Lenin Nişanı
| Lenin Nişanı | |
|---|---|
 Lenin Nişanı | |
| SSCB tarafından verilir | |
| Tür | Tek-derece nişanı |
| Olası Hak Sahipleri | SSCB vatandaşları ve kurumları |
| Gerekçe |
|
| Durum | Artık verilmemektedir |
| İstatistikler | |
| İlk Verilişi | 23 Mayıs 1930 |
| Son Verilişi | 21 Aralık 1991 |
| Toplam Verilişi | 431.418 |
 Lenin nişanı şeridi | |
Lenin Nişanı (Rusça: Орден Ленина, Orden Lenina), SSCB'nin ülke gelişiminde katkıda bulunan; sanat, bilim, spor, askeri alanlarda başarılı olan kişilere, organizasyonlara, şehirlere verdiği nişandır. Ortasında bronz Lenin kabartması bulunur, diğer kısımları altındır. 6 Nisan 1930'da çıkarılan kanunla tedavüle girmiştir. İlk olarak Komsomol-Pravda gazetesine verilmiştir. Sovyetler Birliği'ndeki en üst madalya olan Sovyet Kahramanlık Madalyası'nı alan herkese ayrıca Lenin Nişanı da verilmiştir. Mareşal Dmitri Ustinov nişanı en çok (11 kez) alan kişi olmuştur. Tedavülde olduğu sürece 431.418 adet verilmiştir.[1]
Tasarımı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Lenin Nişanı gümüş bazı yerlerinde parlak altın kaplama olarak yapıldı. Bu ilk nişan, Lenin'in profili etrafını sarmış tarktör, bacalar ve santral olması muhtemel bir bina olan yuvarlak rozet şeklindeydi. Yuvarlağın etrafı ince kırmızı sır ve başak ile çevrilidir. Üstünde altın orak çekiç amblemi ve altında kırmızı sırla CCCP (SSCB) harfleri yazılıydı. Bu tasarımdan sadece 800 adet basılmıştır.
İkinci ve son tasarım 1934 yılında hazırlanmıştır. Bu tasarımda som altın rozette sırla çevrilmiş Lenin portresi yer almaktadır. Rozetin çevresi iki altın başak ile çevrelenmiş ve sol tarafına kırmızı bir bayrak üzerine Kiril harfleriyle ЛЕНИН (Lenin) yazılmıştır. Kırmızı sırla kaplanmış küçük bir yıldız sol tarafa ve en alta da aynı şekilde bir orak çekiç yerleştirilmiştir.
Nişan ilk önceleri şerit olmadan klipsle sol göğüs üzerinde taşınırdı. Daha sonra kenarında sarı çizgiler olan bir şerit eklendi. Lenin portresi başlangıçta perçinlenmiş gümüş olarak tasarlanmıştı. Bir süreliğine tamamı altın oldu ve 1991'de SSCB dağılana kadar platin şeklini aldı.
Lenin Nişanı alanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Lenin Nişanı ilk kez 23 Mayıs 1930'da Komsomolskaya Pravda gazetesine verildi. Ayrıca beş sanayi şirketi, üç pilot ve Merkezi Yürütme Komitesi sekreteri Avel Enukidze bu ödülü alanlar arasındadır. Ödülü iki kere alan ilk kişi 1936'da pilot Valery Chkalov oldu. İkinci bir pilot Vladimir Kokkinaki 1939'da ilk kez üç ödül aldı.
Biri Alman diğer dördü Amerikalı (bunlardan biri 17 Mayıs 1932'de Frank Bruno Honey olmak üzere) beş SSCB vatandaşı olmayan kişiler 1931-1934 yılları arasında Sovyet tarım ve sanayisinin yeniden yapılanmasına olan yardımlarından dolayı bu ödülü aldılar.
Lenin Nişanı kişilerin yanında bazı yayın organlarına da verildi. Sovyetler Birliği'nde en yüksek tirajlı günlük gazete olan Komsomolskaya Pravda, gençlerin politik eğitimi ve bilimsel çalışmalardaki rolünden dolayı bu nişanı almaya hak kazanmıştır.
Uzun bir zaman boyunca SSCB'nin dış ticaret bakanlığını yapan Nikolay Patolichev 12 kere alarak en fazla Lenin Nişanı almış tek kişi unvanına sahiptir. Diğer birden fazla kez almış kişiler:
- 11 kere:
- Dmitri Ustinov, Savunma Bakanı, 1976-1984
- 10 kere:
- Efim Slavski, Nükleer Sanayiden sorumlu bakan, 1957-1986
- Aleksandr Sergeyeviç Yakovlev, uçak tasarımcısı
- 9 kere:
- Petr Dementiev, Havacılık Sanayisi Bakanlığı 1953-1977
- Vasily Riabikov, Savunma sanayisi yetkilisi, Sergey Korolev ile birlikte ilk Sputnik projesi sorumlusu
- Nikolay Semyonov, Kimya alanında 1956 Nobel Ödülü sahibi
- Vasily Chuikov, II. Dünya Savaşında komutan
- Ivan Papanin, kutup kaşifi
- 7 kere:
- Nikita Kruşçev
- 8 kere:
- Antanas Sniečkus, Litvanyalı komünist, partizan ve devlet adamı
- 3 kere:
- Mihail Kalaşnikov (kalaşnikov silahının mucidi)
- Organizasyonlar ve Coğrafik ögeler
- Komsomol, Genç Komünistler Birliği
- LOMO, Leningrad Optik-Mekanik Şirketi
- ZIL, otomobil üreticisi
- Kryvorizhstal, Çelik üreticisi
- Azerbaycan, Ermenistan, Kazakistan ve Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri
- Moskova
- 2 kere:
- Aleksandr Ivançenkov, Sovyet kozmonot.[2]
- Aleksandr Pavlovich Aleksandrov, Sovyet kozmonot.
- Abduraim Reşidov, Sovyet hava yarbay
- Nikolay Gulayev, Sovyet as pilot
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Reddettiğimiz Miras".[ölü/kırık bağlantı]
- ^ SSCB Yüksek Sovyet Prezidyumunun 2 Kasım 1978 ve 2 Temmuz 1982 tarihli kararları uyarınca iki kez Lenin Nişanına layık görülmüştür. http://www.cosmoworld.ru/spacehistory/astronauts/ivanchenkov.html 12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 4 Haziran 2020 tarihinde erişilmiştir
