Katliam
Katliam ya da kırım[1], tek seferde veya çok kısa sürede çok sayıda kişinin öldürülmesi eylemidir.
Katliamlar uygar toplumlar tarafından hoşgörüyle karşılanmasa da, katliamı yapan kişi veya kişiler genellikle yaptıkları katliamların haklı nedenlere dayandığı düşüncesindedirler.
Katliamlar çoğunlukla devletler tarafından ve ırk, din veya siyasi düşünce farklılığı nedeniyle yapılsa da bazen silahlı saldırganlar tarafından kasıtlı bir şekilde seçilmiş kişi veya kişileri hedef alır.
Katliamların devlet eliyle gerçekleştirilmesi mümkündür. Devlete isyan eden veya isyan etmesi beklenen azınlıklar tarihin çeşitli dönemlerinde devlet organları tarafından katliama tabi tutulmuşlardır. Özellikle savaş veya siyasi kriz dönemlerinde katliamlarda artış gözlenir.
Katliamlar tekil olaylar olabileceği gibi bir etnik temizlik planının parçası olarak çoğul bir şekilde de gerçekleşebilir. Eğer katliamlar bir ırkı veya ulusu ortadan kaldırma amacı taşıyorsa soykırım olarak adlandırılır.
Tarihte katliamlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Katliamların geçmişi insanlığın geçmişi kadar eskidir. Büyük İskender'in M.Ö. 334 yılında kendi yönetimine karşı ayaklanan 250.000 kadar kişiyi katliama tabi tuttuğu bilinmektedir. 1099 yılında Birinci Haçlı seferine çıkan Avrupalılar Kudüs'ü ele geçirdiklerinde kentin 70.000 civarındaki Müslüman ve Yahudi sakinlerini kılıçtan geçirdiler. Cengiz Han ele geçirdiğinde kentlerin sakinlerinin çoğunu katliamla öldürürdü, bazı kaynaklarca Cengiz Han'ın ordusunun bu katliamlarda dünya nüfusunun yüzde 11'ini öldürdüğü iddia edilmektedir. 1220 yılında Semerkant'ı ele geçirdiğinde 75.000, Herat kentinde ise 600.000 civarında erkek, kadın ve çocuğu öldürtmüştü. 15. Yüzyılda, III. Vlad Dracula 10.000 civarında Bulgar ve Türk erkek, kadın, çocuğu çok türlü acı veren şekillerle öldürmüştür.
Yakın geçmişteki katliamlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Yakın geçmişteki birçok savaş ve askeri müdahalelerde belgelerle kanıtlanmış veya görgü tanıklarınca öne sürülmüş katliamlar mevcuttur. Katliamlar sadece üçüncü dünya ülkelerinde değil varlıklı batı ülkelerinde de görülmektedir. Irak Savaşı sırasında ABD ordusu Hadisa katliamını yapmakla suçlanmaktadır. 16 Nisan 2007 tarihinde ABD'nin Virginia Tech üniversitesinde 32 öğrencinin öldürülmesiyle sonuçlanan katliam akli dengesi bozuk bir öğrenci tarafından yapılmıştır. 28 Kasım 2011'de Şırnak Uludere'de 34 Kürt sivilin öldürülmesine Roboski Katliamı adı verilmiştir. 13 Şubat 2021 günü Kuzey Irak'taki Gara bölgesinde 13 Türk sivil öldürülmüş ve bu olay Gara Katliamı olarak adlandırılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023.