ญาณวิทยา
| ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
| ปรัชญา |
|---|
 |
 สถานีย่อยปรัชญา |
ญาณวิทยา (อังกฤษ: Epistemology; /ɪˌpɪstɪˈmɒlədʒi/ (
ฟังเสียง); จากภาษากรีก: ἐπιστήμη, epistēmē หมายถึง ความรู้ และเติมปัจจัย -logy) เป็นสาขาหนึ่งของปรัชญา ที่ศึกษาทฤษฎีของความรู้
ญาณวิทยาเป็นการศึกษาธรรมชาติของความรู้ การให้เหตุผลสนับสนุน (justification) และความเป็นเหตุเป็นผลของความเชื่อ (rationality of belief) การถกเถียงในญาณวิทยามักอยู่ในสี่แนวคิดหลักคือ (1) การวิเคราะห์ทางปรัชญา (philosophical analysis) ของธรรมชาติของความรู้และความสัมพันธ์ระหว่างมันกับแนวคิดเช่น ความจริง (truth) ความเชื่อ (belief) และการให้เหตุผลสนับสนุน (justification (epistemology)),[1][2] (2) ปัญหานานาประการของความสงสัย (skepticism), (3) ที่มาและขอบเขตของความรู้และความเชื่อที่มีเหตุผล และ (4) เกณฑ์สำหรับว่าสิ่งใดเป็นความรู้และเป็นการให้เหตุผล ญาณวิทยาตั้งคำถามอย่างเช่น "อะไรทำให้ความเชื่อที่มีเหตุผล (justified belief) มีเหตุผล (justified)",[3] "อะไรหมายถึงการที่เรารู้บางสิ่ง (to say that we know something)"[4] และที่พื้นฐานที่สุด "เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเรารู้แล้ว (How do we know that we know?)"[5]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Steup, Matthias (2005). Zalta, Edward N. (บ.ก.). "Epistemology". Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2014 ed.).
- ↑ Borchert, Donald M., บ.ก. (1967). "Epistemology". Encyclopedia of Philosophy. Vol. 3. Macmillan.
- ↑ Steup, Matthias (8 September 2017). Zalta, Edward N. (บ.ก.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University – โดยทาง Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ↑ Carl J. Wenning. "Scientific epistemology: How scientists know what they know" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-06-23. สืบค้นเมื่อ 2020-05-11.
- ↑ "The Epistemology of Ethics". 1 September 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-07-20. สืบค้นเมื่อ 2020-05-11.