Vladimir Ćorović
| Vladimir Ćorović | |
|---|---|
 Vladimir Ćorović | |
| Rođenje | 27. 10. 1885. Mostar, Otomansko Carstvo (danas BiH) |
| Smrt | 12. 4. 1941. (dob: 55) Grčka |
| Uzrok smrti | u avionu za Grčku u aprilskom ratu |
| Zanimanje | istoričar |
Dr Vladimir Ćorović (27.10. 1885. Mostar, Bosna i Hercegovina — 12.4. 1941. Grčka) je bio srpski istoričar i redovni član Srpske kraljevske akademije.
Vladimir Ćorović je rođen 27.10. 1885. godine u Mostaru, u poznatoj srpskoj trgovačkoj porodici. U rodnom gradu završio je osnovnu školu i gimnaziju. Bila je to sredina sa veoma jakom i razbuđenom srpskom nacionalnom svešću, kojoj je ton davala grupa istaknutih književnika, među kojima je bio i njegov brat Svetozar. Godine 1904. Vladimir Ćorović se upisao na Bečki univerzitet, gde je studirao slovensku filologiju, arheologiju i istoriju. Profesori su mu bili čuveni slavisti Vatroslav Jagić, Konstantin Jiriček i Milan Rešetar. Ćorović je bio vrlo aktivan u Srpskom akademskom društvu „Zora“, o kome je 1905. godine objavio knjižicu. Tezom o Lukijanu Mušickom, doktorirao je u Beču 1908. godine. Specijalističke studije nastavio je u Minhenu (1908-1909) kod poznatog nemačkog vizantologa Karla Krumbahera. Neko vreme je boravio u Parizu i Bolonji, gde je istraživao stare slovenske rukopise.
Od rujna-septembra 1909. godine Ćorović je živeo u Sarajevu, radeći najpre kao kustos, a zatim kao upravnik biblioteke u Zemaljskom muzeju. Tada je počeo period njegovog vrlo snažnog, intenzivnog i raznovrsnog naučnog i književnog rada. Bio je saradnik vrlo značajnih srpskih časopisa, a posebno „Bosanske vile“, „Srpskog književnog glasnika“ i „Letopisa Matice srpske“ (u kome je objavio i svoju disertaciju o Lukijanu Mušickom). Pored ostalog, u Sarajevu je bio sekretar Srpskog prosvjetnog i kulturnog društva „Prosvjeta“ i priređivač njenog kalendara za 1911. godinu.
Nakon atentata Gavrila Principa, 28.6. 1914. u Sarajevu, Ćorovića su uhapsile austrougarske vlasti. Na poznatom banjalučkom „veleizdajničkom“ procesu, čiji je prvooptuženi bio Vasilj Grđić, Ćorović je najpre osuđen na pet, ali mu je Vrhovni sud povisio kaznu na osam godina robije zbog intenzivnog rada u „Prosvjeti“. Novi austrougarski car i kralj Karlo IV, izvršio je 1917. godine zamašnu amnestiju političkih zatvorenika, pa je Ćorović pušten iz zatvora u Zenici, gde je uglavnom izdržavao kaznu. Tada se nastanio u Zagrebu, pa je sa grupom jugoslovenski usmerenih pisaca (Niko Bartulović, Ivo Andrić i Branko Mašić) uređivao časopis „Književni Jug“. U to vreme je počela njegova zapažena saradnja sa jugoslovenskim političarima u raznim zemljama, a naročito u Austrougarskoj, kao i pripremanje dokumentarne Crne knjige (Beograd-Sarajevo, 1920) o stradanju i patnjama srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. U ulozi delegata u privremenom narodnom predstavništvu, Ćorović je bio prisutan 1.12, 1918. godine u Beogradu na svečanom proglašenju ujedinjenja Srba, Hrvata i Slovenaca u zajedničku državu.
Od 1919. godine, kada je izabran za vanrednog profesora na Filozofskom fakultetu, Ćorović je neprestano živeo u Beogradu. Velikim ličnim radom, izvanrednim naučnim rezultatima, stvorio je redak ugled i uticaj i izuzetnu karijeru: 1921. postao je redovni profesor na Filozofskom fakultetu, za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije izabran je 1922, a za redovnog 1934. godine. Više godina bio je i rektor Beogradskog univerziteta. Posle napada Nemaca na Jugoslaviju, napustio je Beograd i krenuo u emigraciju zajedno sa više tadašnjih istaknutih jugoslovenskih političara, ali je avion kojim su putovali oboren 12.4. 1941. godine iznad Grčke. U toj nesreći poginuo je i Vladimir Ćorović.
Na osnovu teksta koji je napisao akademik Radovan Samardžić, Vladimir Ćorović je zastupljen u knjizi Sto najznamenitijih Srba (Beograd - Novi Sad, 1993, str. 529-534).
Adam Pribićević u svojim memoarima "Moj život" (str.114. i 115.) spominje Vladimira Ćorovića: "Spomenuću da me je u Užicu pokušao uvrediti jedan istaknut čovek... Taj gospodin bio je profesor univerziteta, vlasnik 33.stepena članstva slobodnih zidara, do. Ćorović. On me je u Užicu ironično pitao: "Pa zar i Vi bežite, g. Pribićeviću?" Ja sam mu odgovorio uvredljivo: "Pa vi mislite da samo Vi imate pravo izvući svoj tur iz pogibije?" Ućutao je. Znao je da mu ne bih oćutao, da je još progovorio. On je bio zvanični istoriograf. Kao slobodni zidar, on je bio bezuslovno uz Engleze, pa i engleske kapitalističke pljačkaše. Znao je za moju borbu protiv Trepča radnika, u korist naše radničke sirotinje. Borbu protiv engleskih pljačkaša on je držao za borbu protiv engleskog naroda, odnosno za prijateljstvo prema Nemcima... Ovaj naš istoričar pustio bi engleske kapitaliste da isisaju sve sokove naše zemlje, pod izgovorom antinemačkog stava. I tu nastaje pitanje može li se ovakvom istoričaru, koji klasifikuje današnje činjenice, verovati, kada piše o zamršenim istorijskim činjenicicama?"
I Cetinjski vjesnik izražava nezadovoljstvo zbog tendencioznog prikazivanja knjizevnosti Crne Gore u listu Bosanska vila. Glavnu krivicu za takvu, po njima, pristrasnost snosi glavni urednik Vladimir Ćorović.[1][2]
Veoma je velik Ćorovićev stvaralački opus, koji čine brojne knjige i pojedinačni tekstovi rastureni po raznim časopisima i listovima. Iako su činjeni i značajni pokušaji, još nije sastavljena i kompletna bibliografija njegovih radova i priloga o njemu. Skoro kompletnu bibliografiju uradio je 1976, Jeremija D. Mitrović u Istorijskom Glasniku u Beogradu, Ovo su samo neke njegove knjige:
- Vojislav Ilić (Mostar, 1906)
- Srpske narodne pripovijetke (Matica srpska: Novi Sad, 1909)
- Pokreti i dela (Geca Kon: Beograd, 1920)
- Crna Knjiga. Patnje Srba Bosne i Hercegovine za vreme svetskog rata 1914-1918. (Beograd, 1920)
- Velika Srbija (Narodno delo: Beograd, 1924)
- Bosna i Hercegovina (Srpska književna zadruga: Beograd, 1927)
- Luka Vukalović i hercegovački ustanci od 1852-1862 (Srpska kraljevska akademija: Beograd, 1923)
- Ujedinjenje (Narodno delo: Beograd, 1928)
- Mostar i njegova srpska pravoslavna opština (Beograd, 1933)
- Istorija Jugoslavije (Narodno delo, Beograd, 1933)
- Odnosi između Srbije i Austrougarske u XX veku (Državna štamparija Kraljevine Jugoslavije: Beograd, 1936)
- Historija Bosne knj. I (Srpska kraljevska akademija: Beograd, 1940)
- Istorija Srba (BIGZ: Beograd, 1989) - posthumno, koristeći originalni rukopis
- Portreti iz novije srpske istorije, prir. D. T. Bataković (Srpska književna zadruga: Beograd 1990, )
- Projekat Rastko: Sabrana dela Vladimira Ćorovića u elektronskom izdanju Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u
- ↑ Cetinjski vjesnik, Crnogorski broj "B.vile", br.76, 78, 79 ukucati br. str. 303, 304, 311, 315, 323. Cetinje. 1910. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-13. Pristupljeno 2016-03-27.
- ↑ Bosanska vila, dvobroj 16. i 17.. Sarajevo. 1910.