Morgarten Muharebesi
| Morgarten Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Avusturya Arşidüklüğü | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Werner Stauffacher | Güzel Frederik | ||||||
| Güçler | |||||||
| 1.500 piyade ve okçu | 5.500 piyade ve 2.500 ağır süvari | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1.500 Habsburg asker öldürüldü | |||||||
Morgarten Muharebesi Eski İsviçre Konfederasyonu ile Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında 15 Kasım 1315 tarihinde Morgarten Pass'da gerçekleşen silahlı çatışma. Werner Stauffacher komutasındaki 1500 kişilik piyade ve okçuya sahip olan federasyon güçleri, Dük I. Leopold komutasındaki büyük bir ordu karşısında zafer elde etti.[1]
Tarihsel arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]13. yüzyılın sonuna doğru Habsburg hanedanı, kuzeyden İtalya'ya geçebilmek için en kısa yol olan Gotthard Geçidi'nin olduğu bölgeyi kontrolü altında bulundurmak istiyordu. Fakat Uri, Schwyz ve Unterwalden'den oluşan ve 1291'de kurulan Eski İsviçre Konfederasyonu daha önceki imparatordan, kendilerine imparatorluk içinde bölgesel otonomi sağlayan belgeler almıştı.
1314 yılında hem Bavyera dükü IV. Ludwig, hem de bir Habsburg prensi olan Güzel Frederik kendilerini imparator ilan ettiler. Konfederasyona bağlı kantonlar, IV. Ludwig'i destekledi, çünkü Habsburgların ülkelerini Habsburg'un bir parçası haline getirmesinden korkuyordu ki Habsburglar 13. yüzyıl sonlarına doğru bunu denemişlerdi.
Habsburglar tarafından korunan Einsiedeln manastırı'nın bazı otlakları konusunda konfederasyon üyesi olan Schwyz ile Habsburglar arasında başlayan anlaşmazlıklar baş gösterdi ve nihayet Schwyz, manastıra bir baskın düzenledi.[1]
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]
Güzel Frederik'in kardeşi Leopold, isyancı konfederasyon güçlerini bozguna uğratmak için çok sayıda sipahinin olduğu güçlü bir ordu oluşturdu. Aegeri Gölü üzerinden ve Morgarten geçidinden geçip isyancı köylüleri ani bir baskınla ezmeyi planlıyordu. Winterthur'lu Johannes'in tarihine göre Avusturya ordusu 20.000 kişiden oluşmaktadır. Bu rakam abartılıdır.[2] Bir başka kaynak Avusturya ordusunun 9.000 kişiden oluştuğunu yazarken,[3] Hans Delbrück'e göre Avusturya ordusu sadece 2.000-3.000 kişiden oluşmaktadır ancak çoğunluğu atlıdır.[4]
Otonomisini kaybedeceğinden korkan müttefik Uri tarafından desteklenen, ancak Unterwalden'in desteğini alamayan Schwyz güçleri, orduyu Arth köyü yakınlarında beklediler ve tahkimatlarını güçlendirdiler. Konfederasyonun askerî gücü de azımsanmayacak boyutlardaydı. Bazı tarihçilere göre 1.500, bazılarına göre ise 3.000-4.000 civarındaydı.[4] Konfederasyon birlikleri sayıca üstün olsalar dahi, iyi donanımlı ve eğitimli Habsburg şövalyeleri karşısında eğitimsiz köylü milislerdi. Tarihsel olarak makul sayılabilecek bir efsaneye göre, Huenenberg şövalyesi İsviçreli köylü kalabalığının halini görüp acır, evlerine dönmeleri için okun ucuna bir mesaj iliştirerek Konfederasyonun kamp yerine atar ve Avusturya'lıların 15 Kasım'da Morgarten üzerinden ilerleyeceğini duyurur.[5]
Konfederasyon milisleri Aegeri gölü ile Morgarten geçidi arasında, dik bir yokuş ile bir bataklık arasında dar bir geçidin olduğu bir yerde hazırlıklarını yaparlar, tepeye büyük kaya blokları yerleştiriler ve pusuya yatarlar. Ordu bu dar geçitten geçeceği sırada üzerlerine atılan kayalar, tomruklar ve bir taraftan saldırıya geçen İsviçreli köylüler karşısında ağır bir bozguna uğrarlar. Bir kısmı bataklıkta boğulurken, bir kısmı en yakın yer olan Zug'a doğru geri çekilirler. Bu saldırıda 1.500 Habsburg askeri öldürülür.[6] Bir tarihçi, şövalyeler arasındaki savaş geleneklerinden hiçbir haberi olmayan bu konfederasyon milislerinin hareket eden her şeyi kesip doğradığını ve kimsenin kaçmasına izin vermediğini anlatır. Hatta bazı piyadelerin, İsviçrelilerin vahşetinden kaçabilmek için kendilerini bataklığa atıp boğulduklarını anlatır.[6] İsviçrelilerin bu savaştaki barbarlıkları, sert ve saygı duyulan askerler olarak ün yapmalarına yol açmıştır.
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaştan bir ay sonra, Aralık 1315'te Konfederasyon güçleri 1291'de yapmış oldukları Federal Beyannameyi yenilediler. Eski İsviçre Konfederasyonu bu savaşın ardından büyümeye başladı.[1]
1316'da imparator V. Louis (önceden Bavyera dükü) orman kantonlarının hak ve imtiyazlarını onayladı. Buna karşın Leopold, İsviçre'ye karşı yeni bir saldırı planladı. Buna karşılık olarak Schwyz Habsburgların bazı topraklarına saldırdı ve Unterwalden da Bern'in güneyindeki yüksek Berner Oberland'a doğru saldırıya geçti. İki taraf da birbirine üstünlük kuramadı ve nihayet 1318'de yalıtılmış durumdaki orman kantonları ile Habsburglar arasında bir barış anlaşması imzalandı. 1323'te orman kantonları ile Bern arasında bir ittifak yapıldı, Schwyz kantonu ise Glarus ile Habsburglara karşı bir savunma anlaşması yaptı.[1] Sonraki 40 yıl içinde Luzern, Zug (kanton)Zug ve Zürih de konfederasyona katıldı.
Konfederasyonun zaferi, kantonlara gerçekten bir özerklik sağladı ve kantonlar, Habsburgların 1386'daki Sempach savaşı ile sonuçlanan bir sonraki saldırısına kadar, 60 yıl boyunca rahat bir nefes aldılar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Battle of Morgarten maddesi,Historical Dictionary of Switzerland http://www.hls-dhs-dss.ch/ 5 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Oechsli, Wilhelm (1891). Die Anfänge der Schweizerischen Eidgenossenschaft: zur sechsten Säkularfeirer des ersten ewigen Bundes vom 1. August 1291, verfasst im Auftrag des schweizerischen Bundesrates. s. 348. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Hanhart, Rudolf (1829). Erzählungen aus der Schweizer-Geschichte nach den Chroniken, Volume 2. s. 59. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ a b Delbrück, Hans. Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte, Volume 3. ss. 572-3. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Tait, William; Johnstone, Christian Isobel (1852). Tait's Edinburgh magazine, Vol 19. s. 244. 29 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ a b Die Kämpfe am Morgarten in den Jahren 1315 und 1798: Festschrift für die Jahresversammlung der schweiz. Officiersgesellschaft in Zug im August 1868. 1868. ss. 10-11. 9 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
