Lüksemburgca
| Lüksemburgca | |
|---|---|
| Lëtzebuergesch | |
| Ana dili olanlar | Lüksemburg, Belçika, Fransa, Almanya |
| Konuşan sayısı | 400,000[1] (2010) |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | lb |
| ISO 639-2 | ltz |
| ISO 639-3 | ltz |
Lüksemburgca (Lüksemburgca: Lëtzebuergesch, Fransızca: Luxembourgeois, Almanca: Luxemburgisch) Lüksemburg'un resmî dillerinden biridir. 1984 yılında Almanca ve Fransızcanın yanında, Lüksemburg'un resmî dili olarak kabul edilmiştir. Dünya çapında 320,830 kişi Lüksemburgca konuşabilmektedir.[2]
Dil Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Lüksemburgca, Hint-Avrupa dil ailesi hiyerarşisinin alt gruplarından Orta Aşağı Almanca dil grubunun Batı Merkezi Almanca kısmında yer alan bir dildir. Zaman zaman Lüksemburgca bir Almanca ağzı olarak görülür.
Alfabe
[değiştir | kaynağı değiştir]Lüksemburgca 26 harfli bir Latin Alfabesi'yle yazılır. Diyakritik işaret olarak "é", "ä" ve "ë" olarak 3 farklı harf almıştır.
Değişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir sözcüğün sonunda yer alan -n, başka bir sözcükle birleşme olduğunda silinir.
- (Sözcükler arasında) den + Ball → de Ball ("Top"), wann + mer ginn → wa mer ginn ("Biz giderken")
- (Birleşik sözcüklerde) Dammen + Schong → Dammeschong ("Kadın ayakkabıları")
Aşağıdaki gibi durumlarda ise -n silinmez:
- n, d, t, z, or h harflerinden önce.
- den Tuerm ("kule"), wann hien drénkt ("O (eril) içerken")
- Gromperenzalot ("Patates salatası"), fënnefandrësseg ("35")
- Bir sesli harften önce
- den Apel ("elma"), wann ech ginn ("Ben giderken")
- Ouerenentzündung ("kulak iltihabı")
- Cümlenin sonunda veya bir noktalama işaretinden önce.
- Ech hunn (wéi gëschter) vill geschafft. ("Çok iş yaptım (Tıpkı dün olduğu gibi)")
- Bu silme, başlarında s: säin, si/se/s', sech, seng, sou (Ve belki diğerleri) bulunan sözcüklerde ve bunları takip eden sözcüklerden önce isteğe bağlıdır.
Küçük bir sözlük
[değiştir | kaynağı değiştir]- eent - 1
- dräi - 3
- véier - 4
- aacht - 8
- siwwenzéng - 17
- Moss - kız
- Schong - ayakkabı
- Suen - para
- Timber - posta pulu
- Wéi al bass du? - Kaç yaşındasın?
- Mäin Num ass ... - Adım ...
- Äddi! - Eyvallah!
- An der Rei. - Tamam.
- Pleséier - sevinç, eğlence
- Tommel-dech! - Haydisene!
- Paräis - Paris
- Zännbiischt - diş fırçası
- Boîte - disko
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ "Ethnologue report for Luxembourgeois". 3 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2009.
