Emomali Rahmon
 | Marami pong problema ang artikulong ito. Tulungang mapabuti po ito o di kaya'y talakayin ang mga problemang nakasaad sa pahina ng usapan nito.
|
His Excellency Founder of Peace and National Unity — Leader of the Nation Emomali Rahmon | |
|---|---|
Эмомали Раҳмон | |
 Rahmon in 2023 | |
| 3rd President of Tajikistan | |
Kasalukuyang nanunungkulan | |
| Unang araw ng panunungkulan 16 November 1994 | |
| Punong Ministro | Abdujalil Samadov Jamshed Karimov Yahyo Azimov Oqil Oqilov Kokhir Rasulzoda |
| Nakaraang sinundan | Rahmon Nabiyev Akbarsho Iskandrov (Acting) |
| Leader of the People's Democratic Party | |
Kasalukuyang nanunungkulan | |
| Unang araw ng panunungkulan 18 March 1998 | |
| Nakaraang sinundan | Abdulmajid Dostiev |
| Chairman of the Supreme Assembly of Tajikistan | |
| Nasa puwesto 20 November 1992 – 16 November 1994 | |
| Punong Ministro | Akbar Mirzoyev Abdumalik Abdullajanov Abdujalil Samadov |
| Nakaraang sinundan | Akbarsho Iskandrov |
| Sinundan ni | Office abolished |
| Personal na detalye | |
| Isinilang | Emomali Sharipovich Rahmonov 5 Oktubre 1952 Danghara, Tajik SSR, Soviet Union (now Tajikistan) |
| Partidong pampolitika | People's Democratic Party (1994–present) |
| Ibang ugnayang pampolitika | Communist Party (1990–1994) |
| Asawa | Azizmo Asadullayeva (m. 1970s) |
| Anak | |
| Magulang | Sharif Rahmonov Mayram Sharifova |
| Alma mater | Tajik State National University |
| Pirma |  |
| Serbisyo sa militar | |
| Katapatan | |
| Sangay/Serbisyo | |
| Taon sa lingkod |
|
| Ranggo |  General of the Army |
Si Emomali Rahmon ([e̞mɔ̝mäˈli ɾähˈmɔ̝̃n]; isinilang na Emomali Sharipovich Rahmonov, Tayiko: Эмомалӣ Шарипович Рав, romanisado: ҳlicмонон Emomali Sharipovich Rahmonov;[a] [emɔmæˈliː ʃærīpɔβɪtʃ ɾæhˈmɔːnɔβ]; 5 Oktubre 1952) ay isang politiko ng Tajik na naglilingkod bilang ika-3 Pangulo ng Tajikistan mula noong 16 Nobyembre 1994. Supreme Assembly (Tajikistan)|Supreme Assembly of Tajikistan]], bilang de facto pinuno ng estado mula 20 Nobyembre 1992 hanggang 16 Nobyembre 1994 (pansamantalang inalis ang posisyon ng pangulo sa panahong ito). Mula noong Marso 18, 1998, nagsilbi rin siya bilang pinuno ng People's Democratic Party of Tajikistan, na nangingibabaw sa Parliament of Tajikistan. Noong 30 Setyembre 1999, siya ay nahalal na bise-presidente ng UN General Assembly para sa isang taong termino.
Siya ay naging malawak na kilala noong 1992 pagkatapos ng pagpawi ng posisyon ng pangulo sa bansa, nang sa bukang-liwayway ng civil war (1992–1997) siya ay naging Chairman ng Supreme Soviet (Parliament) ng Ang Tajikistan bilang kandidato sa kompromiso sa pagitan ng mga komunista at neo-komunista sa isang banda at liberal-demokratiko, nasyonalista at Islamist pwersa (ang United Tajik Opposition) sa kabilang banda.
Limang beses (sa halalan ng 1994, 1999, 2006, 2013 at 2020), si Rahmon ay nanalo sa hindi demokratikong presidential elections; bilang karagdagan, pinalawig at binago niya ang kanyang mga kapangyarihan batay sa mga resulta ng mga pambansang reperendum sa konstitusyon ng 1999 at 2003. Mula noong Disyembre 25, 2015, hawak na ni Emomali Rahmon ang panghabambuhay na titulo ng Peshvoyi Millat (Tayiko: Пешвои Миллат), na nangangahulugang "Lider ng Bansa", sa buong — “Tagapagtatag ng kapayapaan at pambansang Pagkakaisa — Pinuno ng Bansa”. Kasunod ng mga resulta ng huling pambansang reperendum sa konstitusyon noong 2016, pinagtibay ang mga susog na nag-alis ng mga paghihigpit sa bilang ng muling halalan sa posisyon ng Pangulo ng Tajikistan at nagpababa ng limitasyon sa edad para sa mga tumatakbo para sa posisyon ng pangulo mula 35 hanggang 30 taon.
Maagang buhay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Rahmon ay ipinanganak bilang Emomali Sharipovich Rakhmonov{{efn|Ruso: Эмомали́ Шари́пович Рахмо́нов, romanisado: Emomalí Sharípovich Rahmónov: ">"Эмомали Рахмон: вехи политической биографии". Asia-Plus News Agency. 5 Oktubre 2016 Asia-Plus. Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Hunyo 2016. Nakuha noong 20 Mayo 2016. {{cite web}}: Check date values in: |date= (tulong)</ref> kay Sharif Rahmonov (c. 1912–1992)[1] at Mayram Sharifova (1910–2004),[2] isang pamilyang magsasaka sa Danghara,[3] Kulob Oblast ( kasalukuyang Rehiyon ng Khatlon).
Bilang isang tumataas na apparatchik sa Tajikistan, naging chairman siya ng collective state farm ng kanyang katutubong Danghara. Ayon sa kanyang opisyal na talambuhay, si Rahmon ay nagtapos mula sa Tajik State National University na may degree na espesyalista sa economics noong 1982. Pagkatapos magtrabaho ng ilang taon sa Danghara Sovkhoz, si Rahmon ay hinirang na tagapangulo ng ang sovkhoz noong 1987.[4]
Maagang pulitika
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong 1990, si Rahmon ay nahalal bilang kinatawan ng mga tao sa Supreme Soviet ng Tajik SSR.[5] Pangulo [ [Rahmon Nabiyev]] ay napilitang magbitiw sa mga unang buwan ng Digmaang Sibil noong Agosto 1992. Si Akbarsho Iskandrov, Tagapagsalita ng Kataas-taasang Sobyet, ay naging gumaganap na pangulo. Nagbitiw si Iskandarov noong Nobyembre 1992 sa pagtatangkang wakasan ang kaguluhang sibil. Noong buwan ding iyon, nagpulong ang Kataas-taasang Sobyet sa Khujand para sa ika-16 na sesyon nito at idineklara ang Tajikistan bilang isang parlyamentaryong republika. Si Rahmon noon ay inihalal ng mga miyembro ng Kataas-taasang Sobyet bilang tagapangulo nito—dahil ang Parliamentaryong sistemang republika na pinagtibay ng Tajikistan ay hindi naglaan para sa isang seremonyal na pangulo, siya rin ang Pinuno ng Estado—at ang pinuno ng pamahalaan.[5] Naalala ni dating Interior Minister Yaqub Salimov na ang appointment kay Rahmon ay ginawa dahil siya ay "nondescript", kung saan naisip ng ibang field commander na maaari siyang itabi "kapag natupad na niya ang kanyang layunin."[6][7]
Panguluhan
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Noong 1994, muling itinatag ng isang bagong konstitusyon ang pagkapangulo. Si Rahmon ay nahalal sa puwesto noong 6 Nobyembre 1994 at nanumpa pagkaraan ng sampung araw. Sa panahon ng digmaang sibil na tumagal mula 1992 hanggang 1997, ang pamamahala ni Rahmon ay tinutulan ng United Tajik Opposition. Umabot sa 100,000 katao ang namatay sa panahon ng digmaan. Nakaligtas siya sa isang tangkang pagpatay noong 30 Abril 1997 sa Khujand,[8] pati na rin ang dalawang tangkang coups noong Agosto 1997 at noong Nobyembre 1998.
Kasunod ng mga pagbabago sa konstitusyon, muli siyang nahalal noong 6 Nobyembre 1999 sa pitong taong termino, na opisyal na kumuha ng 97% ng boto. Noong 22 Hunyo 2003, nanalo siya sa isang reperendum na magpapahintulot sa kanya na tumakbo para sa dalawa pang magkakasunod na pitong taong termino pagkatapos ng kanyang termino noong 2006.
 | Walang kategorya ang artikulong ito.
Makakatulong sa pagpapaunlad ng artikulong ito sa paglalagay ng isa o higit pang kategorya upang maisama ito sa mga kaugnay na artikulo (paano?). Alisin po lang ang tag pagkaraan ng pagsasauri, hindi bago nito. |
- ↑ Ang pangalan ng kapanganakan ay lumilitaw sa iba't ibang paraan bilang Emomali Sharipovich Rakhmonov, Imamali Sharipovich Rakhmanov o Imomali Sharipovich Rakhmonov; lahat ng transliterasyon sa Ingles ng mga Ruso na anyo (Эмомали Шарипович Рахмонмалималив) ng kanyang Tajik na pangalan.
- ↑ "Эмомали Рахмон о своем отце". Akhbor.com. Inarkibo mula sa orihinal noong 1 Nobyembre 2019. Nakuha noong 1 Nobyembre 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Скончалась мать президента Таджикистана Рахмонова" (sa wikang Ruso). Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-11-01. Nakuha noong 1 Nobyembre 2019.
{{cite web}}: Text "Новости]]" ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ [http:// www.president.tj/taxonomy/term/5/139 "Тарҷумаи Ҳоли Эмомалии Раҳмон"]. Government of Tajikistan. Nakuha noong 28 Nobyembre 2014.
{{cite web}}:|archive-date=requires|archive-url=(tulong); Check|url=value (tulong); Check date values in:|archive-date=(tulong)CS1 maint: url-status (link) - ↑ "ЭМОМАЛӢ РАҲМОН [Opisyal na Talambuhay]". Opisyal na Website ng Pangulo ng Tajikistan. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 Abril 2016. Nakuha noong 20 Mayo 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 5.0 5.1 [http:/ /www.president.tj/en/taxonomy/term/5/33 "Emomali Rahmon"]. Opisyal na Website ng Pangulo ng Republika ng Tajikistan. Inarkibo mula sa orihinal noong 21 Oktubre 2016. Nakuha noong 4 Setyembre 2016.
{{cite web}}: Check|url=value (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Pannier, Bruce (8 Abril 2008). "Tajikistan: Dating Interior Minister sa Dushanbe Haharap sa Paglilitis Para sa Pagtataksil". Radio Free Europe/Radio Liberty (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 17 Oktubre 2020. Nakuha noong 2020-10-17.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Pannier, Bruce (13 Oktubre 2020). "Emomali Rahmon: Ang Aksidenteng Pinuno na Nanatili sa Kapangyarihan Para sa Mga Dekada". Radio Free Europe/Radio Liberty (sa wikang Filipino). Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Mayo 2023. Nakuha noong 2020 -10-17.
{{cite news}}: Check date values in:|access-date=(tulong)CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ .org/reports98/tajikistan/ "Tajikistan - Leninabad: Crackdown In The North". Hrw.org. April 1998. Inarkibo mula sa orihinal noong 2 Nobiyembre 2008. Nakuha noong 2 Hunyo 2014.
{{cite web}}: Check|url=value (tulong); Check date values in:|archive-date=(tulong)