நைக்கி

Nike, Inc.
வகை	Public (நியாபச: NKE)
நிறுவுகை	24 January 1964; 1978
நிறுவனர்(கள்)	William J. "Bill" Bowerman; Philip H. Knight
தலைமையகம்	Beaverton, Oregon, United States
சேவை வழங்கும் பகுதி	Worldwide
முதன்மை நபர்கள்	Philip H. Knight; (Chairman); Mark Parker; (CEO) & (President)
தொழில்துறை	Designing and Manufacturing: Sportswear; Sports equipment
உற்பத்திகள்	Athletic shoes; Apparel; Sports equipment; Accessories
வருமானம்	▲ US$ 18.627 billion (2008)
இயக்க வருமானம்	▲ US$ 2.199 billion (2007)
நிகர வருமானம்	▲ US$ 1.883 billion (2008)
மொத்தச் சொத்துகள்	US$ 12.443 billion (2008)
மொத்த பங்குத்தொகை	US$ 7.825 billion (2008)
பணியாளர்	30,200 (2008)
இணையத்தளம்	Official Website

நைக்கி (Nike, ஒலிப்பு: /ˈnaɪki/) (நியாபச: NKE) அல்லது நைக் என்பது அமெரிக்காவைச் சேர்ந்த விளையாட்டு அணி மற்றும் உபகரணங்கள் தயாரிக்கும் முன்னணி பொதுத்துறை நிறுவனமாகும். இந்த நிறுவனம் போர்ட்லேண்ட் மெட்ரோபாலிட்டன் பகுதியின் ஒரு பகுதியாக உள்ள ஒரேகான், பீவர்டனை தலைமையிடமாகக் கொண்டு அமைந்துள்ளது. இது விளையாட்டு சப்பாத்துக்கள் மற்றும் அணிகலன்களில்^[2] உலகின் முன்னணி விற்பனையாளராக இருக்கிறது என்பதுடன், விளையாட்டு உபகரணங்களின் முன்னணி உற்பத்தியாளராகவும் இருக்கிறது, இதனுடைய வருவாய் 2008 வருவாய் ஆண்டில் (மே 31, 2008 இல் முடிவுறுவது) 18.6 பில்லியன் அமெரிக்க டாலர்களுக்கும் அதிகமாக இருந்தது. 2008 ஆம் ஆண்டுவரை, இது உலகம் முழுவதிலும் 30,000 ஊழியர்களை வேலைக்கு அமர்த்தியிருந்தது. நைக் மற்றும் பிரிஸிசன் காஸ்ட்பார்ட் ஆகியவைதான், தி ஒரேகானியன் பத்திரிக்கையின் கூற்றுப்படி ஒரேகான் மாகாணத்தை தலைமையிடமாகக் கொண்டு அமைந்துள்ள ஃபார்ச்சூன் 500 நிறுவனங்களாகும்.

இந்த நிறுவனம் பில் போவர்மேன் மற்றும் ஃபிலிப் நைட் ஆகியோரால் ஜனவரி 24, 1964 இல் புளூ ரிப்பன் ஸ்போர்ட்ஸ் என்று தொடங்கப்பட்டு 1978ஆம் ஆண்டில் நைக், இன்க். என்று அதிகாரப்பூர்வமாக மாறியது. இந்த நிறுவனம், வெற்றிக்கான கிரேக்கக் கடவுள் பெயரான நைக் (கிரேக்கம் Νίκη ஒலிப்பு [níːkɛː]) என்பதிலிருந்து பெற்றுக்கொண்டது; இது எகிப்தில் பயன்படுத்தப்படும் "வலிமை" "வெற்றி", நாக்த் என்பதன் அடிப்படையிலும் அமைந்திருந்தது^{[சான்று தேவை]}. நைக் தனது தயாரிப்புகளை தன்னுடைய சொந்த முத்திரையிலும், நைக் கால்ஃப், நைக் புரோ, நைக்+, ஏர் ஜோர்டான், நைக் ஸ்கேட்போர்டிங் ஆகிய பெயர்களிலும், கோல் ஹான், ஹர்லே இண்டர்நேஷனல், அம்ப்ரோ மற்றும் கன்வர்ஸ் ஆகிய துணை நிறுவனங்கள் பெயரிலும் சந்தையிடுகிறது. நைக் 1955 ஆம் ஆண்டிற்கும் 2008க்கும் இடையில் பார் ஹாக்கியையும் (பின்னாளில் நைக் பார் என்று மறுபெயரிடப்பட்டது) சொந்தமாகப் பெற்றது.^[3] விளையாட்டணிகள் மற்றும் உபகரணங்களுக்கும் மேலாக, இந்த நிறுவனம் நைக்டவுன் என்ற பெயரின்கீழ் சில்லறை விற்பனைக் கடைகளையும் நடத்துகிறது. நைக் உலகம் முழுவதிலும் மிகவும் பிரபலமான தடகள வீரர்கள் மற்றும் விளையாட்டு அணிகளுக்கு, உயர் அங்கீகாரம் பெற்ற தொழில்குறிகளான "ஜஸ்ட் டு இட்" மற்றும் ஸ்வூஷ் முத்திரையின் வழங்குனராக இருக்கிறது.

தோற்றமும் வரலாறும்

உண்மையில் புளூ ரிப்பன் ஸ்போர்ட்ஸ் என்றறியப்படும் நைக் ஒரேகான் பல்கலைக்கழக தடகள வீரரான ஃபிலிப் நைட் மற்றும் அவரது பயிற்சியாளர் பில் போவர்மேன் ஆகியோரால் ஜனவரி 1964ஆம் ஆண்டில் நிறுவப்பட்டது. இந்த நிறுவனம் உண்மையில் ஜப்பானிய காலணி தயாரிப்பாளரான ஒனிட்ஷூகா டைகரின் விநியோகஸ்தராகவே செயல்பட்டு வந்தது என்பதுடன் நைட்டின் வாகனத்திலேயே பெரும்பாலான விற்பனையும் நடந்தது.^[4]

இந்த நிறுவனத்தின் லாபம் வேகமாக வளர்ந்தது என்பதுடன் கலிபோர்னியா, சாண்டா மோனிகாவில் உள்ள பிகா போலிவர்டில் அமைந்துள்ள தனது முதல் சில்லறை விற்பனை மையத்தை பிஆர்எஸ் திறந்தது. 1971ஆம் ஆண்டில், பிஆர்எஸ்ஸிற்கும் ஒனிட்ஷூகா டைகருக்கும் இடையிலான உறவு ஏறத்தாழ முடிவுக்கு வந்தது. பிஆர்எஸ் புதிதாக வடிவமைக்கப்பட்ட ஸ்வூஷ் முத்திரை தாங்கிய தனது சொந்த காலணித் தொடர்வரிசையைத் தயாரிக்கத் தொடங்கியது.^[5]

1971ஆம் ஆண்டில் வெளியிடப்பட்டு, பொதுமக்களிடத்தில் விற்கப்பட்ட இந்த வடிவத்தைத் தாங்கிய முதல் காலணி "நைக்" என்று பெயரிடப்பட்ட கால்பந்தாட்ட காலணியாகும். 1972 ஆம் ஆண்டு பிப்ரவரியில், பிஆர்எஸ், கிரேக்க வெற்றி தேவதை என்ற பொருள் தரும் நைக் என்ற பெயருடன் தனது முதல் நைக் காலணிகள் வரிசையை அறிமுகப்படுத்தியது. 1978ஆம் ஆண்டில், பிஆர்எஸ் தன்னுடையப் பெயரை அதிகாரப்பூர்வமாக நைக், இன்க். என்று மாற்றிக்கொண்டது. பிஆர்எஸ்/நைக் உடன் கையெழுத்திட்ட முதல் தொழில்முறை தடகள வீரரான எல்லி நாஸ்டேஸ் உடன் தொடங்கி, தடகள விளையாட்டுக்களுக்கான வழங்குதல் இந்த விரைவாக வளர்ந்துவரும் நிறுவனத்தின் முக்கியமான சந்தையிடும் கருவியாகவே மாறியது.

இந்த நிறுவனத்தின் முதல் சுய வடிவமைப்புத் தயாரிப்பு போவர்மேனின் "வாஃபிள்" சலவைப்பெட்டி வடிவத்தின் அடிப்படையில் அமைந்திருந்தது. ஒரேகான் பல்கலைக்கழகம் ஹேவார்ட் ஃபீல்டில் உள்ள ஓடுதளம் மறுசீரமைக்கப்பட்ட பின்னர், புதிய யுரெதென் தளத்தில் மிகவும் திறன்மிக்க வகையில் பிடிமானத்தோடு இருக்கும் வெவ்வேறு விதமான காலணிகளின் வெளிப்புறத்தைக் கொண்டு போவர்மேன் பரிசோதனை செய்யத் தொடங்கினார். ஒருநாள் ஞாயிற்றுக்கிழமை மாலையில் அவர் தன்னுடைய மனைவியின் வாஃபில் சலவைப்பெட்டியில் யுரெதென் திரவத்தை ஊற்றியபோது அவருடைய முயற்சிகளுக்கு பலன் கிடைத்தது. 1974ஆம் ஆண்டில் தற்போதைய-குறியீட்டு வாஃபிள் பயிற்சியாளராகிவிட்ட 'வாஃபிள்' வெளிப்பகுதி என்றழைக்கப்பட்டதை போவர்மன் உருவாக்கி பிரித்தெடுத்தார்.

1980ஆம் ஆண்டில், அமெரிக்காவின் தடகள விளையாட்டு காலணி சந்தையில் நைக் 50 சதவிகித சந்தைப் பங்கை எட்டியது, இந்த நிறுவனம் அந்த வருடம் டிசம்பர் மாதத்திலேயே பொதுத்துறை நிறுவனமானது.^[6] இதனுடைய வளர்ச்சி தொலைக்காட்சி விளம்பரங்களைக் காட்டிலும் 'வேர்ட்-ஆஃப்-ஃபூட்' என்ற உத்தியின் மூலமே (1970களின் பிற்பகுதியில் குறிப்பிடப்பட்ட நைக் அச்சு விளம்பரம்) பெரிய அளவிற்கு வளர்ச்சியுற்றது. நைக்கின் முதல் தேசிய தொலைக்காட்சி வர்த்தக விளம்பரங்கள் நியூயார்க் மராத்தான் ஒளிபரப்பின்போது அக்டோபர் 1982ஆம் ஆண்டில் தொடங்கின. இந்த விளம்பரங்கள் ஏப்ரல் 1982 இல் சில மாதங்களுக்கும் முன்பு நிறுவப்பட்ட போர்ட்லேண்டைச் சேர்ந்த வெய்டன்+கென்னடி என்ற விளம்பர நிறுவனத்தால் உருவாக்கப்பட்டன.

அத்துடன், நைக் மற்றும் வெய்டன்+கென்னடி ஒன்றாக இணைந்து அழிக்க முடியாத அச்சு மற்றும் தொலைக்காட்சி விளம்பரங்களை உருவாக்கினர் என்பதோடு இந்த நிறுவனம் இன்றும்கூட நைக்கின் பிரதான விளம்பர நிறுவனமாக இருந்துவருகிறது. 1988 ஆம் ஆண்டு நைக் பிரச்சாரத்திற்காக "ஜஸ்ட் டு இட்" என்ற புகழ்பெற்ற வாசகத்தை உருவாக்கியவர் இந்த நிறுவனத்தின் இணை நிறுவனரான டேன் வெய்டன்தான், இந்த வாசகம் 20 ஆம் நூற்றாண்டின் முதல் ஐந்து வாசகங்களுள் ஒன்றாக அட்வர்டைசிங் ஏஜால் தேர்வு செய்யப்பட்டது என்பதுடன் இந்தப் பிரச்சாரம் ஸ்மித்சோனியன் நிறுவனத்தில் புனிதப்படுத்தப்பட்டது.^[6] சான் பிரான்ஸிஸ்கோவைச் சேர்ந்த வால்ட் ஸ்டேக் நைக்கின் முதல் "ஜஸ்ட் டு இட்" விளம்பரத்தில் ஜூலை 1, 1988 இல் தோன்றிய முதலாமவர் ஆவார்.^[7]

1980கள் முழுவதும், நைக் உலகம் முழுவதிலும் உள்ள வேறுபல விளையாட்டுக்கள் மற்றும் பிரதேசங்களுக்கு தன்னுடைய தயாரிப்பு வரிசையை விரிவுபடுத்தியது.^[8]

வாங்கப்பட்டவை

2008 நவம்பர் வரை நைக், இன்க். நான்கு முக்கியமான துணை நிறுவனங்களை சொந்தமாகப் பெற்றிருந்தது: கோல் ஹான், ஹர்லே இண்டர்நேஷனல், கன்வர்ஸ் இன்க். மற்றும் அம்ப்ரோ.
1988ஆம் ஆண்டில் மேல்நிலை காலணி நிறுவனமான கோல் ஹானை நைக் முதல்முறையாக வாங்கியது.
பிப்ரவரி 2002 இல் சர்ஃப் அணிகலன்கள் நிறுவனமான ஹர்லே இண்டர்நேஷனலை அதனுடைய நிறுவனரான பாப் ஹர்லேயிடமிருந்து நைக் வாங்கியது.^[9]
2003 ஜூலையில், குறிப்பிடத்தகுந்த சக் டைலர் ஆல் ஸ்டார்ஸின் உருவாக்குநரான கன்வெர்ஸ் இன்க்.ஐ 305 மில்லியன் அமெரிக்க டாலர்களுக்கு நைக் வாங்கியது.^[10]
2008 மார்ச் 3 இல், இங்கிலாந்து தேசிய கால்பந்து அணியின் விளையாட்டுப் பொருட்களை உருவாக்கும் நிறுவனம் என்று அறியப்பட்ட விளையாட்டு அணிகலன்கள் விற்பனையாளரான அம்ப்ரோவை 285 மில்லியன் பவுண்டுகள் மதிப்புள்ளதாக (கிட்டத்தட்ட 600 மில்லியன் அமெரிக்க டாலர்கள்) கூறப்பட்ட பேரத்தில் நைக் வாங்கியது.^[11]
பாவுர் ஹாக்கி மற்றும் ஸ்டார்டர் உள்ளிட்ட மற்ற துணை நிறுவனங்கள் யாவும் நைக்கால் முன்னதாகவே வாங்கப்பட்டும் விற்கப்பட்டும் இருந்தவையாகும்.^[12]

தயாரிப்புகள்

நைக் பரந்த அளவிலான விளையாட்டு உபகரணங்களைத் தயாரிக்கிறது. அவர்களின் முதல் தயாரிப்புகள் ஓடுதளத்தில் ஓடுவதற்கான காலணிகளாகும். அவர்கள் தற்போது காலணிகள், ஜெர்ஸிக்கள், ஷார்ட்ஸ், பேஸ்லேயர்ஸ் போன்றவற்றை டிராக் அண்ட் ஃபீல்ட், பேஸ்பால், ஐஸ் ஹாக்கி, டென்னிஸ், அசோஸியேஷன் ஃபுட்பால், லாக்ரோஸி, பேஸ்கட்பால் மற்றும் கிரிக்கெட் உள்ளிட்ட பரந்த அளவிலான விளையாட்டுக்களுக்கு இப்போதும் உருவாக்கி வருகின்றனர். நைக் ஏர் மேக்ஸ் 1987ஆம் ஆண்டில் நைக், இன்க்கால் முதலில் வெளியிடப்பட்ட காலணி வரிசையாகும். ஸ்கேட்போர்டிங்கிற்கான நைக் 6.0, நைக் என்ஒய்எக், மற்றும் நைக் எஸ்பிஅவர்கள் தயாரிப்பு வரிசையின் மிகச் சமீபத்திய சேர்ப்பாகும். நைக் சமீபத்தில் ஏர் ஜூம் யார்கர் எனப்படும், தங்களுடைய போட்டியாளர்களுடையதைக் காட்டிலும் 30 சதவிகிதம் லேசான கிரிக்கெட் காலணிகளை அறிமுகப்படுத்தியுள்ளது.^[13] 2008 ஆம் ஆண்டில், சுற்றுச்சூழலை கவனத்தில் கொண்டு வடிவமைக்கப்பட்ட உயர் செயல்திறனுள்ள ஏர் ஜோர்டான் எக்ஸ்எக்ஸ்3 காலணியை நைக் அறிமுகப்படுத்தியுள்ளது.

ஆண்கள் பெண்கள் மற்றும் குழந்தைகளுக்கான அசோஸியேஷன் கால்பந்து^[14], , ஓட்டப்பந்தயம், மல்யுத்த விளையாட்டுக்கள், டென்னிஸ், அமெரிக்க கால்பந்து, தடகளப் போட்டிகள், கால்ஃப் மற்றும் இடைவெட்டுப் பயிற்சி ஆகியவற்றை உள்ளிட்ட விளையாட்டு நடவடிக்கைகளுக்கான காலணிகள் மற்றும் அணிகலன்கள் தயாரிப்பு வகைகளை நைக் விற்பனை செய்கிறது. டென்னிஸ், கால்ஃப் ஸ்கேட்போர்டிங், அசோஸியேஷன் கால்பந்து, பேஸ்பால், அமெரிக்க கால்பந்து, சைக்கிள் பந்தயம், கைப்பந்து, மல்யுத்தம், சீர்லீடிங், தண்ணீர் விளையாட்டுக்கள், வாகனப் பந்தயம் மற்றும் பிற நடவடிக்கைகள் மற்றும் பொழுதுபோக்கு பயன்பாடுகள் போன்ற வெளிப்புற நடவடிக்கைகளுக்கான காலணிகளையும் நைக் விற்பனை செய்து வருகிறது. நைக் நாட்டுப்புற நாகரீக உடை அளிப்பவராக இருப்பதால் இளைஞர் கலாச்சாரம், கீழ்நிலைக் கலாச்சாரம் மற்றும் ஹிப் ஹாப் கலாச்சாரம் ஆகியவற்றில் நன்கறியப்பட்டதாகவும், பிரபலமானதாகவும் இருக்கிறது. காலணியில் ஐபாட் நானோவுடன் இணைக்கப்பட்டிருக்கும் ரேடியோ சாதனத்தின் வழியாக ஓட்டப்பந்தய வீரரின் செயல்திறனை கண்காணிக்கும் நைக்+ தயாரிப்பை உற்பத்தி செய்வதற்கு நைக் சமீபத்தில் ஆப்பிள் இன்க். உடன் இணைந்துள்ளது. இந்தத் தயாரிப்பு பயன்மிக்க புள்ளிவிவரத்தை உருவாக்கும் நிலையில், கம்பியில்லா தணிக்கை வலையமைப்பில் சிறிய, மறைத்துவைக்கக்கூடிய அறிவுப்பூர்வமான துகள்களைப் பயன்படுத்தி 60 அடிகள் (18 m) தொலைவில் இருந்து பயனர்களின் ஆர்எஃப்ஐடி சாதனங்களை அடையாளம் காணும் திறன் கொண்ட ஆராய்ச்சியாளர்களால் இது விமர்சிக்கப்பட்டது.^[15]^[16]

2004ஆம் ஆண்டில், அவர்கள் எஸ்பிஏஆர்க்யூ பயிற்சித் திட்டப் பிரிவை தொடங்கினார்கள்.

நைக்கின் புதிய காலணிகளுள் சில ஃபிளைவயர் மற்றும் லூனார்லைட் நுரையைக் கொண்டிருந்தன. இந்தப் பொருட்கள் பல வகையிலான காலணிகளின் எடையைக் குறைக்கவும் பயன்படுத்தப்படுகின்றன.^[17]

கிராண்ட் டுரிஸ்மோ 4 என்ற வீடியோ கேமில், ஃபில் ஃபிராங்கால் வடிவமைக்கப்பட்ட நைக்ஒன் 2022 எனப்படும் நைக் கார் ஒன்று வருகிறது.

தலைமையகங்கள்

நைக்கின் உலகத் தலைமையகங்கள் ஒரேகான், பீவர்டன் நகரத்தைச் சுற்றிலும் அமைந்திருக்கிறது, ஆனால் இவை ஒன்று சேர்க்கப்படாத வாஷிங்டன் கவுண்டிக்குள்ளாக அமைந்திருக்கின்றன.

தி ஒரேகானியன் கூற்றுப்படி இந்த வேறுபாடு, வெகுவிரைவிலேயே ஜேரட் கோஆபரேஷனின் எதிர்ப்பை எதிர்கொள்ள நேர்ந்த பீவர்டானுக்கு அருகிலிருக்கும் 74 ஏக்கர்கள் (0.3 km²) நிலத்தை இந்த நிறுவனம் வாங்கியதன் காரணமே பீவர்டன் நகரத்திற்கும் நைக் நிறுவனத்திற்கும் இடையில் இருந்துவரும் போராட்டத்திற்கு மூலாதாரமாக இருந்துவருகிறது. நைக் அந்த திசையில் தங்களுடைய தலைமையகத்தை விரிவாக்க முயற்சி எடுத்தபோது, மேக்ஸ் லைட் ரெயில் நிலையம் மற்றும் இரண்டு பொதுவழிகளால் குறுக்குநெடுக்காக செல்லும் பீவர்டனில்தான் முதலில் அதைக் கட்ட விரும்பினர், நைக் அந்த நிலத்தை வாங்கியபோதே அப்படி நடப்பதற்கான எதிர்பார்ப்புகள் தோன்றிவிட்டன. பீவர்டனின் வேண்டுகோள் அந்தப் பகுதிக்கான மாநகரத்தின் போக்குவரத்து சார்ந்த மேம்பாட்டுத் தி்ட்டங்களோடு பெரிதும் பொருந்துவதாக இருக்க வேண்டும் என்பதே. ஒரு வருடத்திற்குப் பின்னர் நைக் 5,000 வேலைவாய்ப்புக்களை மாகாணத்திற்கு வெளியில் எடுத்துச்செல்வதாக இருந்தபோது பீவர்டன் தலைமையகத்தை அமைப்பதற்கான வேண்டுகோளிலிருந்து பின்வாங்கியது, ஆனால் அங்கு வசதி வாய்ப்பு இல்லாதிருந்ததை நைக் மறந்திருக்காது.

இந்த இணைப்பாக்க இழுத்தடிப்பு பீவர்டன் வலுக்கட்டாயமான இணைப்பிற்கு முயற்சிக்க வழிவகுத்தது. இது நைக் நிறுவனம் நீதிமன்ற வழக்கு தொடுக்க இட்டுச்சென்றது என்பதுடன் இந்த நிறுவனத்தின் செல்வாக்கு காரணமாக 2005 ஆம் ஆண்டின் ஒரேகான் செனட் மசோதா 887 இல் முடிவுபெற்றது. அந்த மசோதாவின் நிபந்தனைகளின்படி, இணைத்துக்கொள்ளப்படாத வாஷிங்டன் கவுண்டியில் 35 வருடங்களாக நைக்கும் கொலம்பியா ஸ்போர்ட்ஸ்வேரும் ஆக்கிரமித்திருந்த நிலத்தை வலுக்கட்டாயமாக இணைத்துக்கொள்வதிலிருந்து திட்டவட்டவட்டமாக தடைசெய்தது, அதேசமயம் எல்க்ட்ரோ சயின்டிஃபிக் இண்டஸ்ட்ரிஸ் மற்றும் டெக்டிரானிக்ஸ் ஆகியவை இதே பாதுகாப்பை முப்பது வருடங்களாகப் பெற்றிருந்தன.^[18]

உலகத் தலைநகரம் ஏறத்தாழ நிலத்தின் 200 ஏக்கர்கள் (0.81 km²) இல் அமைந்திருக்கிறது. கட்டுமானப் பணியின் முதல் நிலை 1990ஆம் ஆண்டில் முடிவுற்றது, அதைத்தொடர்ந்து 1992, 1999, 2001 மற்றும் 2008 ஆம் ஆண்டுகளில் விரிவாக்கங்கள் நடைபெற்றன. 2,000,000 சதுர அடிகள் (190,000 m²) அலுவலக இடங்களை வழங்குகின்ற இடத்துடன் சேர்த்து 17 கட்டிடங்கள் உள்ளன. ஒவ்வொரு கட்டிடமும் டைகர் உட்ஸ், லான்ஸ் ஆம்ஸ்ட்ராங், மியா ஹேம், மைக்கேல் ஜோர்டான், பீட் சாம்ப்ராஸ், ஜோன் பெனாய்ட் சாமுவேல்ஸன், ஜான் மெக்கன்ரோ மற்றும் சிலர் உள்ளிட்ட நைக்குடன் நீண்டகால இணைப்பில் இருக்கும் பயிற்சியாளர் அல்லது விளையாட்டு வீரரின் பெயரைக் கொண்டிருந்தது.

குழந்தைகள் மேம்பாட்டு மையங்களாக உள்ள இரண்டு கட்டிடங்கள், ஜோ பேடர்னோ மற்றும் சி.விவியன் ஸ்ட்ரிங்கர் ஆகியோரின் பெயர்கள் இடப்பட்டுள்ளன, அவை ஒன்றாக இணைந்து நைக் ஊழியர்களின் ஏறத்தாழ 500 குழந்தைகளைப் பராமரிக்கின்றன. 6 ஏக்கர்கள் (24,000 m²) உள்ளிட்ட இயற்கை எழில்மிக்க மனிதன் உருவாக்கிய ஏரி, இது இந்த வளாகத்தின் வழியாக செல்லும் பாதுகாக்கப்பட்ட ஈரநில பகுதிக்கு அருகில் அமைந்துள்ளது. இந்த ஏரியிலிருந்து கொண்டுவரப்பட்ட மண் வளாகம் போன்ற உணர்வை ஏற்படுத்த உதவும் 14-அடி (4.3 m) உயர்ந்த, சரிவான பகுதியை உருவாக்க அதைச் சுற்றிலுமுள்ள நிலங்களில் கொட்டப்பட்டுள்ளன. ஏறத்தாழ 5,000 ஊழியர்கள் உலகத் தலைமையகத்தை சார்ந்துள்ளனர், அதற்கு அருகாமையில் உள்ள கட்டிடங்களில் 2,000-2,500 ஊழியர்கள் உள்ளனர்.^[19]

உற்பத்தி

நைக் உலகம் முழுவதிலும் உள்ள 700 கடைகளுடன் ஒப்பந்தம் செய்திருக்கிறது என்பதுடன் அமெரிக்காவிற்கு வெளியில் 45 நாடுகளில் அலுவலகங்களைக் கொண்டிருக்கிறது.^[20] பெரும்பாலான தொழிற்சாலைகள் இந்தோனேசியா, சீனா, தைவான், இந்தியா, தாய்லாந்து, வியட்நாம், பாகிஸ்தான், பிலிப்பைன்ஸ் மற்றும் மலேசியா உள்ளிட்ட ஆசியாவில் அமைந்திருக்கின்றன.^[21] நைக் தன்னுடன் பணிபுரியும் ஒப்பந்த நிறுவனங்கள் குறித்த தகவலை வெளியிடுவதில் தயக்கம் காட்டுகிறது. இருப்பினும், கார்ப்வாட்ச் போன்ற நிறுவனங்களிடமிருந்து பெற்ற மோசமான விமர்சனங்களின் காரணமாக, நைக் தனது கார்ப்பரேட் ஆளுகை அறிக்கையில் தன்னுடைய ஒப்பந்த தொழிற்சாலைகள் குறித்த தகவல்களை வெளியிட்டிருக்கிறது.

மனித உரிமை அக்கறைகள்

சீனா, வியட்நாம், இந்தோனேசியா மற்றும் மெக்ஸிகோ போன்ற நாடுகளில் உள்ள தொழிற்சாலைகளுடன் ஒப்பந்தம் செய்திருப்பதற்காக நைக் விமர்சிக்கப்பட்டுள்ளது. போராளிக் குழுவான வியட்நாம் தொழிலாளர் கண்காணிப்பகம், நைக்கால் ஒப்பந்தம் செய்யப்பட்ட தொழிற்சாலைகள் 1996 ஆம் ஆண்டில் வியட்நாம் நாட்டின் குறைந்தபட்ச கூலி மற்றும் மிகைநேர வேலைச் சட்டங்கள் ஆகியவற்றை மீறியதாக ஆவணப்படுத்தியுள்ளது, இருப்பினும் இந்த நடவடிக்கைகளை நிறுத்திவிட்டதாக நைக் ஒப்புக்கொண்டது.^[22] தொடர்ந்து மோசமான வேலை நிலைகள் மற்றும் அவர்களுடைய சரக்குகள் உற்பத்தி செய்யப்படுகின்ற சுதந்திர வர்த்தக மண்டலத்தில் நியமிக்கப்பட்டுள்ள மலிவான வெளிநாட்டு ஊழியர்கள் வேலைக்கு அமர்த்தப்பட்டு உழைப்பு சுரண்டப்படுவது ஆகியவற்றிற்காக மிகுந்த பிரச்சினைக்கு ஆளாகியுள்ளது. நவோமி கிளைனின் புத்தகமான நோ லோகோ மற்றும் மைக்கேல் மூரின் ஆவணப்படங்கள் உள்ளிட்ட விமர்சனங்களே இதற்கான ஆதாரங்களாகும்.

கிழக்கு ஆசிய தொழிற்சாலைகளில் உள்ள பெண்களின் உழைப்பு சுரண்டப்படுவதாக சிலர் கருதும் நேரத்தில் அமெரிக்காவில் உள்ள பெண்கள் தார்மீக வலிமை பெறுவதாக குறிப்பிடும் விளம்பரங்கள் குறித்தும் நைக் விமர்சிக்கப்பட்டது.^[23]

1990களில், கம்போடியா மற்றும் பாகிஸ்தானில் உள்ள கால்பந்தாட்டப் பந்துகளை தயாரிப்பதற்கான ஒப்பந்தம் செய்துள்ள தொழிற்சாலைகளில் சிறார் தொழிலாளர்களைப் பயன்படுத்தியதற்காகவும் நைக் விமர்சனத்தை எதிர்கொண்டது. நைக், இந்த சிறார் தொழிலாளர் உழைப்பை தடுப்பதற்கான அல்லது குறைந்தபட்சம் குறைப்பதற்கான நடவடிக்கையை மேற்கொண்டது என்றாலும், சிறார் தொழிலாளர்கள் பயன்படுத்தப்படுவதில்லை என்பதை உறுதிசெய்வதற்கு கடுமையானதாக உள்ள நெறிமுறைகளும் கண்காணிப்பும் போதுமானதாக இல்லாத பகுதிகளில் செயல்படும் நிறுவனங்களுக்கென்று தங்கள் தயாரிப்பிற்காக அவர்கள் தொடர்ந்து ஒப்பந்தம் செய்துதான் வருகிறார்கள்.^[24]

2001 ஆம் ஆண்டில் பிபிசி ஆவணப்படம் நைக்கால் பயன்படுத்தப்படும் கம்போடிய தொழிற்சாலைகளில் உள்ள சிறார் தொழிலாளர்கள் மற்றும் மோசமான வேலை நிலைகளை வெளிக்கொண்டு வருகிறது.^[25] ஒரு நாளைக்கு தொடர்ந்து 16 மணிநேரங்கள் என்ற அளவிற்கு வாரத்தின் ஏழு நாட்களிலும் வேலை செய்கின்ற ஆறு பெண்கள் இந்த ஆவணப்படத்தில் கவனத்தில்கொள்ளப்பட்டனர்.

பல கல்லூரிகளிலும் பல்கலைக்கழகங்களிலும் பிரச்சாரங்கள் மேற்கொள்ளப்பட்டன, குறிப்பாக மிகை உழைப்புகளுக்கு எதிரான அமெரிக்க மாணவர்கள் போன்ற உலகமயமாக்கல் எதிர்ப்புக் குழுக்களும் சில மிகை உழைப்பு எதிர்ப்புக் குழுக்களும்.^[26] இப்படிப்பட்ட பிரச்சாரங்கள் இருப்பினும், நைக்கின் வருடாந்திர வருவாய்கள் நிறுவனத்தின் வருடாந்திர அறிக்கைகளின்படி 1996 ஆம் ஆண்டில் 6.4 பில்லியன் அமெரிக்க டாலர்களிலிருந்து 2007 ஆம் ஆண்டில் கிட்டத்தட்ட 17 பில்லியன் அமெரிக்க டாலர்கள் வரை உயர்ந்தது.

ஆஸ்திரேலிய சேனல் 7 நியூஸின் 2008 ஆம் ஆண்டு ஜூலை விசாரணையானது நைக்கின் மிகப்பெரிய அணிகலன்கள் தொழிற்சாலைகளுள் ஒன்றில் பெரிய அளவிற்கான கட்டாய உழைப்போடு சம்பந்தப்பட்ட நிகழ்வுகளை வெளிக்கொண்டுவந்தது. மலேசியாவில் அமைந்துள்ள தொழிற்சாலை, இழி நிலையான வேலைச்சூழல் மற்றும் கட்டாய உழைப்பு நிகழ்வுகளைக் கண்டுபிடித்த ரகசிய குழுவால் படம்பிடிக்கப்பட்டது. நைக் அதிலிருந்து இதுபோன்ற தவறான நடத்தை தொடராது என்பதை உறுதிசெய்வதற்கான சரிசெய்யும் நடிவடிக்கையை மேற்கொள்ளவிருப்பதாக அறிவித்தது.^[27]

2008 ஆம் ஆண்டு ஒலிம்பிக்கில் இருந்து லுயு ஷியாங் வாபஸ் பெற்றதைத் தொடர்ந்து, அநாமதேய இணையத்தள வெளிப்படுத்தலை கண்டுபிடித்து அடையாளம் காண சீன அரசாங்கத்தில் உள்ள "சம்பந்தப்பட்ட அரசுத் துறைகளிடமிருந்து" உதவியைக் கேட்டதாக நைக் ஒப்புக்கொண்டது.^[28]

சுற்றுச்சூழல் சாதனை

தொடர்ந்து வளர்ந்துகொண்டேயிருக்கும் ஆடையணி தொழில்துறை, சுற்றுச்சூழலில் எதிர்மறையான தாக்கத்தையே ஏற்படுத்தி வருகிறது. இந்த உற்பத்தியில் நைக் பெரிய பங்கேற்பாளராக இருப்பதால், அவர்களின் நிகழ்முறைகளில் பலவும் சுற்றுச்சூழலுக்கு எதிர்மறையான முறையிலேயே பங்களித்து வருகின்றன. சுற்றுச்சூழலை பாதிக்கும் ஆடையணி தொழிற்துறை விரிவாவதன் ஒரு முறை அதனுடைய தண்ணீர் தட்டுப்பாடு அதிகரிப்பது, சுற்றுச்சூழல் மாற்றம், மாசுபாடு மற்றும் படிம எரிபொருள் மற்றும் மூலப்பொருள் நுகர்வு ஆகியவற்றின மூலமாக நடப்பவையாகும். இதற்கும் மேலாக, இன்றைய மின்னணு ஆடையணித்துறை தொழிற்சாலைகள் குறிப்பிடத்தகுந்த அளவிற்கான ஆற்றலை செலவிடுகின்றன, அதேசமயத்தில் வேகமான நாகரீக ஆடைகள் மற்றும் மலிவான ஆடைகள் உற்பத்தி செய்வதன் போக்குகளின் காரணமாக பயன்படுத்தி தூக்கி எறியும் மனநிலையையும் இது உருவாக்கி வருகிறது.^[29] இத்தகைய ஒன்றிணைந்த விளைவுகள் எதிர்மறையான முறையில் சுற்றுச்சூழலை மாற்றியமைக்கலாம் என்றாலும், நைக் வெவ்வேறு திட்டங்களின் மூலம் அவர்களின் தாக்கங்களுக்கு எதிர்வினையாற்றவும் முயற்சிக்கிறது. புதிய இங்கிலாந்தைச் சேர்ந்த சுற்றுச்சூழல் நிறுவனமான கிளீன் ஏர்-கூல் பிளானெட்டின் கூற்றுப்படி, சுற்றுச்சூழலுக்கு நட்புடைய நிறுவனங்கள் குறித்து எடுக்கப்பட்ட கணக்கெடுப்பில் நைக் நிறுவனம் முதல் 3 (56 நிறுவனங்களில்) நிறுவனங்களுள் ஒன்றாக மதிப்பிடப்பட்டுள்ளது.^[30] கிளைமேட் கவுண்ட்ஸ் போன்ற குழுக்களால் தனது நைக் கிரிண்ட் திட்டத்திற்காக (தயாரிப்பு ஆயுள்சுழற்சி மூடல்) நைக் பாராட்டுதலையும் பெற்றது.^[31] இதற்கும் மேலாக, 2008 ஆம் ஆண்டு பூவுலகு தினத்தில் நைக் தொடங்கிய ஒரு பிரச்சாரம் நைக்கின் டிராஷ் டாக் ஷூ அணிந்து ஸ்டீவ் நாஷ் தோன்றிய ஒரு வர்த்தக ரீதியிலானதாக இருந்தது, அந்த காலணி தொழிற்சாலைத் தளத்திலிருந்து பெறப்பட்ட தோல் மற்றும் சின்தடிக் தோல் வீணாம்சங்களின் துண்டுகளிலிருந்து பிப்ரவரி 2008 ஆம் ஆண்டில் உருவாக்கப்பட்டது. இந்த டிராஷ் டாக் ஷூ காலணி மறுசுழற்சியாக்க திட்டத்திலிருந்து முற்றிலும் வீசியெறியப்படும் ரப்பரிலிருந்து உருவாக்கப்பட்ட அம்சத்தையும் கொண்டிருந்தது. உற்பத்தி வீணாம்சத்திலிருந்து தயாரிக்கப்பட்ட முதல் கூடைப்பந்து காலணி என்று நைக் இதை உரிமைகொண்டாடியது, ஆனால் அது 5,000 ஜோடி காலணிகளை மட்டுமே தயாரி்த்தது.^[32] நைக் தொடங்கிய மற்றொரு திட்டம் நைக் ரீயூஸ்-எ-ஷூ திட்டம் ஆகும். 1993ஆம் ஆண்டில் தொடங்கப்பட்ட இந்தத் திட்டமானது நிகழ்முறைப்படுத்தல் மற்றும் மறுசுழற்சி செய்வதற்கென்று எந்த ஒரு வகையிலான விளையாட்டு அணிகளையும் சேகரிப்பதன் மூலம் சுற்றுச்சூழலுக்கும் சமூகத்திற்கும் பலனளிக்கும் விதத்திலான நைக்கின் நீண்டகாலத் திட்டமாக இருந்தது. மறுசுழற்சியாக்கப்பட்ட காலணிகளிலிருந்து உருவாக்கப்பட்ட மூலப்பொருள் பிறகு கூடைப்பந்து மையங்கள், ஓடுதளங்கள் மற்றும் விளையாட்டு மைதானங்களை உருவாக்க உதவும் வகையில் பயன்படுத்தப்பட்டது.^[33]

சந்தையிடும் உத்தி

நைக்கின் சந்தையிடும் உத்தி நிறுவனத்தின் வெற்றிக்கு ஒரு முக்கியமான பாகமாக இருக்கிறது. நைக் ஒரு முதன்மைத் தரமாக, நன்கு வடிவமைக்கப்பட்ட மற்றும் செலவு மிகுந்த தயாரிப்புகளாக இடம்பெற்றுள்ளது. தனித்துவமான முத்திரை மற்றும் "ஜஸ்ட் டு இட்" என்ற விளம்பர வாசகத்தின் மூலம் அடைப்பெற்ற ஒரு தொழில்முத்திரை படிமத்தை சூழ்ந்த சந்தை உத்தியோடு நைக் வாடிக்கையாளர்களைக் கவர்கிறது.^[34] நைக் தனது தயாரிப்புகளை பிரபலமான தடகள வீரர்கள், தொழில்முறை அணிகள் மற்றும் கல்லூரி விளையாட்டு அணிகள் ஆகியோருடனான வழங்குநத்துவங்களைக் கொண்டு மேம்படுத்துகிறது. இருப்பினும், நைக்கின் சந்தையிடல் கலவை மேம்படுத்தலுக்கும் மேலாக பல ஆக்கக்கூறுகளையும் உள்ளிட்டதாக இருக்கிறது. இவை கீழே சுருக்கமாக குறிப்பிடப்பட்டுள்ளன.

விளம்பரம்

1972ஆம் ஆண்டில் இருந்து 1982 வரை, நைக் கிட்டத்தட்ட நேரடியாக டிராக் அண்ட் ஃபீல்ட் நியூஸ் உள்ளிட்ட அதிகமும் உயர் வெர்டிகல் பப்ளிகேஷனில் அச்சு விளம்பரத்தையே நம்பியிருந்தது. முந்தைய விளம்பரத்தில் பெரும்பாலானவை புதிய காலணி வெளியீ்ட்டில் கவனம் செலுத்தியது, அத்தியாவசியமாக ஒட்டம், கூடைப்பந்து அல்லது டென்னிஸ் காலணியின் பலன்களை வரையறை செய்துகொண்டது. 1976 ஆம் ஆண்டில், இந்த நிறுவனம் பலரும் 1977ஆம் ஆண்டில் நைக்கின் முதலாவது 'பிராண்ட் விளம்பரம்' என்று பலரும் கருதுகின்ற விளம்பரத்தை உருவாக்கிய நிறுவனமான ஜான் பிரவுன் அண்ட் பார்ட்னர்ஸ் என்ற முதலாவது வெளி விளம்பர நிறுவனத்தை நியமித்துக்கொண்டது. "தர் இஸ் நோ ஃபினிஷ் லைன்" என்ற டேக் லைன் கொண்ட ஒரு அச்சு விளம்பரம் நாட்டுப்புற சாலையில் தனியாக ஓடும் வீரரை கொண்டிருந்தது என்பதுடன் இது பின்னாளில் உடனடி கிளாசிக் ஆனது. இந்த எளிய விளம்பரம், நிறுவனத்தின் போஸ்டர் தொழிலை தொடங்குவதற்கான புதிய போஸ்டர் வடிவத்தை உருவாக்குவதற்கு நைக்குக்கு தூண்டுதலாக இருந்தது.

1982ஆம் ஆண்டில், நைக் தனது முதலாவது தேசிய தொலைக்காட்சி விளம்பரங்களை ஒளிபரப்பியது, இந்த விளம்பரம் நியூயார்க் மராத்தான் போட்டியின்போது புதிதாக உருவான விளம்பர நிறுவனமான வாரன்+கென்னடியால் உருவாக்கப்பட்டது. இது இன்றும்கூட ஒருங்கிணைந்து செயல்பட்டுவரும் நைக் மற்றும் டபிள்யு+கே இன் குறிப்பிடத்தகுந்த அளவிற்கான வெற்றிகரமான கூட்டாண்மைக்கு தொடக்கமாக அமைந்தது. கேன்ஸ் விளம்பர விழா நைக்கை தனது 'அந்த ஆண்டின் விளம்பரதாரர்' என்று இரண்டு தனித்தனி நிகழ்வுகளில் குறிப்பிட்டது, இந்த கௌரவத்தைப் பெற்ற (1994, 2003) முதலாவது மற்றும் ஒரே நிறுவனம் இதுதான்.^[35]

சிறந்த வர்த்தக விளம்பரத்திற்கான எம்மி விருது உருவாக்கப்பட்ட 1990களில் இருந்து நைக் அந்த விருதை இரண்டு முறை பெற்றிருக்கிறது. ஒய்டுகே பற்றிய ஒவ்வொரு அச்சம் மிகுந்த முன்னூகிப்பும் நிஜமானால் ஜனவரி 1, 2000 இல் ஒரு ஓட்டப்பந்தவீரர் எதிர்கொள்வது என்னவாக இருக்கும் என்பது குறித்த ஒரு நையாண்டி கண்ணோட்டம் "தி மார்னிங் ஆஃப்டர்" என்ற விளம்பரத்திற்கு முதலாவதாக பெற்றது.^[36] தடகள விளையாட்டு முயற்சிகளுக்கான நீரோட்டத்தில் பிரபலமான மற்றும் தினசரி விளையாட்டு வீரர்கள் தோன்றும் தொடரான "மூவ்" எனப்படும் 2002 ஆம் ஆண்டு ஒளிபரப்பிற்காக நைக் தனது இரண்டாவது எம்மி விளம்பர விருதைப் பெற்றது.^[37]

விருதுகள் சேகரிப்பிற்கும் மேலாக நைக் விளம்பர முரண்பாடுகளையும் உருவாக்கியிருக்கிறது:

கேஸ்கி எதிராக நைக்

நுகர்வோர் போராளியான மார்க் கேஸ்கி, தன் மீதான விமர்சனங்கள் மற்றும் மோசமான தொழிற்சாலை சூழல் குறித்து பதிலளிக்கும் விதத்தில் நைக் செய்த செய்தித்தாள் விளம்பரங்கள் மற்றும் அது விநியோகித்த கடிதங்கள் குறித்து 2002 ஆம் ஆண்டில் கலிபோர்னியாவில் வழக்கு தொடர்ந்தார். இந்த நிறுவனம் தவறான விளம்பரத்தை வெளிப்படுத்துவதாக கேஸ்கி குறிப்பிட்டார். தவறான விளம்பர விதிகள் பொது விவகாரங்கள் குறித்த நிறுவனத்தின் பார்வைக்கு பொருந்தாது என்று நைக் பதிலளித்தது என்பதுடன் இவை முதல் திருத்த பாதுகாப்பிற்கு ஏற்புடையது என்றும் தெரிவித்தது. உள்ளூர் நீதிமன்றம் நைக்கின் வழக்கறிஞர்களுடன் உடன்பட்டது, ஆனால் கலிபோர்னியா உச்சநீதிமன்றம் இதற்கு எதிராக திரும்பியது என்பதுடன் கார்ப்பரேஷனின் தகவல் தொடர்புகள் வர்த்தக ரீதியான உரை என்பதால் தவறான விளம்பர விதிகளுக்கு உட்பட்டவை என்று குறிப்பிட்டது.

அமெரிக்க உச்சநீதிமன்றம் இந்த வழக்கை (நைக் எதிராக கேஸ்கி) மறுபரிசீலனை செய்ய ஒப்புக்கொண்டது, ஆனால் அரசியலமைப்பு விவகாரங்கள் குறித்த பிரத்யேக விதியை வெளியிடாமலேயே இந்த வழக்கை விசாரணை நீதிமன்றத்திற்கு அனுப்பிவிட்டது. இந்த வழக்குதாரர்கள் நைக் அறிக்கைகளின் துல்லியத்தன்மை மீதான எந்த ஒரு கண்டுபிடிப்பிற்கும் முன்னதாகவே நீதிமன்றத்திற்கு வெளியில் தீர்த்துக்கொண்டனர் என்பதுடன், ஒரு முன்னோடியாக நைக்கின் விதிவிலக்கு ஒப்புதலை கலிபோர்னியா நீதிமன்றம் மறுத்ததை கைவிட்டது. இந்த வழக்கு பொது உரிமைச் சுதந்திரங்கள் மற்றும் மிகை உழைப்பிற்கு எதிரான நடவடிக்கைகள் குறித்து அக்கறை கொண்டுள்ள பல்வேறு குழுக்களிடமிருந்தும் பெரிய அளவிற்கான கவனத்தைப் பெற்றது.

பீட்டில்ஸ் பாடல்

பீட்டில்ஸின் பாடல்பதிவு நிறுவனமான ஆப்பிள் ரெக்கார்ட்ஸின் விருப்பத்திற்கு எதிராக 1987 ஆம் ஆண்டு வர்த்தக விளம்பரத்தில் பீட்டில்ஸின் பாடலான "ரெவல்யூஷன்"ஐ தனக்காக பயன்படுத்திக்கொண்டதற்காகவும் நைக் விமர்சனங்களை எதிர்கொண்டது. பீட்டில்ஸ் பாடல் பதிவுகளுக்கான உரிம உரிமைகளைக் கொண்டிருந்த கேப்பிடல் ரெக்கார்ட்ஸ் இன்க். நிறுவனத்திற்கு பீட்டில்ஸின் பாடல்களை ஒரு வருடத்திற்குப் பயன்படுத்திக்கொள்ள நைக் 250,000 அமெரிக்க டாலர்களை வழங்கியது.

ஆப்பிள் நிறுவனம் 15 மில்லியன் அமெரிக்க டாலர்களுக்கு நைக் இன்க்., கேப்பிடல் ரெக்கார்ட் இன்க்., இஎம்ஐ ரெக்கார்ட்ஸ் இன்க்., மற்றும் வெய்டன்+கென்னடி விளம்பர நிறுவனம் ஆகியவற்றின் மீது வழக்கு தொடர்ந்தது.^[38] கேப்பிடல்-இஎம்ஐ ஆகியவை, ஆப்பிளின் பங்குதாரரும் இயக்குநருமான யோகோ ஒனோ லெனான் உதவி மற்றும் ஊக்கத்துடனே "ரெவல்யூஷன்" பாடலைப் பயன்படுத்துவதற்கான உரிமத்தைக் கொண்டிருப்பதால் இந்த வழக்கு 'ஆதாரமற்றது' என்று கூறி இதற்கு எதிர்வினை புரிந்தனர்.

1989 ஆம் ஆண்டு நவம்பர் 9 இல் லாஸ் ஏஞ்சல்ஸ் டெய்லி நியூஸில் வெளிவந்த கட்டுரையில் "பீட்டில்ஸிற்கும் அவர்களுடைய அமெரிக்க மற்றும் பிரித்தானிய பாடல் பதிவு நிறுவனங்களுக்கும் இடையில் இருந்த பெருங்குழப்பமான வழக்கு தீர்க்கப்பட்டுவிட்டது" என்று குறிப்பிட்டிருந்தது. இந்த உடன்படிக்கையின் விதிகள் ரகசியமாக வைத்துக்கொள்ளப்பட வேண்டும் என்பதே நீதிமன்றத்திற்கு வெளியில் தீர்த்துக்கொள்வதற்கான ஒரு நிபந்தனையாக இருந்தது. இந்தத் தீர்வு இது சம்பந்தப்பட்ட மூன்று தரப்பினரையும் எட்டியது: ஜார்ஜ் ஹாரிஸன், பால் மெக்கார்ட்னி, ரிங்கோ ஸ்டேர்; யோகோ ஒனோ; மற்றும் ஆப்பிள், இஎம்ஐ மற்றும் கேபிடல் ரெக்கார்ட்ஸ். யோகோ ஒனோவின் செய்தித்தொடர்பாளர், "கொள்கைகளைப் பற்றி நன்கு தெரிந்திருப்பவர்கள்கூட குழம்பிப்போகும் அளவிற்கு எண்ணிலடங்கா குழப்பமான பிரச்சினைகள் இவை. அட்லாண்டிக்கின் இரண்டு தரப்புகளின் அட்டர்னிகளும் அநேகமாக தங்கள் குழந்தைகளை கல்லூரி வழியாக இதைப் பின்பற்றச் செய்வார்கள்" என்று குறிப்பிட்டார்.

1988 ஆம் ஆண்டு மார்ச்சில் "ரெவல்யூஷன்" தோன்றும் விளம்பரத்தை ஒளிபரப்புவதை நைக் நிறுத்திக்கொண்டது. யோகோ ஒனோ மற்றொரு விளம்பரத்தில் ஜான் லெனானின் "இண்ஸ்டண்ட் கர்மா" பாடலைப் பயன்படுத்திக்கொள்ள நைக்கிற்கு அனுமதி அளித்தார்.

மைனர் திரட் விளம்பரம்

2005 ஆம் ஆண்டின் பிற்பகுதியில், நைக் ஸ்கேட்போர்டிங்கின் 2005 ஆம் ஆண்டு கிழக்குக் கடற்கரை கண்காட்சி சுற்றுலாவை மேம்படுத்தும் ஃப்ளையரில் மைனர் திரட்டின் 1981 சுய-தலைப்பிட்ட ஆல்பத்தின் அட்டை ஒவியத்திலிருந்து படத்தையும் உரையையும் அனுமதியின்றி பயன்படுத்தி்க்கொண்டதற்காக டிஸ்கார்ட் ரெக்கார்ட்ஸின் உரிமைதாரரும், ஃபுகாஸி அண்ட் தி ஈவன்ஸின் கிடாரிஸ்ட்/பாடகரும் மற்றும் வழக்கொழிந்த பன்க் பேண்டான மைனர் திரட்டின் முன்னணியாளருமான இயான் மெக்காயேவிடமிருந்து நைக் விமர்சனங்களைப் பெற்றுக்கொண்டது.
ஜூன் 27 இல், நைக் ஸ்கேட்டர்போர்டின் வலைத்தளம் டிஸ்கார்ட், மைனர் திரட் மற்றும் இவையிரண்டின் ரசிகர்களுக்கும் மன்னிப்பு கேட்டு அறிக்கை வெளியிட்டது என்பதுடன் எல்லா ஃப்ளையர்களையும் நீ்க்குவதற்கும் அப்புறப்படுத்துவதற்கும் முயற்சி எடுப்பதாக தெரிவித்தது. இந்த விளம்பரத்தை வடிவமைத்தவர்கள் ஸ்கேட்போர்டர்களும் இந்த பேண்டின் மரியாதை மற்றும் நன்மதிப்பைக் குலைப்பதற்கென்றே வடிவமைத்த மைனர் திரட் ரசிகர்களுமே ஆவர் என்றும் அவர்கள் குறிப்பிட்டனர்.^[39] நைக் மற்றும் மைனர் திரட்டிற்கு இடையிலான இந்த விவகாரம் ஏறத்தாழ நீதிமன்றத்திற்கு வெளியில் தீர்த்துக்கொள்ளப்பட்டது. இந்தத் தீர்வின் துல்லியமான விவரங்கள் வெளிப்படுத்தப்படவே இல்லை.

அச்சமூட்டும் விளம்பரம்

அச்சமூட்டும் திரைப்படங்களை நையாண்டி செய்யும் இந்த விளம்பரத்தில் ரம்பத்தைக் கையில் வைத்திருக்கும் ஒரு கொலைகாரன் தோன்றும் சமயத்தில் ஒரு தனிமையான காட்டில் ஒலிம்பிக் ஓட்டப்பந்தய வீரரான சுஸி ஃபெவர்-ஹாமில்டன் குளித்துக்கொண்டிருக்கிறார். நைக் கியர் அணிந்திருபபதன் காரணமாக கொலைகாரனைக் காட்டிலும் குறுகிய தொலைவில் வேகமாக ஓடிவிடக்கூடிய நல்ல நிலையில் ஹாமில்டன் இருக்கிறார். இறுதிக் காட்சி கொலைகாரன் மூர்ச்சையடைந்துவிட்டதையும், நொண்டிக்கொண்டு நடப்பதையும் காட்டியபடி, "ஒய் ஸ்போர்ட்ஸ்?" என்ற டேக்லைனோடு முடிவதைக் காட்டுகிறது. அதற்கு விரைவாக "நீங்கள் நீண்டகாலம் வாழ்வீர்கள்" என்ற பதில் கிடைக்கிறது.

2000 ஆம் ஆண்டு கோடைகால ஒலிம்பிக் போட்டிகள் (வெள்ளிக்கிழமை) துவக்க விழாவில் முதன்முதலாக ஒளிபரப்பப்பட்ட "திகில்" என்று தலைப்பிடப்பட்ட இந்த விளம்பரம் 200 குற்றச்சாட்டுகளைப் பெற்றது (என்பிசியின் கூற்றுப்படி), இது இந்த நெட்வோர்க் ஞாயிற்றுக்கிழமை மூடப்படுவதற்கு காரணமாக அமைந்தது. இஎஸ்பிஎனும் வழக்கு தொடர்ந்தது, ஆனால் இந்த விளம்பரம் பாக்ஸ், டபிள்யுபி, யுபிஎன் மற்றும் காமெடி சென்டர் உள்ளிட்ட மற்ற நெட்வொர்க்குகளில் சிறிய அல்லது எந்தவித முரண்பாடுகளும் இல்லாமல் தொடர்ந்தது.

போராட்டக்காரர்கள் இந்த விளம்பரம் பெண்களுக்கு எதிரான வன்முறையின் மீது வெளிச்சத்தைக் காட்டுகிறது என்று வாதிட்டனர், மற்றவர்கள் இது பார்ப்பதற்கே அச்சமூட்டுவதாக இருப்பதாக கூறினர், குறிப்பாக ஒலிம்பிக் போட்டிகளை ரசிக்கும் குழந்தைகள். நைக்கின் செய்தித்தொடர்பாளர் இது வேடிக்கைக்காக செய்யப்பட்டதென்றும், ஆதரவற்றப் பெண் வெட்டி சாய்க்கப்படுவதுபோன்ற திகில் படங்களை நையாண்டி செய்வதற்கென்று உருவாக்கப்பட்டதென்றும் பதிலளித்தார். ஹாமில்டன்கூட இந்த விளம்பரம் ஒரு பெண் ஆணை வீழ்த்துவதாக இருப்பதால் மிகுந்த தாக்கத்தை ஏற்படுத்துவதாக குறிப்பிட்டார்.

சீன-மையக்கருவுள்ள விளம்பரம்

2004 ஆம் ஆண்டில் கார்ட்டூனில் உருவாக்கப்பட்ட சீன தற்காப்புக் கலை மாஸ்டர்களை வீழ்த்தி சீன டிராகனை லெப்ரான் ஜேம்ஸ் வெட்டிச்சாய்ப்பது போன்ற விளம்பரம், இந்த விளம்பரத்தை தெய்வ நிந்தனை என்றும் தேசிய கண்ணியம் மற்றும் டிராகனுக்கு ஏற்பட்ட அவமானம் என்றும் சீன அதிகாரிகள் குற்றம் சாட்டுவதற்கு காரணமானது. இந்த விளம்பரம் பின்னர் சீனாவில் தடைசெய்யப்பட்டது. 2007 ஆம் ஆண்டின் முற்பகுதியில் சொல்லப்படாத காரணங்களால் சீனாவில் இந்த விளம்பரம் மீண்டும் கொண்டுவரப்பட்டது.^[40]

பிரெட்டி

2006 அமெரிக்க ஓபனிற்கான விரைவு செயல்திறனில், மரியா ஷரபோவா தோன்றும் தொலைக்காட்சி விளம்பரமான பிரெட்டி யை நைக் ஒளிபரப்பத் தொடங்கியது. இந்த விளம்பரம் பிரபலமானதாகவும் விமர்சன ரீதியான வெற்றியையும் பெற்றதுடன், இரண்டு கேன்ஸ் கோல்ட் ஸயன்ஸ் உள்ளிட்ட தொழிற்துறையின் சில விருதுகளையும் வென்றது.

இடம்

லண்டன் ஆக்ஸ்போர்ட் தெருவில் உள்ள நைக்டவுன்

நைக் தனது தயாரிப்புகளை அமெரிக்காவில் உள்ள 25,000க்கும் மேற்பட்ட சில்லறை விற்பனையாளர்களிடம் விற்பனை செய்துவருகிறது (நைக்கின் சொந்த விற்பனையகங்களான "நைக்டவுன்" கடைகள் உட்பட) என்பதுடன் உலகில் கிட்டத்தட்ட 160 நாடுகளில் விற்பனை செய்துவருகிறது. இந்த நிறுவனம் nikeid.com இல் NIKEiD எனப்படும் திட்டத்தையும் கொண்டிருக்கிறது, இது வாடிக்கையாளர்கள் சில பாணிகளில் தங்களுடைய நைக் காலணிகளை வடிவமைத்துக்கொள்ள உதவுவது என்பதுடன் உற்பத்தியாளரிடமிருந்து நுகர்வோருக்கு நேரடியாகவே வழங்குகிறது. நைக் தனது தயாரிப்புகளை தனி விநியோகஸ்தர்கள், உரிமங்கள் மற்றும் துணைநிறுவனங்கள் வழியாக சர்வதேச சந்தைகளில் விற்பனை செய்கிறது.

நிதி ஆதரவு

தங்களது தயாரிப்புகளைப் பயன்படு்ததுவதற்கும், தங்களது தொழில்நுட்பம் மற்றும் வடிவமைப்பை மேம்படுத்த/விளம்பரப்படுத்துவதற்கும் பல்வேறு விளையாட்டுக்களிலும் உள்ள முன்னணி விளையாட்டு வீரர்களுக்கு நைக் நிதியளித்து வருகிறது.

ரோமானிய டென்னிஸ் வீரரான இலி நாஸ்டேஸ் நைக்கின் முதல் தொழில்முறை விளையாட்டு ஒப்பந்ததாரராவார், நிறுவனத்தின் முதல் தடகள ஒப்பந்ததாரர் புகழ்பெற்ற நீண்டதூர ஓட்டப்பந்தய வீரரான ஸ்டீவ் பிரிஃபெண்டெய்ன் ஆவார். பிரிஃபெண்டெய்ன் ஒரேகான் பல்கலைக்கழகத்தில் இந்த நிறுவனத்தின் இணை நிறுவனரான பில் போவர்மேன் பயிற்சி பெற்றபோது பரிசுபெற்ற மாணவர் ஆவார். இன்று, ஸ்டீவ் பிரிஃபெண்டெய்ன் பில்டிங் அவரது கௌரவத்தின் காரணமாக நைக்கின் தலைமையகத்தில் பெயரிடப்பட்டுள்ளது.

பிரிஃபெண்டெய்னுக்கு அடுத்ததாக கார்ல் லூயிஸ், ஜாக்கி ஜாய்னர்-கெர்ஸி மற்றும் செபாஸ்டின் கோயி போன்ற மற்ற பல வெற்றிகரமான டிராக் அண்ட் ஃபீல்ட் விளையாட்டு வீரர்களுக்கு பல வருடங்களுக்கும் மேலாக ஆதரவாளராக இருந்து வருகிறது. இருப்பினும், நைக்கின் விளம்பரத்திற்கும் விற்பனைக்கும் மிகப்பெரிய ஊக்கியாக இருந்ததை நிரூபித்த மார்ஸ் பிளாக்மனாக ஸ்பைக் லீ உடனான கூடைப்பந்து வீரர் மைக்கேல் ஜோர்டானின் தனது தொழில் வாழ்க்கைக்கும் மேலாக அவருடைய தொடர்ச்சியான நைக்கின் மேம்பாட்டு உதவிக்கு 1984 ஆம் ஆண்டில் அவர் கையொப்பமிட்டதே மிகப்பெரிய விஷயமாக இருக்கிறது.

கடந்த 20 ஆண்டுகளில், முன்னணி டென்னிஸ் வீரர்களுக்கான முன்னணி உடை/காலணி ஆதரவாளர்களுள் ஒருவராக நைக் இருந்துவருகிறது. பின்வருவது தற்போதும் அல்லது முன்னதாகவும் நைக்கால் நிதியுதவி வழங்கப்பட்ட மிகவும் வெற்றிகரமான டென்னிஸ் விளையாட்டு வீரர்களாவர்: ஜேம்ஸ் பிளேக், ஜிம் குரியர், ரோஜர் ஃபெடரர், லைடன் ஹூவிட், ஜுவன் மார்டின் டெல் போர்டோ, ஆந்ரே அகாஸி, ரஃபேல் நடால், பீட் சாம்ப்ரஸ், மரியன் பர்டோலி, லிண்ட்ஸே டெவன்போர்ட், டேனியலா ஹண்டுசோவா, மேரி பியர்ஸ், மரியா ஷரபோவா, செரீனா வில்லியம்ஸ்.

2006 முதல் 2010 இறுதி வரையிலான ஐந்து வருடங்களுக்கு இந்திய கிரிக்கெட் அணிக்கான விளையாட்டு உபகரணங்கள் வழங்கும் அதிகாரப்பூர்வ ஆதரவாளராக நைக் இருந்துவருகிறது. உயர் அளவிற்கு (மொத்தம் 43 மில்லியன் அமெரிக்க டாலர்கள்)ஏலத்தில் எடுத்ததன் மூலம் அடிடாஸ் மற்றும் பூமா ஆகியவற்றை நைக் தோற்கடித்தது.

மான்செஸ்டர் யுனைட்டட், அர்சனால், எஃப்சி பார்சிலோனா, இண்டர் மிலன், ஜுவன்டஸ், ஷக்தார், போர்டோ, ஸ்டுவா, ரெட் ஸ்டார், கிளப் அமெரிக்கா, ஆஸ்டன் வில்லா, செல்டிக் மற்றும் பிஎஸ்வி எய்ன்ஹோவன் போன்ற உலகின் முன்னணி கால்பந்தாட்ட கிளப்புகள் சிலவற்றிற்கும் நைக் ஆதரவாளராக இருக்கிறது. 2009 ஆம் ஆண்டு கோடையிலிருந்து டண்டி யுனைட்டடிற்கும் நைக் ஆதரவாளராக இருந்துவருகிறது.

டைகர் உட்ஸ், டிராவர் இம்மல்மேன் மற்றும் பால் கேஸி உள்ளிட்ட சில உலகின் முன்னணி கால்ஃப் வீரர்களுக்கும் நைக் ஆதரவாளராக இருக்கிறது.

ஹூப் இட் அப் (உயர்நிலைப்பள்ளி கூடைப்பந்து) மற்றும் தி கோல்டன் வெஸ்ட் இன்விடேஷனல் (உயர்நிலைப்பள்ளி டிராக் அண்ட் ஃபீல்ட்) உள்ளிட்ட பல நிகழ்ச்சிகளுக்கும் ஆதரவாளராக இருந்துவருகிறது. இந்த நிகழ்ச்சிகளை சேகரிக்க நைக் வலைத்தளங்களை மேம்பாட்டுக் கருவியாகப் பயன்படுத்துகிறது. nikebasketball.com, nikefootball.com, மற்றும் nikerunning.com உள்ளிட்ட வலைத்தளங்களை தனிப்பட்ட விளையாட்டுக்களுக்கான சில வலைத்தளங்களைக் கொண்டிருக்கிறது.

பார்வைக் குறிப்புகள்

↑ 2007 Annual Report, p. 2 (PDF)^{[தொடர்பிழந்த இணைப்பு]}, Nike, Inc., Retrieved on January 7, 2007.
↑ Sage, Alexandria (June 26, 2008). "Nike profit up but shares tumble on U.S. concerns". Reuters இம் மூலத்தில் இருந்து 2008-10-07 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20081007060930/http://uk.reuters.com/article/companyNews/idUKWNAS924120080626. பார்த்த நாள்: 2008-07-10.
↑ "Nike sells Bauer Hockey for $200 Million". The Sports Network. February 21, 2008. Archived from the original on 2008-02-25. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.
↑ "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2010-05-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ 'ஸ்வூஷ்' ஜை.பி. ஸ்ட்ராஸர் மற்றும் 'ஜஸ்ட் டு இட்' டொனால்ட் கட்ஸ்
↑ ^6.0 ^6.1 "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2010-02-28. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ http://www.oregonlive.com/business/index.ssf/2008/07/nikes_just_do_it_slogan_celebr.html
↑ "நைக் தோற்றங்கள்" (PDF). Archived (PDF) from the original on 2003-12-05. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2003-12-05.
↑ "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2009-10-22. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ Partlow, Joshua (July, 2003). "Nike Drafts An All Star". The Washington Post. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
↑ http://portland.bizjournals.com/portland/stories/2007/10/22/daily13.html
↑ http://portland.bizjournals.com/portland/stories/2007/11/12/daily22.html
↑ "Nike launches cricket shoe Air Zoom Yorker". The Hindu Business Line. September 2, 2006. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.
↑ http://www.soccerpro.com/Nike-Air-Zoom-Control-II-FS-Indoor-Soccer-Shoes-c439/
↑ T. Scott Saponas, Jonathan Lester, Carl Hartung, Tadayoshi Kohno. "Devices That Tell On You: The Nike+iPod Sport Kit" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-09-07. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Tom Espiner (2006-12-13). "Nike+iPod raises RFID privacy concerns". CNet.^{[தொடர்பிழந்த இணைப்பு]}
↑ "Latest materials improve sportswear performance". ICIS Chemical Business. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-10-14.
↑ http://blog.oregonlive.com/oregonianextra/2006/06/appellate_court_rejects_beaver.html
↑ "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2011-01-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ "நைக்பிஸ் | முதலீட்டாளர்கள் | கார்ப்பரேட்". Archived from the original on 2007-09-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2007-06-20. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ வியட்நாமில் நைக் தொழிலாளர் நடவடிக்கைகள்
↑ "என்எம்எஸ்யூ:நநைக்". Archived from the original on 2009-10-22. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ எம்ஐடி:
↑ http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/panorama/970385.stm
↑ மிகைஉழைப்பற்ற வளாக பிராச்சார தொடக்கம்
↑ யுடியூப் - கட்டாய உழைப்பைப் பயன்படுத்தும் மலேசியாவில் உள்ள நைக் ஒப்பந்ததாரர்
↑ [1]
↑ வளரும் ஆடையணித் தொழில் பிப்ரவரி 2008. மே 4, 2008
↑ ரியூச்சர்ஸ் அறிக்கை
↑ கிளைமேட் கவுண்ட்ஸ்: நைக்
↑ பிராண்ட்வீக் ஏப்ரல் 23, 2008. மே 4, 2008
↑ விக்கெட் லோக்கல் பரணிடப்பட்டது 2008-07-25 at the வந்தவழி இயந்திரம் ஏப்ரல் 29, 2008. மே 4, 2008
↑ "Kasky v. Nike: Just the Facts". Reclaim Democracy.org. Archived from the original on 2008-06-02. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.
↑ http://www.allbusiness.com/marketing-advertising/4121690-1.html
↑ http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0CEFDA1430F932A0575BC0A9669C8B63
↑ http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D02E6D61130F933A1575AC0A9649C8B63&n=Top%2FNews%2FBusiness%2FCompanies%2FNike%20Inc.
↑ அசோஸியேட்டட் பிரஸ்ஸால் எழுதப்பட்ட 1987 ஆம் ஆண்டு ஜூலை 28, தேதியிட்ட கட்டுரையின் கூற்றுப்படி.
↑ "நைக்: ஸ்கேட்போர்டிங்". Archived from the original on 2010-11-25. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.
↑ Sandoval, Greg (December 7, 2004). "China Bans LeBron James Nike Ad". The Washington Post. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.

Egan, Timothy. "The swoon of the swoosh". New York Times Magazine; September 13, 1998.

வெளிப்புற இணைப்புகள்

Nikebiz.com - தொழில் தளம் பரணிடப்பட்டது 2011-01-29 at the வந்தவழி இயந்திரம்
போலி நைக் காலணிகளின் முன்னணி விற்பனையாளருடன் ஒரு நேர்காணல் பரணிடப்பட்டது 2009-03-01 at the வந்தவழி இயந்திரம்
ஒரேகான் செனட் மசோதா 887 பரணிடப்பட்டது 2005-12-30 at the வந்தவழி இயந்திரம், கவர்னர் டெட் குலோன்கோஸ்கி கையொப்பமிட்டதன்படி
நிறுவன சுயவிவரம் யாஹூ! வில் இருந்து
நிறுவன சுருக்கம் பரணிடப்பட்டது 2005-09-03 at the வந்தவழி இயந்திரம், நியூயார்க் பங்குமாற்றக வலைத்தளத்திலிருந்து
நைக்வாட்ச் பிரச்சாரம் பரணிடப்பட்டது 2008-10-15 at the வந்தவழி இயந்திரம்
FairLabor.org ஆண்டறிக்கை
கேஸ்கி எதிராக நைக் குறித்த தகவல்
மேக்கிங் நைக் ஸ்வெட் பரணிடப்பட்டது 2008-08-30 at the வந்தவழி இயந்திரம் - மிகைஉழைப்பு விவகாரம் குறித்து (காலம் 2001)
பாய்காட் நைக் ஹோம்பேஜ் - பெரும்பாலான தகவல்கள் 2001ஆம் ஆண்டில் இருந்து - 2004ஆம் ஆண்டில் கடைசியாக புதுப்பிக்கப்பட்டது

[1] 2007 Annual Report, p. 2 (PDF)^{[தொடர்பிழந்த இணைப்பு]}, Nike, Inc., Retrieved on January 7, 2007.

[2] Sage, Alexandria (June 26, 2008). "Nike profit up but shares tumble on U.S. concerns". Reuters இம் மூலத்தில் இருந்து 2008-10-07 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20081007060930/http://uk.reuters.com/article/companyNews/idUKWNAS924120080626. பார்த்த நாள்: 2008-07-10.

[3] "Nike sells Bauer Hockey for $200 Million". The Sports Network. February 21, 2008. Archived from the original on 2008-02-25. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.

[4] "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2010-05-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[5] 'ஸ்வூஷ்' ஜை.பி. ஸ்ட்ராஸர் மற்றும் 'ஜஸ்ட் டு இட்' டொனால்ட் கட்ஸ்

[nikebiz.com-6] 6.0 ^6.1 "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2010-02-28. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[7] ttp://www.oregonlive.com/business/index.ssf/2008/07/nikes_just_do_it_slogan_celebr.html

[8] "நைக் தோற்றங்கள்" (PDF). Archived (PDF) from the original on 2003-12-05. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2003-12-05.

[9] "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2009-10-22. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[10] Partlow, Joshua (July, 2003). "Nike Drafts An All Star". The Washington Post. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)

[11] ttp://portland.bizjournals.com/portland/stories/2007/10/22/daily13.html

[12] ttp://portland.bizjournals.com/portland/stories/2007/11/12/daily22.html

[13] "Nike launches cricket shoe Air Zoom Yorker". The Hindu Business Line. September 2, 2006. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.

[14] ttp://www.soccerpro.com/Nike-Air-Zoom-Control-II-FS-Indoor-Soccer-Shoes-c439/

[15] T. Scott Saponas, Jonathan Lester, Carl Hartung, Tadayoshi Kohno. "Devices That Tell On You: The Nike+iPod Sport Kit" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-09-07. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[16] Tom Espiner (2006-12-13). "Nike+iPod raises RFID privacy concerns". CNet.^{[தொடர்பிழந்த இணைப்பு]}

[17] "Latest materials improve sportswear performance". ICIS Chemical Business. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-10-14.

[18] ttp://blog.oregonlive.com/oregonianextra/2006/06/appellate_court_rejects_beaver.html

[19] "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்". Archived from the original on 2011-01-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[20] "நைக்பிஸ் | முதலீட்டாளர்கள் | கார்ப்பரேட்". Archived from the original on 2007-09-29. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[21] "காப்பகப்படுத்தப்பட்ட நகல்" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2007-06-20. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[22] வியட்நாமில் நைக் தொழிலாளர் நடவடிக்கைகள்

[23] "என்எம்எஸ்யூ:நநைக்". Archived from the original on 2009-10-22. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[24] எம்ஐடி:

[25] ttp://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/panorama/970385.stm

[26] மிகைஉழைப்பற்ற வளாக பிராச்சார தொடக்கம்

[27] யுடியூப் - கட்டாய உழைப்பைப் பயன்படுத்தும் மலேசியாவில் உள்ள நைக் ஒப்பந்ததாரர்

[28] [1]

[29] வளரும் ஆடையணித் தொழில் பிப்ரவரி 2008. மே 4, 2008

[30] ரியூச்சர்ஸ் அறிக்கை

[31] கிளைமேட் கவுண்ட்ஸ்: நைக்

[32] பிராண்ட்வீக் ஏப்ரல் 23, 2008. மே 4, 2008

[33] விக்கெட் லோக்கல் பரணிடப்பட்டது 2008-07-25 at the வந்தவழி இயந்திரம் ஏப்ரல் 29, 2008. மே 4, 2008

[34] "Kasky v. Nike: Just the Facts". Reclaim Democracy.org. Archived from the original on 2008-06-02. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.

[35] ttp://www.allbusiness.com/marketing-advertising/4121690-1.html

[36] ttp://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0CEFDA1430F932A0575BC0A9669C8B63

[37] ttp://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D02E6D61130F933A1575AC0A9649C8B63&n=Top%2FNews%2FBusiness%2FCompanies%2FNike%20Inc.

[38] அசோஸியேட்டட் பிரஸ்ஸால் எழுதப்பட்ட 1987 ஆம் ஆண்டு ஜூலை 28, தேதியிட்ட கட்டுரையின் கூற்றுப்படி.

[39] "நைக்: ஸ்கேட்போர்டிங்". Archived from the original on 2010-11-25. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2009-12-29.

[40] Sandoval, Greg (December 7, 2004). "China Bans LeBron James Nike Ad". The Washington Post. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2008-06-02.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]