Milić od Mačve
Milić Stanković, (Belotić, 30. oktobar 1934 — Beograd, 8. decembar 2000), poznatiji pod umetničkim imenom Milić od Mačve, bio je srpski slikar.
| Milić od Mačve | |
|---|---|
 Milić od Mačve u Srbu, 1990. | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Milić Stanković |
| Datum rođenja | 30. oktobar 1934. |
| Mesto rođenja | Belotić, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 8. decembar 2000. (66 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, SR Jugoslavija |
Biografija
urediSrednjoškolsko obrazovanje je završio u Šabačkoj gimnaziji. Upisao je studije arhitekture u Beogradu, a potom Akademiji likovnih umetnosti (danas, Fakultet likovnih umetnosti)[1] gde je diplomirao 1959. godine. Nakon toga je bio na studijskom boravku u Parizu. Prvu samostalnu izložbu otvorio je 1. septembra 1959. u Beogradu. Prvu samostalnu izložbu u inostranstvu imao je 1964. godine u Ženevi. Član je Udruženja likovnih umetnika Srbije (ULUS) od 1960. godine. Tokom 1964. i 1965. godine živeo je i radio u Parizu, potom u Beogradu, Briselu, Belotiću, na Zlatiboru i na Pirosu (Grčka). Bio je jedan od 13 članova društva „Mediala“.
Na njegovim slikama dominiraju lebdeći balvani po kojima je naročito poznat, zatim užarene lopte i sante leda. Njegovi uzori u slikarstvu bili su Boš, Brojgel, Ivan Generalić i Salvador Dali, a za njegovo slikarstvo bi se moglo reći da je svojstvena mešavina figurativnog nadrealizma i naivne umetnosti. Osim slikanja bavio se i arhitekturom (projektovao je i sagradio tri ateljea), vajarstvom i pisanjem poezije.
Prva međunarodna monografija njegovih slika i crteža je bila publikovana u Rimu 1982. godine u kojoj je 51 kolor reprodukcija njegovih slika, preko 20 crno-belih ilustracija, oko 40 crteža perom, i 10 fotografija. Autor ove monografije, čiji je naslov bio Militch de Matchva, je bio sam Milić kojoj je dodano pet pregleda-eseja likovnih kritičara o njegovom radu[2].
U svome rodnom mestu, selu Belotiću, Milić od Mačve podigao je Radovan-kulu (po ocu Radovanu) i osnovao Mačvansku slikarsku i pesničku školu[3].
Povodom komemoracije 600. godišnjice Kosovke bitke, 28. juna 1989, Milić od Mačve je priredio izložbu slika u dvorištu manastira Gračanice. Milić se na ovoj izložbi predstavio sa 40 slika u ulju i dvadesetak crteža inspirisanih kosovskom epopejom i legendom. Otvaranju izložbe, postavljene u šatoru u manastirskom dvorištu, prethodio je ceremonijal koji koji je umetnik izveo sa svojom "ženskom četom" (ženom i njegove četiri kćeri) i saradnicima[4] Pored izložbe slika, na ovoj komemoraciji, kneževu trpezu je osmislio Milić. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. januar 2012)
Imao je specifičan stil odevanja: crni plašt sličan mantiji, crnu beretku i štap nalik na vladičanski.
Gradu Kruševcu ostavio je oko 130 slika, uglavnom ulja na platnu, uz nekoliko akvarela i grafika.
Njegova ćerka je multimedijalna umetnica Simonida Stanković, a supruga Verica Beba Marković Stanković bila je konzervator i freskopisac.[5][6]
Preminuo je 8. decembra 2000. godine i sahranjen u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
Politička aktivnost i stavovi
uredi
Milić je jednu svoju izložbu slika 1962, koja je tada bila zabranjena, posvetio slikaru Savi Šumanoviću, „od ustaškog zverinja umorenog” kako on tada reče, zato što je bio Srbin i što je svoje slike potpisivao ćirilicom, koju su ustaške vlasti zabranile 1941. godine[7].
Nebojša Popov[8] piše da je Milić proslavio posetu Gorbačova Jugoslaviji slikom na kojoj je Gorbačov prikazan kao arhanđel Mihailo sa šajkačom na glavi i srpskim opancima na nogama.
Graubar (Stephen Richards Graubard) piše da je Milić slikar-ekstremist koji tvrdi da je papinski prodor na istok zasnovan na kreaciji veštačke hrvatske nacije, a plod ekstremnog prozelitizma je Nezavisna Država Hrvatska[9].
Hrvatska autorka Mirjana Prošić-Dvornić[10] priznaje da je Milić bio svetski poznat akademski slikar visokog i neupitnog umetničkog nivoa, ali ga u isto vreme optužuje da je bio "etno-genetički i etimološki ekspert" koji je pokušao da dokaže, na osnovi pseudonaučnih mitova, da su Srbi pranacija sveta, pupak Evrope.
Devedesetih godina 20. veka istupao je u javnosti kao zastupnik Srpske autohtonističke škole, koja smatra da su Srbi, Sloveni i Indoevropljani autohtoni na Balkanskom poluostrvu od praistorije. Verovao je u Teslino tajno oružje i pominjao ga u vidu pretnje „ako samo jedna bomba padne na Beograd..."[11]. Bio je protivnik Srpske akademije nauka i umetnosti i predlagao da se nekim akademicima oduzmu doktorske titule.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Tokom studija Milić od Mačve ilustrovao tekstove za „Politiku“ („Politika“, 9. novembar 2014)
- ^ Serbian Studies, Volumes 11-12, North American Society for Serbian Studies, 1997. p. 198
- ^ Slobodan Ristanović: Kroz Srbiju i Crnu Goru, KSE-NA, 2005. p. 120
- ^ Đorđe Jevtić: Bitka za Kosovo: šest vekova posle, sveska 1 Novi svet, 1995. p. 189
- ^ K., M. A. (14. 2. 2023). „PREMINULA VERICA BEBA MARKOVIĆ - STANKOVIĆ: Odlazak vrhunskog konzervatora i freskopisca”. Večernje novosti. Pristupljeno 15. 2. 2023.
- ^ Radović, Danica (20. 2. 2023). „Restaurisala je i stare holandske majstore”. Politika. Pristupljeno 21. 2. 2023.
- ^ Milan Bulajić: Ustaški zločini genocida i suđenje Andriji Artukoviću 1986. godine, Book 3 Izdavačka radna organizacija "Rad", 1988. p. 35
- ^ Nebojša Popov: Radiographie d'un nationalisme: les racines serbes du conflit yougoslave, Editions de l'Atelier, 1998. p. 146
- ^ Graubard, Stephen Richards (1993). Exit from Communism. Transaction Publishers. str. 163. ISBN 978-1-4128-2318-0.
- ^ Mirjana Prošić-Dvornić: Apocalyptic Thought and Serbian Identity: Mythology, Fundamentalism, Astrology, and Soothsaying as part of Political Propaganda in Ethnologia Balcanica, Vol 4 (2000), LIT Verlag Münster page 174.
- ^ Teslino tajno oružje Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. februar 2009), Pristupljeno 13. 4. 2013.
Literatura
uredi- Graubard, Stephen Richards (1993). Exit from Communism. Transaction Publishers. str. 163. ISBN 978-1-4128-2318-0.
Spoljašnje veze
uredi
- Kraća biografija i nekoliko radova (slika) Milića od Mačve Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. septembar 2007)
- Milić od Mačve: Kletva Americi
- Knjiga Milke Đurić Kaplja na listu sa ilustracijama Milića od Mačve
- Nacionalna revija: „Moć epohalnih ideja“
- U kulama srpskog Dalija žive tajne („Večernje novosti“, 15. februar 2016)
- Kako Pančevo umalo da izgubi svoje „juče, danas, sutra” („Politika”, 4. januar 2018)
