ฝ่ายมหาอำนาจกลาง

มหาอำนาจกลาง
มหาอำนาจกลาง;
	ค.ศ. 1914–1918
	ฝ่ายมหาอำนาจกลาง เมื่อวันที่ 6 กันยายน 1915 สี่พันธมิตร: เยอรมนี; ออสเตรีย-ฮังการี; จักรวรรดิออตโตมัน; ราชอาณาจักรบัลแกเรีย; รัฐบริวาร/รัฐหุ่นเชิด: สาธารณรัฐประชาธิปไตยอาเซอร์ไบจาน; สาธารณรัฐประชาชนเบลารุส; ดัชชีคอร์ลันด์และเซมีแกลเลีย; รัฐบาลเฉพาะถิ่นไครเมีย; สาธารณรัฐดอน; ราชอาณาจักรฟินแลนด์; เอมิเรตญะบัลชัมมัร; สาธารณรัฐประชาชนคูบัน; ราชอาณาจักรลิทัวเนีย; สาธารณรัฐแห่งเทือกเขาคอเคซัสเหนือ; ราชอาณาจักรโปแลนด์; รัฐยูเครน; สหดัชชีแห่งบอลติก;
สถานะ	พันธมิตรทางการทหาร
เมืองหลวง	ไม่มี (โดยนิตินัย); เบอร์ลิน (โดยพฤตินัย);
ยุคประวัติศาสตร์	สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
• ทวิพันธมิตร; (เยอรมนี / ออสเตรีย-ฮังการี)	7 ตุลาคม ค.ศ. 1879
• ก่อตั้ง	28 มิถุนายน ค.ศ. 1914
• พันธมิตรเยอรมัน-ออตโตมัน	2 สิงหาคม ค.ศ. 1914
• สนธิสัญญาบัลแกเรีย-เยอรมนี	6 กันยายน 1915 (ทางลับ); 14 ตุลาคม 1915 (สาธารณะ);
• ล่มสลาย	11 พฤศจิกายน 1918
ก่อนหน้า
	ทวิพันธมิตร
	ไตรพันธมิตร
	พันธมิตรเยอรมัน-ออตโตมัน
	พันธมิตรออตโตมัน-บัลแกเรีย
	สนธิสัญญาบัลแกเรีย-เยอรมนี (ค.ศ. 1915)

ฝ่ายมหาอำนาจกลาง (อังกฤษ: Central Powers; เยอรมัน: Mittelmächte; ฮังการี: Központi hatalmak; ตุรกี: İttifak Devletleri / Bağlaşma Devletleri; บัลแกเรีย: Централни сили, อักษรโรมัน: Tsentralni sili) เป็นกลุ่มประเทศมหาอำนาจและเป็นพันธมิตรทางการทหารกลุ่มหนึ่งในทวีปยุโรป ซึ่งร่วมมือกันต่อสู้กับฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง นำโดยจักรวรรดิเยอรมัน จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี และจักรวรรดิออตโตมัน

รัฐสมาชิก

ฝ่ายมหาอำนาจกลางมีสมาชิกอยู่ 4 ประเทศ

ชาติ	ดินแดน	เข้าร่วม WWI
เยอรมนี ปรัสเซีย บาวาเรีย ซัคเซิน เวือร์ทเทิมแบร์ค	คาเมรัน โตโกแลนด์ แอฟริกาตะวันตกเฉียงใต้ แอฟริกาตะวันออก นิวกินี ซามัว เกียวโจว	1 สิงหาคม 1914
ออสเตรีย-ฮังการี ออสเตรีย-ซิสไลทาเนีย ฮังการี-ทรานส์ไลทาเนีย	อาร์ชดัชชีออสเตรีย ราชอาณาจักรฮังการี โบฮีเมีย แดลเมเชีย กาลิเซียและโลโดเมเรีย โครเอเชีย-สลาโวเนีย บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา	28 กรกฎาคม 1914
จักรวรรดิออตโตมัน	อิรัก ซีเรีย	29 ตุลาคม 1914
ราชอาณาจักรบัลแกเรีย		14 ตุลาคม 1915

สถิติพลังอำนาจของฝ่ายมหาอำนาจกลาง^[1]
	ประชากร	พื้นที่	จีดีพี
จักรวรรดิเยอรมัน (รวม อาณานิคม), 1914	67.0m (77.7m)	0.5m km² (3.5m km²)	$244.3b ($250.7b)
จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี, 1914	50.6m	0.6m km²	$100.5b
จักรวรรดิออตโตมัน, 1914	23.0m	1.8m km²	$25.3b
ราชอาณาจักรบัลแกเรีย, 1915	4.8m	0.1m km²	$7.4b
รวมมหาอำนาจกลางทั้งหมดในปี 1914	151.3m	6.0m km²	$376.6b

กองกำลังทางทหารของฝ่ายมหาอำนาจกลาง^[2]
	กองกำลัง	ทหารเสียชีวิต	ทหารบาดเจ็บ	ทหารหายสาบสูญ	รวมกำลังพลสูญเสีย	คิดเป็นร้อยละจากกำลังพลที่ระดมมา
จักรวรรดิเยอรมัน	13,250,000	1,808,546	4,247,143	1,152,800	7,208,489	66%
จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี	7,800,000	922,500	3,620,000	2,200,000	6,742,500	86%
จักรวรรดิออตโตมัน	2,998,321	325,000	400,000	250,000	975,000	34%
ราชอาณาจักรบัลแกเรีย	1,200,000	75,844	153,390	27,029	255,263	21%
รวมมหาอำนาจกลางทั้งหมด	25,248,321	3,131,890	8,419,533	3,629,829	15,181,252	66%

ผู้นำในสงคราม

ผู้นำแห่งฝ่ายมหาอำนาจกลาง (ซ้ายไปขวา):
วิลเฮล์มที่ 2 ของเยอรมนี
ฟรันซ์ โยเซฟที่ 1 ของออสเตรีย-ฮังการี
เมห์เหม็ดที่ 5 ของจักรวรรดิออตโตมัน
เฟอร์ดินานด์ที่ 1 ของบัลแกเรีย

ผู้นำทางทหารช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง: จอมพลฮินเดินบวร์ค (เยอรมนี), พลเอกลูเดินดอร์ฟ (เยอรมนี), จอมพลเรือเทียร์พิทซ์ (เยอรมนี), จอมพลฟรีดริช (ออสเตรีย-ฮังการี), จอมพลเรือเฮาส์ (ออสเตรีย-ฮังการี), พลจัตวาแอนแวร์ (ออตโตมัน), พลจัตวาเคมัล (ออตโตมัน) และพลโทเซคอฟ (บัลแกเรีย)

วิลเฮล์มที่ 2, เมห์เหม็ดที่ 5, ฟรันซ์ โยเซฟที่ 1 สามจักรพรรดิของฝ่ายมหาอำนาจกลาง

แผนผังแสดงของผู้บัญชาการทหารฝ่ายมหาอำนาจกลาง

จักรวรรดิเยอรมัน

จักรพรรดิวิลเฮ็ล์มที่ 2 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิเยอรมัน
เทโอบัลท์ ฟ็อน เบทมัน ฮ็อลเวค – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
เกออร์ค มิชชาเอลิส – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
เกออร์ค ฟ็อน แฮร์ทลิง – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
เจ้าชายมัคซีมีลีอานแห่งบาเดิน – นายกรัฐมนตรีจักรวรรดิเยอรมัน
ก็อตต์ลีบ ฟ็อน ยาโกว์ – รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจักรวรรดิเยอรมัน
พลเอกอาวุโส เฮ็ลมูท ฟ็อน ม็อลท์เคอ – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่จักรวรรดิเยอรมัน
พลเอก เอริช ฟ็อน ฟัลเคินไฮน์ – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่จักรวรรดิเยอรมัน
จอมพล เพาล์ ฟ็อน ฮินเดินบวร์ค – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่จักรวรรดิเยอรมัน
พลเอก เอริช ลูเดินดอร์ฟ – เจ้าพนักงานใหญ่ผู้บัญชาการยุทธภัณฑ์จักรวรรดิเยอรมัน
เลโอพ็อลท์แห่งบาวาเรีย – ผู้บัญชาการทหารกลุ่มทัพบกเจ้าชายเลโอพ็อลท์แห่งบาวาเรีย
มกุฎราชกุมารวิลเฮ็ล์ม – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 5 และ กลุ่มทัพบกมกุฎราชกุมารเยอรมัน
รูพเพร็คท์แห่งบาวาเรีย – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 6 และ กลุ่มทัพบกรูพเพร็คท์แห่งบาวาเรีย
อัลเบร็คท์ ฟ็อน เวือร์ทเทิมแบร์ค – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 4 และ กลุ่มทัพบกดยุกอัลเบร็คท์
จอมพลเรือ อัลเฟรท ฟ็อน เทียร์พิทซ์ – รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทหารเรือจักรวรรดิเยอรมัน
พลเอก แอนสท์ ฟ็อน ฮอปป์เนอร์ – ผู้บัญชาการทหารอากาศจักรวรรดิเยอรมัน

จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี

จักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซ็ฟที่ 1 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
จักรพรรดิคาร์ลที่ 1 – ไคเซอร์แห่งจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
คาร์ล ฟ็อน ชเตือร์ค – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
เออร์เนสต์ ฟ็อน เคอร์เบอร์ – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
ไฮน์ริช แคลม-มาร์ตินิค – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
แอ็นสท์ ไซด์เลอร์ ฟ็อน ฟอยค์ทเทนแนค – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
มัคส์ ฮุสซาร์เรค ฟ็อน ไฮน์ไลน์ – มุขมนตรี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออสเตรีย
อิชต์วาน ติซอ – นายกรัฐมนตรีราชอาณาจักรฮังการี
ซานดอร์ เวแคร์เล – นายกรัฐมนตรีราชอาณาจักรฮังการี
อาร์ชดยุกฟรีดริช – ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของกองทัพบกจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
ฟรันทซ์ คอนราด ฟ็อน เฮิทเซนดอร์ฟ – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
อาเทอร์ อาร์ซ ฟ็อน สเตราเซนเบิร์ก – หัวหน้าคณะเสนาธิการใหญ่จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
สเวโตซาร์ โบรูเอวิช – จอมพลแห่งออสเตรีย-ฮังการี และ ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 3, กองทัพบกที่ 5
อันทวน เฮาส์ – หัวหน้าผู้บัญชาการทหารเรือของกองทัพเรือจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
เอมิล อูเซลัก – ผู้บัญชาการทหารอากาศของกองกำลังทางอากาศจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี

จักรวรรดิออตโตมัน

สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 5 – สุลต่านจักรวรรดิออตโตมัน
สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 6 – สุลต่านจักรวรรดิออตโตมัน
เซด ฮาลิม พาชา – มหาเสนาบดี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออตโตมัน
ทาลาต พาชา – มหาเสนาบดี (หัวหน้ารัฐบาล) จักรวรรดิออตโตมัน และ หนึ่งในสามพาชา
แอนแวร์ พาชา – หัวหน้าผู้บัญชาการทหารของกองทัพบกจักรวรรดิออตโตมัน และ หนึ่งในสามพาชา
เจมัล พาชา – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 4 ในซีเรีย และ หนึ่งในสามพาชา
มุสทาฟา เคมัล พาชา − ผู้บัญชาการทหารที่มีชื่อเสียงจากการมีส่วนร่วมในการทัพกัลลิโพลี

ราชอาณาจักรบัลแกเรีย

พระเจ้าซาร์เฟอร์ดินานด์ที่ 1 – พระมหากษัตริย์บัลแกเรีย
วาซิล ราโดสลาวอฟ – นายกรัฐมนตรีบัลแกเรีย
อเล็กซานดาร์ มาลินอฟ – นายกรัฐมนตรีบัลแกเรีย
นิโคลา เซคอฟ – หัวหน้าผู้บัญชาการทหารของกองทัพบกบัลแกเรีย
แกออร์กี โทโดรอฟ – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 2, กองทัพบกที่ 3 ในการทัพโรมาเนีย และ รองหัวหน้าผู้บัญชาการทหารของกองทัพบกบัลแกเรีย
คลิเมนต์ โบยาดจีฟ – ผู้บัญชาการทหารกองทัพบกที่ 1 ในการทัพเซอร์เบีย

ลำดับเหตุการณ์

การก่อตั้ง

จักรวรรดิเยอรมันเริ่มผูกมิตรกับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีตั้งแต่ พ.ศ. 2422 โดยการก่อตั้งไตรพันธมิตรและดำเนินนโยบายทางการเมืองในทางตรงข้ามกับประเทศอังกฤษ ฝรั่งเศสและรัสเซียที่รวมตัวเป็นกลุ่มไตรภาคี (ซึ่งเป็นเสาหลักของกองกำลังฝ่ายสัมพันธมิตรในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1)

การประกาศสงครามโลกเริ่มจากจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการียื่นคำขาดต่อเซอร์เบียเกี่ยวกับคดีลอบปลงพระชนม์มกุฎราชกุมาร อาร์คดยุค ฟรานซ์ เฟอร์ดินานด์ แต่ทางการเซอร์เบียกลับปฏิเสธ ออสเตรีย-ฮังการีจึงประกาศสงครามกับเซอร์เบีย เยอรมนีเข้าช่วยจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี ส่วนรัสเซียอยู่ข้างเดียวกับเซอร์เบีย การประกาศสงครามกับฝรั่งเศสของเยอรมนีและบุกฝรั่งเศสโดยผ่านเบลเยียมทำให้อังกฤษต้องเข้าร่วมสงครามโดยการประกาศสงครามกับเยอรมนี ทำให้สงครามนั้นขยายตัวจนกลายเป็นสงครามโลกในที่สุด

นอกจากเยอรมนีกับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีแล้ว มีชาติอื่นเข้าร่วมมือกับฝ่ายมหาอำนาจกลางอีก 2 ชาติคือ จักรวรรดิออตโตมัน (ประเทศตุรกีในปัจจุบัน) และ ราชอาณาจักรบัลแกเรีย ส่วนชาติอื่น ๆ ประกาศสงครามกับฝ่ายมหาอำนาจทั้งหมด รวมถึงสยาม

อิตาลี

การเข้าร่วมของจักรวรรดิออตโตมัน

จักรวรรดิออตโตมัน (ตุรกี) มีความสัมพันธ์ที่ดีกับจักรวรรดิเยอรมันมาตั้งแต่ก่อนสงครามเริ่มต้น ผู้นำชาตินิยมของตุรกีมีความทะเยอทะยานในการได้ดินแดนของศัตรูเก่า คือรัสเซีย และตุรกีโกรธแค้นที่อังกฤษยึดเรือที่ตนสั่งต่อในอังกฤษ จึงนับว่าเพียงพอแล้วที่จะเข้าร่วมสงคราม จักรวรรดิออตโตมันเข้าร่วมสงครามโดยอยู่ข้างเดียวกับฝ่ายมหาอำนาจกลางในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1914

การเข้าร่วมของบัลแกเรีย

ขบวนการอื่น

การยอมแพ้

แผนภูมิวงกลมแสดงจำนวนทหารฝ่ายมหาอำนาจกลางที่เสียชีวิต

บัลแกเรียเป็นชาติแรกที่ยอมแพ้เมื่อ 29 กันยายน พ.ศ. 2461 หลังจากถูกบุกโดยอังกฤษ ฝรั่งเศสและเซอร์เบียพร้อมกัน และเยอรมนีไม่อาจช่วยเหลือได้ ตุรกียอมแพ้เมื่อ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2461 ออสเตรียฯ ยอมแพ้เมื่อ 4 พฤศจิกายน ปีเดียวกัน เยอรมนียอมแพ้เป็นชาติสุดท้ายเมื่อ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2461

ระยะเวลาการยอมแพ้ของฝ่ายมหาอำนาจกลาง
ธง	ชื่อ	วันยอมแพ้
	บัลแกเรีย	000000001918-09-29-000029 กันยายน 1918
	จักรวรรดิออตโตมัน	000000001918-10-30-000030 ตุลาคม 1918
	ออสเตรีย-ฮังการี	000000001918-11-04-00004 พฤศจิกายน 1918
	จักรวรรดิเยอรมัน	000000001918-11-11-000011 พฤศจิกายน 1918

สนธิสัญญาที่ฝ่ายแพ้สงครามถูกบังคับให้ลงนามตามลำดับ
ธง	ชื่อ	สนธิสัญญา
	ออสเตรีย	สนธิสัญญาแซ็ง-แฌร์แม็ง
	บัลแกเรีย	สนธิสัญญาเนอยี
	เยอรมนี	สนธิสัญญาแวร์ซาย
	ฮังการี	สนธิสัญญาทรียานง
	จักรวรรดิออตโตมัน ตุรกี	สนธิสัญญาแซฟวร์ และ สนธิสัญญาโลซาน

ดูเพิ่ม

ผู้นำฝ่ายมหาอำนาจกลางระหว่างสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

อ้างอิง

↑ S.N. Broadberry, Mark Harrison. The Economics of World War I^{[ลิงก์เสีย]}. illustrated ed. Cambridge University Press, 2005, pp. 9-10.
↑ Spencer Tucker. The European powers in the First World War: an encyclopedia. Taylor & Francis, 1996, pg. 173.

ปรีชา ศรีวาลัย. สงครามโลกครั้งที่ 1. โอเดียนสโตร์. 2542
สมใจ ไพโรจน์ธีระรัชต์. สารานุกรมประวัติศาสตร์ยุโรปฉบับราชบัณทิตยสถาน เล่ม C-D

[1] S.N. Broadberry, Mark Harrison. The Economics of World War I^{[ลิงก์เสีย]}. illustrated ed. Cambridge University Press, 2005, pp. 9-10.

[2] Spencer Tucker. The European powers in the First World War: an encyclopedia. Taylor & Francis, 1996, pg. 173.

[1]

[2]