Jump to content

Gjermanikët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Popujt gjermanikë dikur jetonin në Evropën veriperëndimore dhe qendrore dhe në Skandinavi gjatë lshtësisë dhe në mesjetën e hershme. Që nga shekulli i 19-të, ata janë përcaktuar tradicionalisht nga përdorimi i gjuhëve gjermanike të lashta dhe mesjetare të hershme dhe kështu barazohen të paktën përafërsisht me popujt gjermanishtfolës, megjithëse disiplina të ndryshme akademike kanë përkufizimet e tyre për atë që e bën dikë ose diçka "gjermanike". Romakët e quajtën zonën që i përkiste Evropës Veriore-Qendrore në të cilën jetonin popujt gjermanikë Germania, duke u shtrirë nga lindja në perëndim midis lumenjve Visla dhe Rin dhe nga veriu në jug nga Skandinavia jugore deri në Danubin e sipërm. Në diskutimet e periudhës romake, popujt gjermanikë nganjëherë përmenden si gjermanët ose gjermanët e lashtë, megjithëse shumë studiues e konsiderojnë termin e dytë problematik pasi sugjeron identitetin me gjermanët e sotëm. Vetë koncepti i "popujve gjermanikë" është bërë objekt polemikash midis studiuesve bashkëkohorë. Disa studiues bëjnë thirrje për braktisjen e plotëtë tij si një konstrukt bashkëkohor, pasi grumbullimi i "popujve gjermanikë" së bashku nënkupton një identitet të përbashkët grupor për të cilin ka pak prova. Studiues të tjerë kanë mbrojtur përdorimin e vazhdueshëm të termit dhe argumentojnë se një gjuhë e përbashkët gjermanike lejon që dikush të flasë për "popuj gjermanikë", pavarësisht nëse këta popuj të lashtë dhe mesjetarë e shihnin veten si të kishin një identitet të përbashkët. Ndërsa disa historianë dhe arkeologë vazhdojnë të përdorin termin "popuj gjermanikë" për t'iu referuar grupeve historike të njerëzve nga shekujt 1 deri në 4 të e.s., termi nuk përdoret më nga shumica e historianëve dhe e arkeologëve për periudhën rreth rënies së Perandorisë Romake dhe mesjetës e hershme.

Studiuesit përgjithësisht pajtohen se është e mundur t'u referohemi popujve gjermanishtfolës pas vitit 500 p.e.s. Arkeologët zakonisht i lidhin popujt e hershëm gjermanikë me kulturën Jastorf të epokës para-romake të hekurit, e cila gjendet në Danimarkë (në Skandinavinë jugore) dhe në Gjermaninë veriore nga shekulli i 6-të deri në të 1-in p.e.s., afërsisht në të njëjtën kohë që teorizohet se ka ndodhur Zhvendosja e Parë e Bashkëtingëlloreve Gjermane; ky ndryshim i tingullit çoi në gjuhë të njohura gjermanike. Nga Gjermania veriore dhe nga Skandinavia jugore, popujt gjermanikë u zgjeruan në jug, në lindje dhe në perëndim, duke rënë në kontakt me popujt keltë, iranikë, baltikë dhe sllavë. Autorët romakë përshkruanin për herë të parë popujt gjermanikë pranë Rinit në shekullin e 1-rë p.e.s., ndërsa Perandoria Romake po vendoste sundimin e saj në atë rajon. Nën Perandorin August (27 p.e.s.–14 e.s.), romakët u përpoqën të pushtonin një zonë të madhe të Gjermanisë, por ata u tërhoqën pas një disfate të madhe romake në Betejën e Pyllit Teutoburg në vitin 9 të e.s. Romakët vazhduan të kontrollonin nga afër kufirin gjermanik duke u përzier në politikën e tij, dhe ata ndërtuan një kufi të gjatë të fortifikuar, Limes Germanicus. Nga viti 166 deri në vitin 180 të e.s., Roma u përfshi në një konflikt kundër gjermanëve markomanë, kuadë dhe shumë popujve të tjerë, të njohur si Luftërat marcomanike. Luftërat riorganizuan kufirin gjermanik dhe më pas, popujt e rinj gjermanikë shfaqen për herë të parë në të dhënat historike, si Frankët, Gotët, Saksonët dhe Alemanët. Gjatë periudhës së migrimit (375–568), popuj të ndryshëm gjermanikë hynë në Perandorinë Romake dhe përfundimisht morën kontrollin e pjesëve të saj dhe krijuan mbretëritë e tyre të pavarura pas rënies së sundimit romak perëndimor. Më të fuqishmit prej tyre ishin frankët, të cilët pushtuan shumë nga të tjerët. Përfundimisht, mbreti frank Karli i Madh pretendoi për vete titullin e Perandorit të Shenjtë Romak në vitin 800.

Gjetjet arkeologjike sugjerojnë se burimet e epokës romake e portretizuan mënyrën e jetesës gjermanike si më primitive se sa ishte në të vërtetë. Në vend të kësaj, arkeologët kanë zbuluar prova të një shoqërie dhe ekonomie të ndërlikuar në të gjithë Gjermaninë. Popujt gjermanishtfolës ndanin fillimisht praktika të ngjashme fetare. Të shënuara me termin paganizëm gjermanik, ato ndryshonin në të gjithë territorin e pushtuar nga popujt gjermanishtfolës. Gjatë rrjedhës së lashtësisië së vonë, shumica e popujve gjermanikë kontinentalë dhe anglo-saksonët e Britanisë u konvertuan në krishterim, por saksonët dhe skandinavët u konvertuan shumë më vonë. Popujt gjermanikë ndanë një shkrim vendas rreth shekullit të parë ose më parë, runet, i cili gradualisht u zëvendësua me shkrimin latin, megjithëse runet vazhduan të përdoren për qëllime të veçanta më pas.

Tradicionalisht, popujt gjermanikë janë parë si zotërues të një ligji të sunduar nga konceptet e grindjes dhe të gjakmarrjes. Detajet e sakta, natyra dhe origjina e asaj që ende quhet normalisht "ligji gjermanik" tani janë të diskutueshme. Burimet romake thonë se popujt gjermanikë merrnin vendime në një asamble popullore (gjëja) por se ata kishin edhe mbretër dhe udhëheqës lufte. Popujt e lashtë gjermanishtfolës ndoshta kishin një traditë të përbashkët poetike, vargje aliterative, dhe popujt e mëvonshëm gjermanikë ndanë gjithashtu legjenda me origjinë nga Periudha e Migrimit.

Botimi i Germania-s së Tacitit nga studiues humanistë në vitet 1400 ndikoi shumë në idenë e shfaqur të "popujve gjermanë". Studiuesit e mëvonshëm të periudhës romantike, si Jakob dhe Vilhelm Grim, zhvilluan disa teori rreth natyrës së popujve gjermanikë që u ndikuan shumë nga nacionalizmi romantik. Për ata studiues, "gjuha gjermanike" dhe "gjermanishtja" e sotme ishin të njëjta. Idetë për gjermanët e hershëm ishin gjithashtu shumë me ndikim midis dhe u ndikuan dhe u kooptuan nga lëvizja nacionaliste dhe raciste <i>völkisch</i> (lëvizja popullore) dhe më vonë nga nazistët, të cilët çuan në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të në një reagim kundër shumë veçorive të studimeve të mëparshme.

pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy