kada se sumiraju jednogodišnji umetnički rezultati i nagrađuju najbolja individualna i kolektivna umetnička ostvarenja.

Nova zgrada, belo mermerno zdanje u centru Novog Sada, na Pozorišnom Trgu, se prostire na preko 20 000 kvadratnih metara i ima najveću pozorišnu scenu u Srbiji i Crnoj Gori. Poseduje tri scene, Veliku scenu »Jovan Đorđević« sa 940 mesta, Malu scenu »Pera Dobrinović« sa 373 mesta i Kamernu scenu. Opremljena je sa probnim salama za hor i orkestar, baletskom salom i velikim brojem scensko-tehničkih radionica.

Umetničke jedinice

Srpsko narodno pozorište ima tri umetničke jedinice: Dramu, Operu i Balet. Ove tri umetničke jedinice opslužuju Radne jedinice Tehnika, Marketing, kao i zajedničke službe.

Umetnici SNP-a

Glumci

Aleksandar Gajin
Aleksandra Pleskonjić-Ilić - prvakinja drame
Aleksandra Carić
Anka Popović
Vasa Vrtipraški
Gordana Đurđević-Dimić - prvakinja drame
Gordana Jošić-Gajin
Gordana Kamenarović
Dragan Kojić
Draginja Voganjac
Dragomir Pešić
Dušan Jakišić - prvak drame
Zvjezdana Tomašević-Josifov
Zoran Bogdanov - prvak drame
Ivana Krstić
Igor Pavlović
Jelena Antonijević
Jovana Mišković
Jovana Stipić
Jugoslav Krajnov
Lena Bogdanović
Lidija Stevanović - prvakinja drame
LJubica Rakić
Milan Šmit
Milovan Filipović
Milorad Kapor
Miodrag Petrović
Miodrag Petronje
Mirjana Gardinovački - prvakinja drame
Miroslav Fabri
Mihajlo Pleskonjić
Nebojša Savić
Nenad Pećinar - prvak drame
Novak Bilbija - prvak drame
Olivera Stamenković
Predrag Momčilović
Radoje Čupić - prvak drame
Renata Vigi-Lukić
Sanja Ristić-Krajnov
Sofija Stipić
Strahinja Bojović
Tijana Maksimović

Operski pevači

Baletski igrači

Dragan Vlalukin - prvak baleta
Maja Grnja - prvakinja baleta
Milan Lazić - prvak baleta
Oksana Storožuk - prvakinja baleta
Andrej Josif Kolčeriju (Andrei Iosif Colceriu}-)
Andreja Kulešević
Apostol Hristidis
Gabriela Teglaši-Velimirović
Gizela Veličković
Daisuke Miura
Zoran Radojčić
Ivanka Stojčević
Jasna Kovačić
Liviju Mihaj Har (Liviu Mihai Har)
Milutin Petrović
Mirjana Drobac
Olivera Kovačević-Crnjanski
Stevan Sremac
Toni Ranđelović
Flavijus Tiberiju Sasu (Flavius Tiberiu Sasu)
Florin Stanila (Florin Stanila)
Tudor Olteanu (Tudor Olteanu)
Flavijus Popa (Flavius Popa)

Dirigenti

Reditelji

Vanjske veze

zvanični sajt SNP-a