Kantonet e Zvicrës
26 Kantonet e Zvicrës[1] janë shtete anëtare të Konfederatës Zvicerane. Bërthama e Konfederatës Zvicerane në formën e 3 aleatëve të parë konfederatë quhej Waldstätte. Dy periudha të rëndësishme në zhvillimin e Konfederatës së Vjetër Zvicerane përmblidhen me termat Acht Orte ("Tetë kantone"; nga 1353-1481) dhe Dreizehn Orte ("Trembëdhjetë Kantone", nga 1513-1798).[2]
Secili kanton i Konfederatës së Vjetër Zvicerane, më parë edhe Ort ('lieu/lokalitet', para vitit 1450), ose Stand ('pasuri', nga rreth 1550), ishte një shtet plotësisht sovran me kontrollet e veta kufitare, ushtrinë dhe monedhë nga të paktën Traktati i Vestfalisë (1648) deri në themelimin e shtetit federal zviceran në 1848, me një periudhë të shkurtër të qeverisjes së centralizuar gjatë Republikës Helvetike (1798-1803). Termi Kanton është përdorur gjerësisht që nga shekulli i 19-të.[3]
Numri i kantoneve u rrit në 19 me Aktin e Ndërmjetësimit (1803), me njohjen e ish territoreve subjekt si kantone të plota. Traktati Federal i vitit 1815 e rriti numrin në 22 për shkak të pranimit të ish-bashkëpunëtorëve të Konfederatës së Vjetër Zvicerane. Kantoni Jura u aderua si kantoni i 23-të me shkëputjen e tij nga Berna në 1979.[4] Numri zyrtar i kantoneve u rrit në 26 në kushtetutën federale të vitit 1999, e cila përcaktoi ish-gjysmë kantonet si kantone.
Zonat e kantoneve variojnë nga 37km2 (kantoni Basel-Stadt) deri në 7.1km2, (kantoni i Grisons); Popullsitë (që nga viti 2018) variojnë nga 16.000 (kantoni Appenzell Innerrhoden) në 1.5 milion (kantoni i Cyrihut).
Kantonet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Forma federative e sistemit zviceran daton nga viti 1848 dhe e ndanë sipërfaqen e Zvicrës në 26 njësi administrative të quajtura "kantone".
- Kantoni Aargau
- Kantoni Appenzell Ausserrhoden
- Kantoni Appenzell Innerrhoden
- Kantoni Basel-Landschaft
- Kantoni Basel-Stadt
- Kantoni Bern
- Kantoni Cyrih
- Kantoni Fribourg
- Kantoni Glarus
- Kantoni Graubünden
- Kantoni Gjenevë
- Kantoni Jura
- Kantoni Luzern
- Kantoni Neuchâtel
- Kantoni Nidwalden
- Kantoni Obwalden
- Kantoni Schaffhausen
- Kantoni Schwyz
- Kantoni Solothurn
- Kantoni St. Gallen
- Kantoni Thurgau
- Kantoni Ticino
- Kantoni Uri
- Kantoni Vaud
- Kantoni Valais
- Kantoni Zug
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ (gjermanisht: Kanton; frëngjisht: canton [kɑ̃tɔ̃]; italisht: cantone; Sursilvan and Surmiran: cantun; Vallader and Puter: Chantun; Sutsilvan: cantùn; Rumantsch Grischun: chantun)
- ^ rendered "the 'confederacy of eight'" and "the 'Thirteen-Canton Confederation'", respectively, in: "Chronology" (official site). Berne, Switzerland: The Swiss Federal Administration. Marrë më 24 qershor 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stampa:HDS "Die Bündnispartner der frühen Eidgenossenschaft wurden im 14. Jh. meist als Städte und Länder, ab der 1. Hälfte des 15. Jh. immer mehr als Orte bezeichnet."
- ^ Stampa:HDS