กลุ่มดาว
 | บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
กลุ่มดาว คือ กลุ่มของดาวฤกษ์ ที่สามารถเชื่อมต่อกันเป็นรูปร่างต่าง ๆ ตามแต่จินตนาการในอวกาศสามมิติ. ส่วนใหญ่แล้ว ดาวฤกษ์ในกลุ่มดาวเดียวกันที่เราเห็นอยู่ใกล้กันบนทรงกลมท้องฟ้า ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกัน และห่างไกลกันมากในอวกาศ. กลุ่มดาวอย่าง "ไม่เป็นทางการ" ที่เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง แต่ไม่ได้รับการรับรองโดยนักดาราศาสตร์ หรือสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล เรียกว่า ดาวเรียงเด่น (asterism) ตัวอย่างเช่น กระบวยใหญ่
คนไทยรู้จักและตั้งชื่อกลุ่มดาวอยู่บ้าง แต่ไม่ทั่วทั้งทรงกลมท้องฟ้า ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มดาวที่มีดาวฤกษ์สว่างเป็นสมาชิก และมักใช้คำว่า "ดาว" นำหน้า เช่น ดาวจระเข้ ดาวเต่า ดาวไถ ดาวโลง เป็นต้น
สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (IAU) แบ่งพื้นที่ในท้องฟ้าออกเป็นกลุ่มดาว 88 กลุ่ม โดยกำหนดเขตแดนที่แน่นอนและแม่นยำ กลุ่มดาวในซีกฟ้าเหนือส่วนใหญ่มาจากกรีกโบราณจนถึงสมัยกลาง
ลักษณะกลุ่มดาว เป็นดาวฤกษ์มีแสงกะพริบระยิบระยับสามารถวาดต่อกันได้เป็นรูปภาพต่างๆตามจินตนาการของมนุษย์ ซึ่งกลุ่มดาวต่างๆนั้นสามารถอยู่ได้บนทุกกาแล็คซี่
ประวัติกลุ่มดาว
[แก้]ในยุคกรีกโบราณ, นอกจากกลุ่มดาวจักรราศี 12 กลุ่ม, ทอเลมีได้แสดงรายการกลุ่มดาวอีก 36 กลุ่ม. รายชื่อกลุ่มดาวในปัจจุบัน ส่วนหนึ่งตกทอดมาจากกรีกโบราณ ที่เพิ่มเข้ามาใหม่เป็นกลุ่มดาวที่เติมลงในช่องว่างระหว่างกลุ่มดาวของทอเลมี. กลุ่มดาว 12 กลุ่ม ในซีกฟ้าใต้ ไม่สามารถมองเห็นได้จากกรีซ จึงตั้งชื่อโดยนักเดินเรือชาวดัตช์ ปีเตอร์ ดีร์กโซน ไกเซอร์ (Pieter Dirkzoon Keyser) และ เฟรดริก ดี เฮาต์มัน (Fredrick de Houtman) ในปลายศตวรรษที่ 16
กลุ่มดาวโบราณบางกลุ่มถูกยกเลิกไป เช่น กลุ่มดาว Quadrans Muralis ซึ่งปัจจุบันอยู่ในพื้นที่ของกลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ แต่ยังหลงเหลือร่องรอยในชื่อของ ฝนดาวตกควอดแดรนต์, กลุ่มดาวเรืออาร์โก (Argo Navis) มีขนาดใหญ่มาก ภายหลังจึงถูกแบ่งออกเป็นกลุ่มดาวใหม่ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ กลุ่มดาวท้ายเรือ และกลุ่มดาวใบเรือ
ชื่อดาวฤกษ์
[แก้]นอกเหนือจากชื่อสามัญ เช่น ดาวซีริอัส ดาวบีเทลจุส ดาวรวงข้าว ดาวฤกษ์ส่วนใหญ่ในท้องฟ้ามีชื่อเรียกตามระบบการเรียกชื่อดาวที่พบบ่อยอยู่ 2 ระบบ คือ ของโยฮันน์ บาเยอร์ (เบเยอร์) ใช้อักษรกรีกตามด้วยชื่อกลุ่มดาว เช่น ดาวแอลฟาคนครึ่งม้า และระบบการเรียกของ จอห์น แฟลมสตีด ที่ขึ้นต้นด้วยตัวเลขแล้วตามด้วยกลุ่มดาว เช่น ดาว 61 หงส์. ส่วนดาวแปรแสงมีระบบการเรียกต่างออกไป คือ ขึ้นต้นด้วยอักษรโรมันตัวนำ เช่น ดาวอาร์อาร์พิณ (RR Lyrae)
ดูเพิ่ม
[แก้]แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- IAU: The Constellations, including high quality maps.
- Star Tales origins and mythology of the constellations (Ian Ridpath)
- Photographic Atlas of the Constellations
- Celestia free 3D realtime space-simulation (OpenGL)
- Stellarium realtime sky rendering program (OpenGL)
- Strasbourg Astronomical Data Center Files on official IAU constellation boundaries เก็บถาวร 2005-04-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (the older NASA ADC service does not function anymore)
- Interactive Sky Charts เก็บถาวร 2009-02-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (Allows navigation through the entire sky with variable star detail, optional constellation lines)
- Table of Constellations เก็บถาวร 2005-08-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Online Text: Hyginus, Astronomica translated by Mary Grant Greco-Roman constellation myths
- Neave Planetarium An interactive planetarium and stardome with realistic movement of stars and the planets.
- Audio - Cain/Gay (2009) Astronomy Cast Constellations
- For a reconstructed map of the Babylonian constellations visit: 'Babylonian Star-map' by Gavin White เก็บถาวร 2011-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- แผนที่ดาว (ไทย)
- แผนที่ดาวพิกัดศูนย์สูตร (Equatorial Sky Chart) (ไทย)
 | บทความดาราศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |