ಡೋಗ್ರಿ ಬಾಸೆ
ಡೋಗ್ರಿ | |
---|---|
| |
ಬಳಕೆಡುಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಸೊಲು | ಭಾರತ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ |
ಪ್ರದೇಸೊ | ಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಶ, Western ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಪಂಜಾಬ್ |
ಮೂಲ ಬಾಸಿಗೆರ್ | ೧.೬ ಭಾರತದowu ಮಿಲಿಯನ್ |
ಇಂಡೋ ಯುರೋಪಿಯನ್
| |
ಡೋಗ್ರ ಅಕ್ಕರ್ ದೇವನಾಗರಿ ಪರ್ಷಿಯೋ-ಅರಾಬಿಕ್ ಲಿಪಿ (ನಾಸ್ತಾಲಿಕ್) ಮಹಾಜಾನಿ (ಚಾರರಿತ್ರಿಕವಾದ್) | |
Official status | |
Official language in | ಭಾರತ |
ಬಾಸೆದ ಸಂಕೇತೊಲು | |
ISO 639-2 | doi |
ISO 639-3 | doi – inclusive codeIndividual codes: dgo – ಡೋಗ್ರಿ ಸರಿಯಾದುಂಡುxnr – ಕಾಂಗ್ರಿ |
ಡೋಗ್ರಿ (ಪುದರ್ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಖರ್; ದೇವನಾಗರಿ : ಡೊಗರಿ ; ನಸ್ತಾಲಿಕ್ : Nastaliq|ڈوگری ; IPA: [ɖoːɡɾiː] ) ಪನ್ಪುನವು ಪ್ರಾತಮಿಕವಾದ್ ಭಾರತೊದ ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊದ ಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಸೊಡು ಪಾತೆರುನ ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ ಬಾಸೆ. ಪಡ್ಡೋಯಿ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಬಡೆಕಾಯಿ ಪಂಜಾಬ್,[೨] ಬುಕ್ಕೊ ಈಶಾನ್ಯ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಂಜಾಬ್ದ ಪಕ್ಕೊದ ಪ್ರದೇಸೊಲೆಡ್ ಪಾತೆರುನ ಎಲ್ಯ ಗುಂಪುಲೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್.[೩] ಉಂದು ಡೋಗ್ರಾ ಸಮುದಾಯೊದ ಬಾಸೆ. ಗ್ರೇಟರ್ ದುಗ್ಗರ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕೊ ಪ್ರದೇಸೊಡು ಪಾತೆರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಕಥುವಾ, ಜಮ್ಮು, ಸಾಂಬಾ, ಉಧಂಪುರ್, ಬುಕ್ಕೊ ರಿಯಾಸಿ, ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ನಿವಾಸಿಲು ಕಾಶ್ಮೀರಿ, ಹಿಂದಿ, ಉರ್ದು ಬುಕ್ಕೊ ಪಂಜಾಬಿ ಪಾತೆರುವೆರ್. ಡೋಗ್ರಿ ಪರದೇಸೊದ ಪಹಾರಿ ಬಾಸೆಲೆ ಗುಂಪುದ ಸದಸ್ಯ ಬಾಸೆ.[೪] ಇಂಡೋ-ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬಾಸೆಗ್ ವಂತೆ ಡೋಗ್ರಿ ಟೋನ್ ಉಂಡು.[೫] ಉಂದು ಬೇತೆ ಪರದೇಸೊದ ಪಹಾರಿ ಬಾಸೆಲು ಬುಕ್ಕೊ ಪಂಜಾಬ್ದೊಟ್ಟುಗೆ ಪಟ್ಟೊನುನ ಲಕ್ಷನೊ ಉಂಡು. ಉಂದು ದಿಂಜ ಪ್ರದೇಒಲೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್, ಮಾಂತಲಾ 80% ಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ದ್ವನಿ ಹೋಲಿಕೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್ (ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊಡು).[೬]
ದ್ವನಿಸಾಸ್ತ್ರೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಸ್ವರೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಎದುರು ಬಾಗೊ | ನಡು | ಪಿರವು | |
---|---|---|---|
ಮುಚ್ಚಿದ್ | iː | uː | |
ಕೈತಲ್-ಕೈತಲ್ | ɪ | ʊ | |
ಕೈತಲ್-ನಡು | eː | ə | oː |
ದೆತ್ತ್ನ-ನಡು | ɛː | ɔː | |
ದೆಪ್ಪುಲೆ | aː |
- ಈ ತಿರ್ತ ಸ್ವರೊಲೆ ಮೂಂಕುತ ಮಾರ್ಪಾಟುಲು / IPA|ĩ ũ ẽ õ ɛ̃ ɔ̃ ã /.[೭]
- ಪದ-ನಡು ಅತ್ತಂಡ ಪದ-ಅಕೇರಿ / IPA|n / ಸುರೂಕು ಆನಗ ಸ್ವರೊ ಸಬ್ದೊಲೆನ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಮೂಂಕುದ ಸಹಾಯೊಡು ದ್ವನಿಸವುಂಡು.
- / IPA|ʊ / ಒಂಜಿ /a/ ಸ್ವರೊ ದ್ವನಿತ ಸುರುಕು ಆನಗ [ IPA|ʊᵛ ] ನ್ ಹೊಂದುಂಡು.
- ಪದ-ಅಕೇರಿ / IPA|aː / ನ್ ಪಿರವುದ ಸ್ವರೊ [ IPA|ɑː ] ಪಂಡ್ದ್ ತೆರಿಯೊನೊಲಿ ಬುಕ್ಕೊ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತೊ [IPA|äː] ದ್ವನಿತ ಕಡೆಕ್ ಪರಿಪುಂಡು.[೮]
ಲಿಪಿ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಡೋಗ್ರಿನ್ ಮೂಲತೊ ಪರತ್ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಕರ್ ಲಿಪಿಡ್ ಬರೆತೆರ್. ಟಕ್ರಿಡ್ ಮಾರ್ಪಾಟ್ ಆಯಿನ ಆವೃತ್ತಿ.[೯] ಈ ಲಿಪಿನ್ ಮಾರ್ಪಡಿಸದ್ ಆವೃತ್ತಿನ್ ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊದ ಮಹಾರಾಜ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗೆರೆನ ಆದೇಶಡ್ದ್ ರಚಿಸಯೆರ್. ಇಂದೆನ್ ಬುಕ್ಕೊ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಕರ್ ಪಂಡ್ದ್ ಲೆತ್ತೆರ್.[೧೦] ಅದಿಕೃತ ದಾಕಲೆಲೆನ್ ಈ ಪೊಸ ಲಿಪಿಡ್ ಬರೆತ್ನೆ; ಅಂಡಲಾ ಉಂದು ಸಾಮಾನ್ಯೊ ಡೋಗ್ರಿ-ಪಾತೆರುನ ಜನೊಕ್ಲೆಗ್ ಪತ್ತ್ಜಿ. ಇತ್ತೆ, ಭಾರತೊಡು ಡೋಗ್ರಿಗ್ ಅದಿಕೃತವಾದ್ ಮಾನಾದಿಗೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಲಿಪಿ ದೇವನಾಗರಿ ಬುಕ್ಕೊ ನಿಜಾದ್ ಮಾತ ಡೋಗ್ಇ ಸಾಹಿತ್ಯೊನು ಅಯಿಟ್ ಪ್ರಕಟಿಸದೆರ್.
ಮಾದರಿ ಪಟ್ಯೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತಿರ್ತ ಪಟ್ಯೊ ಮಾನವ ಹಕ್ಕ್ಲೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕೊ ಗೋಸನೆದ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 1 ಡ್ ಬತ್ಂಡ್.
ಡೋಗ್ರಿ (ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ) | ಸಾರೇ ಮನುಖ್ಖ ಮೇಹ್ಮಾ ತೆ ಅಧಿಕಾರಂ ದೇ ಬಿಷೇ ಚ ಜನಮೈ ಥಮಂ ಸುತೈಂತರ ತೆ ಬರೋ. ಉ'ನೆಂಗಿ ಬುದ್ಧಿ ತೇ ಜಮೀರೈ ದೀ ದೇನ ಥೋಯಿ ಏ ತೇ ಉ'ನೇಂಗಿ ಆಪೂಂ-ಬಿಚ್ಚೇ भावै कन्नै बाहार करना लोड़डा ऐ। |
---|---|
ಡೋಗ್ರಿ (ಪರ್ಸೋ-ಅರೇಬಿಕ್ ಲಿಪಿ) | سارے منکّھ میہما تے ادھکاریں دے بشے چ جنمے تھماں ستیںتر تے بروبر ن۔ ا'نیںگی بدّھ تے جمیرے دی دین تھہوئی اے تے ا'نیںگی آپوں-بچّیں بھائیچارے دے بھاوے کنّے بیہار کرنا لوڑدا اے۔ |
ಡೋಗ್ರಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ (ISO 15919) | ಸಾರೇ ಮನುಕ್ಖ ಮೈಹ್ಮಾ ತೆ ಅಧಿಕಾರೆಂ ದೇ ಬಿಷೆ ಕಾ ಜನಮೈ ತಾಮಂ ಸುತೈಂಟರ್ ತೇ ಬರೋಬರ್ ನಾ. U'nēṁgī ಬುದ್ಧಿ ತೇ ಜಮಿರೈ ದಿ ದೇನ್ ಥೋಯಿ ತೆ u'nēṁgī āpūṁ-biccēṁ bhāīcārēdē bhāhāvāṛkaranai by. |
ಡೋಗ್ರಿ IPA | [saːɾeː mənʊkːʰə mɛ́ːmaː t̪eː əd̪ɪ̀kaːɾẽː d̪eː bɪʃeː ʧə ʤənəmɛː t̪ʰəmãː sut̪ɛːnt̪əɾ t̪eː bəɾoːbəɾ nə ‖ ʊ́nẽːgiː bʊ́d̪ːɪ t̪eː dʒəmiːɾɛː d̪iː d̪eːn t̪ʰòːiː ɛː t̪eː ʊ́nẽːgiː aːpũːbɪʧːẽː pàːiːʧaːɾeː d̪eː pàːvɛː kənːɛː bjəàːɾ kəɾənaː loːɽəd̪aː ɛː ‖] |
ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ಅನುವಾದೊ | ಮಾಂತ ಮಾನ್ಯೆರ್ ಸೊಸಂತ್ರವಾದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಮಾನಾದಿಗೆ ಬುಕ್ಕೊ ಹಕ್ಕ್ಲೆಡ್ ಸಮನಾದ್ ಪುಟ್ಟ್ದೆರ್. ಅಕುಲು ವಿವೇಚನೆ ಬುಕ್ಕೊ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್ ಬುಕ್ಕೊ ಸೋದರತ್ವೊದ ಮನಸ್ಸ್ಡ್ ಒರ್ಯಗೊರಿ ವರ್ತಿಸವೊಡು. |
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ↑ "The Jammu and Kashmir Official Languages Bill, 2020". prsindia. 23 September 2020. Retrieved 23 September 2020.
- ↑ "Dogri". Ethnologue (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-07-15.
- ↑ Cultural Forum. India (Republic) Ministry of Scientific Research and Cultural Affairs. 1970. p. 24.
- ↑ Masica, Colin P. (1993). The Indo-Aryan Languages. Cambridge University Press. p. 427. ISBN 978-0-521-29944-2.
- ↑
Ghai, Ved Kumari (1991). Studies in Phonetics and Phonology: With Special Reference to Dogri. Ariana Publishing House. ISBN 978-81-85347-20-2.
non-Dogri speakers, also trained phoneticians, tend to hear the difference as one of length only, perceiving the second syllable as stressed
- ↑ Brightbill, Jeremy D.; Turner, Scott B. (2007). "A Sociolinguistic Survey of the Dogri Language, Jammu and Kashmir" (PDF). SIL International. Retrieved 11 March 2016.
- ↑ Cite web |title=Dogri |url=http://lisindia.ciil.org/Dogri/Dogri.html |access-date=2021-12-09 |website=lisindia.ciil.org
- ↑ Phonology and Grammatical Sketch
- ↑ Pandey, Anshuman (2015-11-04). "L2/15-234R: Proposal to encode the Dogra script in Unicode" (PDF).
- ↑ "NammeDograAkkhar" (PDF).