Nerva
| Nerva | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 İmparator Nerva'nın büstü | |||||
| 12. Roma imparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 18 Eylül 96 - 27 Ocak 98 | ||||
| Önce gelen | Domitian | ||||
| Sonra gelen | Trajan | ||||
| Doğum | 8 Kasım 30 Narni ? | ||||
| Ölüm | 27 Ocak 98 Roma (Sallust bahçeleri ?) | ||||
| |||||
| Hanedan | Nervan-Antoninler Hanedanı | ||||
| Roma hanedanları |
|---|
Marcus Cocceius Nerva (d. 8 Kasım 30 (ya da 35)[1] – ö. 27 Ocak 98). 96 - 98 arası Roma imparatoru. Halefini aile bağlarına göre değil, kapasitesi ve potansiyeline göre seçen (evlatlık edinerek) ilk Roma imparatorudur. Bu uygulama Beş İyi İmparator'u diğerlerinden ayıran bir çizgi olmuştur. Kısa hükümdarlık süresince Nerva, devletin iç işleriyle ilgilenmiş ve artan mali yükü hafifletmeye çalışmıştır. Domitianus dönemindeki müsriflik Nerva döneminde yerini tutumluluğa bırakmıştır. Kariyeri boyunca ihtiyatlı davranan Nerva, sağduyulu ve dengeleme ustası olmasıyla ün kazanmıştır. Başa geçmesiyle bambaşka bir halef krizi ortaya çıkmıştır. Selefleriyle doğrudan kan-bağı bulunmayan Nerva, tahta geçtiğinde oldukça yaşlıydı ve çocuğu bulunmamaktaydı. Askeri kökenden gelmeyen Nerva için orduyu kontrol altında tutmakta oldukça zordu. Preator Muhafızları’nın ayaklanması ise imparatorun karizmasını olumsuz yönde etkilemişti. Ölümünden önce Traianus'u halefi olarak seçmiştir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Marcus Cocceius Nerva, MS. 18 Kasım 30 ya da 35 yılında Umbria bölgesine bağlı küçük bir kasaba olan Narnia’da M.C. Nerva ile Sergia Plautilla’nın oğulları olarak dünyaya gelmiştir.[2][3] Seçkin bir Roma ailesinden geldiği bilinmektedir. Büyük-büyükbabası, Nerva doğduğu sıralarda imparatorluk çevresinin bir üyesidir aynı zamanda MÖ 36 yılı consullüğü de yapmıştır. Büyük teyzesinin imparator Tiberius’un (MS 14-37) torunu olduğu bilinmektedir.[4] Babası ise tanınmış bir avukattır. Nerva’nın yöneticilik vasıflarıyla bilinen bir aileden gelmesine karşın yönetim ile ilgili bilgilerinin oldukça kısıtlı olduğu söylenebilir. İlerleyen zamanlarda kendisine büyük sorunlar yaratacak ordu hakkında ise hiçbir deneyimi bulunmadığı görülmektedir. Hiç evlenmediği için tahtı bırakacağı bir varisi de yoktur. Hem Iulius-Claudius hem de Flavius Hanedanlıkları zamanlarında çeşitli imparatorlar altında bir dizi resmî görevlerde bulunmuştur.
M. Cocceius Nerva’nın kökeni res publica (cumhuriyet) döneminin son yıllarına dayanmaktadır. Ailenin en büyüğü C. Cocceius Balbus MÖ 39 yılı consulü, kendisiyle aynı adı taşıyan büyükbabası M. Cocceius Nerva ise aile Marcus Antonius saflarındayken 36 yılının consulü olmuştur. Nerva’nın Gaius, Marcus ve Lucius Cocceius adlarında üç kardeşi bulunmaktadır. Cocceius ailesi Marcus Antonius ile Octavianus (Augustus) arasındaki mücadelede (MÖ 36-31) önce Antonius tarafında yer almış, Antonius’un gücünün zayıflamasıyla tarafsız kalmayı seçmiş ve Actium Savaşı (MÖ 2 Eylül 31) sonrasında ise Octavianus’un yanında yer almıştır. Cocceii ailesi ortalama MÖ 60-40 arası yılların sürekli kötüleşen krizlerinde büyümüş, iç savaşlar görmüş ve diktatörlüğe tanıklık etmişlerdir. Bu çalkantılı süreçte hayatta kalarak da kendilerini güçlendirmişlerdir. Aile üyelerinden bazıları da consullük yaparak ailenin ününü arttırmıştır. Büyükbaba Marcus’un aynı isme sahip oğlu ya da torunu MS 22/21 yılı consulü seçilerek imparatorluk çevresine daha da yakınlaşmıştır. Ayrıca Tiberius’un saltanatında Sergia Plautilla ile evlenmiş ve iki köklü aile birbirine bağlanmıştır. Bunun sonucunu ise ikinci defa MS. 40 yılı consulü seçilerek almıştır. İki ailenin birleşmesi neticesindeki bağlantılarla aile kökleri doğrudan Tiberius’un torunu Iubellius Blandus ve Iulia’ya bağlanmıştır.[5] Her iki ailede de consullük yapmış kişiler bulunmaktaydı, her ikisinin de babası Tiberius döneminde sırasıyla curatores aquarum görevlerinde bulunmuşlardı.[6] Daha da önemlisi tanınmış bir avukat olan Nerva’nın babası, Tiberius’un dinlenmek için Capri Adası’na çekildiğinde ona eşlik eden yakın arkadaşıydı.[7] Sergia Plautilla’nın kocası Marcus, Caligula döneminin sonlarına doğru consullük yaptığı sırada MS 35’de müstakbel imparator Nerva ve kız kardeşi Cocceia doğmuştur. Cocceia, Claudius döneminde MS 52 yılı consulü olan L. Salvius Otho Titianus ile evlenmiştir.[8] Cocceii ailesi imparatorluk çevresiyle her zaman yakın ilişkilerde olmuştur. Ancak Nero döneminde imparatorluk çevresiyle yakın olmak oldukça tehlikeli bir durumdu. Nerva MS 65 yılında Nero’ya düzenlenen Piso Komplosu’nun açığa çıkarılması konusunda etkin bir rol oynamıştı. Nero tarafından zafer alayı düzenlemesine izin verilmiş ve halk tarafından bir triumphator gibi selamlanmıştı[9][10][11][12] Ancak imparatora yardım etmesine rağmen ailesi için tehlike devam etmiştir.[not 1] Kız kardeşi Cocceia’nın L. Salvius Otho Titianus ile olan evliliği aileyi tehlikeli bir şekilde Nero’ya yakınlaştırmıştı, çünkü Titianus’un kardeşi M. Salvius Otho, imparatorun kurbanlarından biriydi ve sonradan imparatorun ikinci karısı olan Poppaea ile evlenmişti. Cocceia’nın kayınbiraderi M. Salvius Otho, Poppaea tarafından aldatılmış, Nero ise onu Lusitania valisi olarak sürgüne göndermiştir. Yıllarca onurlu bir şekilde sürgününü yaşadıktan sonra Hispania Citerior eyaletinin valisi Galba’nın isyanına katılmıştır. Nero’nun devrilmesinden sonra Galba (8 Haziran 68 – 15 Ocak 69) başa geçmiş, aynı yıl Preatorlar tarafından öldürülünce Otho (15 Ocak 69 – 16 Nisan 69) imparatorluğunu ilan etmiştir. Otho bir imparator olarak başa geçişinden itibaren Roma’da kendini kabul ettirememiştir. Uzun süren Roma’daki yokluğu onu başkentte tamamen temas dışı bırakmıştı ve Nero tarafından eski karısından uzaklaştırmak için gönderildiği Lusitania valiliği dışında herhangi bir görevde bulunmamıştı. Nerva bu sıralarda Pretor rütbesindeydi ve sevilmeyen imparatorlardan Tiberius, Nero ve Otho ile bağlantıları iç savaş durumundaki Roma’da güvenliğini tehdit etmekteydi. Cocceii ailesinin seneler boyu ustalıkla yürüttüğü politik manevra kabiliyetini miras alan Nerva, Otho ile mesafesini korumayı başararak güvenliğini bir şekilde sağlamıştır. Otho’yu yenen Vitellius (17 Nisan 69 – 22 Aralık 69) yönetiminden de sağ çıkmış ve Vespasianus döneminde MS 71 yılı consullüğü ile onurlandırılmıştır.[13] Bu onurlandırma oldukça dikkat çekicidir ve iç savaş sırasında Nerva’nın Vespasianus adına Roma’da aktif bir şekilde çalıştığı düşünülebilir.[not 2][14][15][16][17][18][19] Nero’un despotluğundan, Salvius Otho’nun kötü şöhretinden ve iç savaştaki kaotik durumdan kaçınmayı başaran Nerva’nın politik kariyerinde hızlı bir yükseliş görülmektedir. Sadece Vespasianus altında consullük yapmakla kalmamıştır. MS. 89 yılında Germania’da Antonius Saturninus’un tehlikeli isyanının ezilmesinden sonraki yıl Domitianus ile ikinci consullüğünü de paylaşmıştır.[20] Bu onurlandırmaları almasındaki nedenler bilinememektedir. Roma’nın zirvesinde sürdürülen politika, tek bir yanlış adımın ölüm anlamına geldiği tehlikeli bir iştir. Nerva bu tehlikeli politik durumda dikkatli adımlar atmış ve muhtemelen kriz anlarında ortaya çıkan en sadık danışmanlardan birisi olmuştur. Cocceii ailesinin Tiberius’dan Nero’ya kadar aile bağlantıları ve siyasi tutumları nedeniyle her zaman imparatorluk çevresiyle yakın olduğu daha önce belirtilmişti. Nerva’nın da Flavius hanesine bağlılığı sayesinde İmparator Domitianus onu amicus (dost) ve güvenilir bir danışman olarak görmüştür.[not 3][21][22] İmparator Nero’ya düzenlenen suikastın açığa çıkmasına yardım eden ve dostu Domitianus’un öldürülmesiyle bağlantısı olduğu düşünülen Nerva’nın imparator olarak tahta çıkması muhtemelen birçok senato üyesinin dikkatini çekmiştir. Kendisine güvenen, düzenli olarak danışan, sadakati ve tavsiyesi için ödüllendiren Domitianus’a ihaneti konusu günümüzde dahi hâlâ tartışılan bir konudur. Ek olarak askeri kökenden gelmeyen Nerva’nın, özünde askeri olan Roma gibi bir imparatorluğun hükümdarı olması ise olabilecek en problemli durumlardan birisidir.
İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ekim 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
96'da Domitian suikastını takip eden terör içerisinde Nerva, 18 Eylül 96'da imparator seçildi. Fasti Ostienses (Ostian Takvimi), kayıtlarına göre "Ekimin ilk gününden 14 gün önce; Domitian öldürüldü. Aynı gün Marcus Cocceius Nerva imparator ilan edildi." Cassius Dio'ya göre Domitian'a karşı suikastçılara yakınlaştı çünkü o çok yaşlıydı ve çocuğu yoktu, bu bir çift güvenli el demekti. Bu aynı zamanda Domitian tehdidine karşı onun hayatını koruyacaktı.
Nerva İmparator olduktan sonra, yeni bir tavır belirledi: vatana ihanetten hapse atılanları serbest bıraktı, ileriye dönük vatana ihanet soruşturmalarını yasakladı, genel af ilan ederek Domitian'ın sürgüne gönderdiklerini affetti, el konulmuş mülklerini tamir ettirdi ve kanunlarıyla Roma Senatosunu kuşattı. Bunu belki de popüler kalabilmek için yaptı (aynı zamanda canlı), ama bu ona tam olarak yardımcı olmayacaktı. Domitian'ın ordu içinde hala önemli ölçüde desteği vardı ve Ekim 97'de Praetorian muhafızlarlar Palatine Hill'deki imparatorluk sarayını kuşattılar ve Nerva'yı esir aldılar. Nerva taleplerini ve Domitian'ın ölümünde parmağı olduğunu kabul etmeye, ayrıca rakip praetorianlara bir teşekkür konuşması yaptığını kabul etmeye zorlandı. Petronius ve Parthenius, Domitian'ın ölümünden sorumlu tutuldular ve öldürüldüler. Nerva bu saldırıdan zarar görmemişti ancak tamir etmeye çalıştığı otoritesi zarar görmüştü. Doğal yollardan çocuğu yoktu, ancak hem halkın hem de askerlerin destekleyeceği birisini evlat edinme fikrini hayata geçirdi ve German sınırındaki orduların komutanı Trajan'ı evlat edindi. Nerva'ya karşı yapılan isyanın sorumlusu Praetorian muhafızlarların Prefect'i Casperius Aelianus Trajan tarafından idam edildi.
Epitome de Caesaribus'un kaydettiğine göre Nerva, ateş ve üşümeye bağlı olarak kısa bir süre sonra öldü; Jerome öldüğü yer olarak Roma'da Sallust Bahçeleri'ni gösterir. Ölümünden kısa bir süre sonra tanrılaştırıldı ve külleri Augustus Mozolesi'ne yerleştirildi. Cenaze töreninin olduğu gün Güneş Tutulması vardı.
Küçük bir İmparatorluk Forumu'nun yapımından sorumluydu ve küçük forum Augustus Forumu'nun hemen bitişiğinde duruyordu. Via dei Fori Imperiali (Modern Roma'da bir yol) üzerinden geçtiği için biraz hasar görmüştür. 1999 başlayan Arkeolojik kazılar günümüzde hala devam etmektedir.[23]
Heykelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Misenum'da sergilenen, orijinali Domitiana ait olan sonradan Nervanın başını yerleştirildiği bronz bir heykel vardır.
- İngiltere'de Gloucester şehrinin Southgate caddesinde Nerva'nın ayakları açık olarak at üzerinde bir heykeli vardır.[24]
- İtalya,Narni'de Cocceio Nerva caddesinde bir Nerva heykeli vardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Wend, David, "Nerva (96-98 A.D.)", De Imperatorbus Romanis27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Nerva (96-98 A.D.) born in Narnia Town Italy ", De Imperatorbus Romanis 25 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Aurelius Victor 35 olarak (Caes. 12.11), Dio (68.4.4) 30 olarak.İkinci tarih daha geniş kabul görmüştür." (Bkz., n. 2 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- ^ Epit. de Caes., 12.11
- ^ Cass Dio. 68.4.4
- ^ 0 Ronald Syme, The Roman Revolution, New York 1939, s.500
- ^ PIR II: O 41.; Tom Hillard ve Lea Beness, “The Ancestry of Nerva”, The Classical Quarterly, C.65 S.2 (2015), s.756
- ^ Robert Howard Rodgers, “Curatores Aquarum”, Harvard Studies in Classical Philology, C.86 (1982), s.171-179
- ^ PIR II: 1225.; Tac. Ann.4.58.; 6.26.; Cass Dio, 68.2.1.; John Downie Grainger, Nerva and the Roman Succession Crisis of AD 96-99, New York 2003, s.28
- ^ Ronald Syme, Tacitus II, New York 1958, s.626
- ^ Tac. Ann.15.72.
- ^ Plin. Ep. 5.3.5.
- ^ Cass Dio. 63.5.
- ^ Mart.8.70.
- ^ Michael McCrum ve Arthur Geoffrey Woodhead, Select Documents of the Principates of the Flavian Emperors: Including the Year of Revolution A.D. 68-96, Cambridge 1966, s.4
- ^ PIR II: O 45
- ^ Grainger, a.g.e., s.30
- ^ Edith Mary Smallwood, Documents Illustrating the Principates of Nerva, Trajan and Hadrian, Cambridge 1966, s.10
- ^ Ronald Syme, “The Ummidii”, Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, C:17 S:1 (1968), s.72-105
- ^ Suet. Dom. 10.3
- ^ Brian W. Jones, Emperor Domitian, London 1993, s.185-188
- ^ Paul A. Gallivan, “The Fasti for A. D. 70-96”, The Classical Quarterly, C.31, S.1 (1981), s.191
- ^ Charles Leslie Murison, “M. Cocceius Nerva and the Flavians”, Transactions of the American Philological Association, C.133, S.1 (2003), s.147-156.
- ^ John Anthony Crook, Consilium Principis: Imperial Councils and Counsellors from Augustus to Diocletian, Cambridge 1955, s.48-52
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2007.
Nerva Doğumu: 8 Kasım 30 Ölümü: 25 Ocak 98
| ||
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Domitian |
 Roma imparatoru 96 - 98 |
Sonra gelen: Trajan |
Kaynak hatası: <ref> "not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)